Διερεύνηση κοινωνικών και πολιτισμικών παραγόντων που επιδρούν στον μητρικό θηλασμό και στην υγεία της οικογένειας

Abstract

Introduction: For newborns and infants, breastfeeding is one of the major sources of health care. The benefits are many and not only for the neonatal and infancy but cover the protection of maternal health and family welfare. Extensive research project documenting the negative impact of low rates and early cessation of breastfeeding. Therefore, breast milk is a unique treasure for life, health and wellbeing of the child, mother, family and society in general. That's why the protection, promotion and support of breastfeeding is a priority in public health policies not only in Europe but also worldwide. Purpose: The purpose of this study was to investigate the social economic and cultural factors that impact on breastfeeding and the health of the family. Methods:The study sample consisted of 645 Greek women (n = 508) and non-Greek women (n = 136) living in Greece over two years, which were selected by convenience sampling (imports in the hospital - hospital and mothers whose children were enrolled in nurseries). The 104 (16.1%) women in the sample had just given birth and were located in the hospital and the remaining 541 (83.9%) had recently given birth to a child but under two years ago. Developed a questionnaire in which the design offered the possibility to evaluate the reliability and validity through the audit process-retest group of experts in two rounds following the method of Delphi. The questionnaire consisted of 48 variables divided into 8 parts and axles and then conducted a pilot study on a sample of 30 mothers who had similar characteristics with the characteristics of those who were to be included in the final sample. To compare the proportions was used Pearson's x2 test or Fisher's exact test where appropriate. For controlling the type I error, due to multiple comparisons, using the Bonferroni correction whereby the level of significance was 0.05/n (n = number of comparisons). Significance levels were bilaterally and statistical significance was set at 0.05. For the analysis was used the statistical program SPSS 18.0. Results: According to the responses of the total sample showed that 50.0% of participants exclusively breastfed than three months. More specifically, 19.8% of participants breastfed 1-3 months and 37.2% at least 6 months. Also, 45.9% of participants did mixed feeding with a median duration of 3 months. In the total sample, the mean cumulative duration of exclusive and mixed breastfeeding was 7.3 months (± 6,9 months). The main reason for stopping breastfeeding was that participating in percentage 43.9% believed that their milk was not enough, and that was an indicator of lack of information. The non-Greek women breastfeed exclusively for significantly longer (8 months / average 9,1 ± 9,2) compared to the Greek (2 months / average 4,4 ± 5,6). Employees participate exclusively breastfed for significantly longer (4 months / average 6,1 ± 6,9) than those who were not working (3 months / 5 ± 6,7). Participants who gave birth at a young age (30.5 years with a mean age 32,4eti sample) who had a degree in higher education and postgraduate studies (p = 0,007), with a monthly family income up to € 1000 (p = 0,009), those born caesarean section (2 months / 4,2 ± 6) and those who smoked (2 months / 4,9 ± 7,9), exclusively breastfed for significantly less time. 43.5% of participants had the baby next to them in the hospital and 49.2% believe that it has helped a lot in the initiation and continuation of breastfeeding. 61.2% of participants updated by skilled health professionals about breastfeeding and had 4.47 times more likely to breastfeed exclusively compared with participants who were not informed. Also participating lactating naturally and not admitted to neonatal unit, were 4.95 times more likely to breastfeed exclusively. Finally, 29.0% of respondents do not agree with the view that exclusive breastfeeding reduces infant and commits the mother, while the majority of participants did not feel at all comfortable when they need to breastfeed in front of others or in a public place with the rate reaching 38.8%.Conclusions: The ethnicity, educational level, previous birth of a child participating, the help and information they had from qualified and competent professionals in health, fatigue, return in work and hospitalization unit, as causes of interruption of breastfeeding, were found to be related to the duration of exclusive breastfeeding. The key to successful breastfeeding is the continuous support of the nursing mother from a wide area network (health professionals, father/partner, family) that increases confidence in the mother's ability to breastfeed after the first few weeks in order to extend the exclusive feeding up to six months of infant`s life. Developing friendly mother and infant health services, which will take into account the needs of nursing and enhance the bond between mother and infant and suckling, is an important step for the protection of breastfeeding.

