Ανοσοϊχημική διερεύνηση της παροδικής ακανθολυτικής δερματοπάθειας: συσχέτιση κλινικής και ιστολογικής εικόνας

Abstract

Grover’s disease is an acquired papulovesicular eruption of unknown etiology, firstcharacterized by Ralph W. Grover in 1970 that shows shows a wide range of morphology bothclinically and histologically.A total of 110 skin samples fulfilling the clinical and histopathological criteria of Grover’sdisease were evaluated. The microscopic slides came from the records of the department ofdermatopathology of the Medical School of the University of Athens, between 1992 and 2013.Biopsy size was appoximately 4mm (between 3 to 5mm) in diameter and in most casescorresponded to punch biopsy specimens.Of the 110 patients studied, 56 were male and 54 were female with a male to femaleratio almost 1:1 and a mean age of 57.2 years (range: 14-100). The age did not seem to varybetween men and women.The different expression of the disease prompted us besides thestudy of the histology of the disease, to the formation of two basic histology groups: the groupin which the basic pattern is dermatitis and the group in which the basic pattern is acantholyticwith minimal spongiosis.The most frequent pattern in our study was that of the spongiotic dermatitis. From themostly acantholytic second group the pattern that appeared more frequently was that ofpemphigus foliaceus.The presence of eosinophils within the dermis is a known histologic finding. Weobserved a higher incidence rate than reported up to now (93.7%). We noted an incidence rateof eosinophils within the epidermis (58.2%), but an even higher rate of eosinophils on thenerve fibres (74.5%) which we consider to be a very helpful diagnostic indicator for Grover’sdisease.Mast cells were detected in various numbers in almost all cases of Grover’s disewhereas most of the times showed a moderate or intense infiltrate. The increased numbers ofmast cells could probably explain the fibroblastic reaction that was observed in almost half ofthe specimens.Another interesting finding is the presence of basophils and Langerhans cells in Grover’s disease. Langerhans cells seem to be related to the intensity of the inflammation andwith that observation their numbers were mostly increased in the first group in comparisonwith the other two groups. Another interesting correlation is that the higher the number ofLangerhans cells within the epidermis, the higher the number of mast cells within the dermis.It seems that a combination of mechanisms that act complementary to one another are neededfor the reaction of the organism.

Η παροδική ακανθολυτική δερματοπάθεια περιγράφηκε για πρώτη φορά από το δερματολόγο RW Grover το 1970 στη Νέα Υόρκη. Η νόσος Grover παρουσιάζει μεγάλη ποικιλομορφία τόσο στην κλινική εικόνα, όσο και στα υποκειμενικά συμπτώματα των ασθενών. Η ιστολογική έκφραση της νόσου ακολουθεί αυτή την ποικιλομορφία εμφανίζοντας εικόνα από αμιγώς ακανθολυτική έως εικόνα τύπου αλλεργικής εξ επαφής δερματίτιδας.Η προσπάθειά μας είχε στόχο τη σε βάθος μελέτη των διαφόρων μορφών της ιστολογικής εικόνας της νόσου και της σύνδεσής τους με πιθανούς παθογενετικούς μηχανισμούς. Έτσι συγκεντρώσαμε 110 περιστατικά νόσου Grover τα οποία χωρίσαμε σε 3 ομάδες βάσει της ιστολογικής τους εικόνας:Α) ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ ΜΕ ΑΚΑΝΘΟΛΥΣΗ Β) ΚΥΡΙΩΣ ΑΚΑΝΘΟΛΥΣΗ με ελάχιστη έως καθόλου δερματίτιδα (εικόνα τύπου πέμφιγας-κοινής και φυλλώδους, τύπου Darier και τύπου πέμφιγας Hailey-Hailey Γ) ΜΕΙΚΤΟΣ ΤΥΠΟΣ όπου η ιστολογική εικόνα της πρώτης ομάδας και της δεύτερης ομάδας καταλάμβαναν στο ιστολογικό παρασκεύασμα το ίδιο ποσοστό περίπου.Ο μέσος όρος ηλικίας εμφάνισης της νόσου στη μελέτη μας ήταν τα 57, 2 έτη,και η εμφάνιση της νόσου ήταν περίπου ισομοιρασμένη μεταξύ των δύο φύλων (56 άνδρες/54 γυναίκες). Ο πιο συχνός ιστολογικός τύπος ήταν αυτός της δερματίτιδας με μικρού βαθμού ακανθόλυση, ενώ από τη δεύτερη ομάδα η πιό συχνή εικόνα ήταν αυτή της φυλλώδους πέμφιγας.Σε όλα σχεδόν τα περιστατικά παρατηρήθηκε κάποιου βαθμού διήθηση από ηωσινόφιλα στο χόριο σε ποσοστό μεγαλύτερο από αυτό που έχει αναφερθεί μέχρι τώρα.Παρόλα αυτά δεν έχει αναφερθεί μέχρι σήμερα το μεγάλο ποσοστό της εισόδου των ηωσινοφίλων στην επιδερμίδα, καθώς και το ποσοστό των ηωσινοφίλων σε επαφή με νεύρα.Παρατηρήθηκε επίσης αυξημένη παρουσία πλασματοκυττάρων στις ιστολογικές τομές με πιο συχνή εμφάνιση στη δεύτερη ομάδα και βαθμιαία μείωση της παρουσίας τους στις άλλες δύο ομάδες. Πιστεύουμε ότι η στατιστικά σημαντική παρουσία τους (p<0.0001) υποδηλώνει πιθανά ένα ξεχωριστό παθογενετικό μηχανισμό σε αυτή την ομάδα.Παρατηρήσαμε κάποιο βαθμό ινοβλαστικής αντίδρασης στο χόριο σχεδόν στα μισά περιστατικά (45,5%), γεγονός που θεωρούμε ότι οφείλεται στην αυξημένη παρουσία μαστοκυττάρων.Ένα ακόμα εύρημα που αναφέρεται για πρώτη φορά είναι η αύξηση του αριθμού τωνLangerhans κυττάρων στη νόσο του Grover. Η παρουσία των Langerhans κυττάρων φάνηκε να σχετίζεται με στατιστική σημαντικότητα με την ένταση της φλεγμονής.Εξετάσαμε την ύπαρξη βασεόφιλων στη νόσο του Grover και βρήκαμε θετική συσχέτιση της παρουσίας ηωσινόφιλων στο χόριο με τη διήθηση του χορίου από βασεόφιλα καθώς και θετική αναλογία μεταξύ ηωσινόφιλων στο χόριο και μαστοκυττάρων. Ενδιαφέρουσα παρατήρηση η οποία αναφέρεται και αυτή για πρώτη φορά είναι ότι η διήθηση του χορίου από μαστοκύτταρα και βασεόφιλα είναι ανάλογη από την αύξηση τωνLangerhans κυττάρων στην επιδερμίδα (p=0.001). Φαίνεται ότι για την αντίδραση του οργανισμού σε ένα ερέθισμα χρειάζεται ένας συνδιασμός διαφορετικών μηχανισμών οι οποίοι δρούν συμπληρωματικά.