Εισαγωγή: Για τα νεογνά και τα βρέφη ο μητρικός θηλασμός συνιστά μία από τις σημαντικότερες πηγές φροντίδας και υγείας. Τα οφέλη είναι πολλά και δεν αφορούν μόνο τη νεογνική και βρεφική ηλικία αλλά καλύπτουν θέματα προστασίας της υγείας της μητέρας και της ευημερίας της οικογένειας. Εκτεταμένο ερευνητικό έργο τεκμηριώνει τον αρνητικό αντίκτυπο που έχουν τα χαμηλά ποσοστά ή η πρόωρη διακοπή του θηλασμού. Συνεπώς, το μητρικό γάλα αποτελεί μοναδικό θησαυρό ζωής, υγείας και ευεξίας για το παιδί, τη μητέρα, την οικογένεια και την κοινωνία γενικότερα. Για τούτο και η προστασία, προαγωγή και υποστήριξη του μητρικού θηλασμού αποτελούν προτεραιότητα στις πολιτικές δημόσιας υγείας όχι μόνο σε ευρωπαϊκό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Σκοπός: Σκοπός της μελέτης ήταν η διερεύνηση των κοινωνικοοικονομικών και πολιτισμικών παραγόντων που επιδρούν στο μητρικό θηλασμό και στην υγεία της οικογένειας. Υλικό-Μέθοδος: Το δείγμα της μελέτης αποτελούνταν από 645 γυναίκες Ελληνίδες (n=508) και μη Ελληνίδες (n=136) που ζούσαν στην Ελλάδα πάνω από δύο έτη, που επελέγησαν με δειγματοληψία ευκολίας (εισαγωγές στο μαιευτήριο και μητέρες που τα παιδιά τους φοιτούσαν σε βρεφονηπιακούς σταθμούς). Οι 104 (16,1%) γυναίκες του δείγματος είχαν μόλις γεννήσει και βρίσκονται στο μαιευτήριο και οι υπόλοιπες 541 (83,9%) δεν είχαν γεννήσει πρόσφατα αλλά είχαν ένα παιδί το πολύ 2 ετών. Αναπτύχθηκε ένα ερωτηματολόγιο στο οποίο ο σχεδιασμός του προσέφερε τη δυνατότητα εκτίμησης της αξιοπιστίας και εγκυρότητας μέσω της διαδικασίας του ελέγχου-επανελέγχου ομάδας εμπειρογνωμόνων σε δύο γύρους ακολουθώντας τη μέθοδο Delphi. Το ερωτηματολόγιο αποτελούνταν από 48 μεταβλητές χωρισμένο σε 8 μέρη και άξονες και στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε πιλοτική μελέτη σε δείγμα 30 μητέρων που παρουσίαζαν παρόμοια χαρακτηριστικά με τα χαρακτηριστικά των ατόμων που επρόκειτο να περιληφθούν στο τελικό δείγμα. Για τη σύγκριση αναλογιών χρησιμοποιήθηκε το Pearson’s χ2 test ή το Fisher's exact test όπου ήταν απαραίτητο. Για τον έλεγχο του σφάλματος τύπου Ι, λόγω των πολλαπλών συγκρίσεων χρησιμοποιήθηκε η διόρθωση κατά Bonferroni σύμφωνα με την οποία το επίπεδο σημαντικότητας ήταν 0,05/κ (κ= αριθμός των συγκρίσεων). Τα επίπεδα σημαντικότητας ήταν αμφίπλευρα και η στατιστική σημαντικότητα τέθηκε στο 0,05.Για την ανάλυση χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πρόγραμμα SPSS 18.0. Αποτελέσματα: Σύμφωνα με τις απαντήσεις του συνόλου του δείγματος προέκυψε ότι το 50,0% των συμμετεχουσών θήλασαν αποκλειστικά το πολύ 3 μήνες. Πιο αναλυτικά, το 19,8% των συμμετεχουσών θήλασαν 1-3 μήνες και το 37,2% τουλάχιστον 6 μήνες. Επίσης, το 45,9% των συμμετεχουσών έκαναν μεικτό θηλασμό με διάμεση διάρκεια τους 3 μήνες. Στο σύνολο του δείγματος, η μέση αθροιστική διάρκεια αποκλειστικού και μεικτού θηλασμού ήταν 7,3 μήνες (±6,9 μήνες). Ο κυριότερος λόγος διακοπής του θηλασμού ήταν ότι οι συμμετέχουσες σε ποσοστό 43,9% πίστευαν πως το γάλα τους δεν ήταν αρκετό κι αυτό ήταν δείκτης ελλιπούς ενημέρωσης. Οι μη Ελληνίδες θήλασαν αποκλειστικά για σημαντικά μεγαλύτερο χρονικό διάστημα (8 μήνες /μέση τιμή 9,1±9,2) συγκριτικά με τις Ελληνίδες (2 μήνες /μέση τιμή 4,4±5,6). Οι εργαζόμενες συμμετέχουσες θήλασαν αποκλειστικά για σημαντικά μεγαλύτερο χρονικό διάστημα (4 μήνες/ μέση τιμή 6,1±6,9) από εκείνες που δεν εργάζονταν (3 μήνες/ μέση τιμή 5±6,7). Οι συμμετέχουσες που γέννησαν σε μικρή ηλικία (30,5 έτη με μέση ηλικία δείγματος 32,4έτη) που διέθεταν πτυχίο ανώτατης εκπαίδευσης και μεταπτυχιακές σπουδές (p=0,007), με μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα έως 1000 ευρώ (p=0,009), εκείνες που γέννησαν με καισαρική τομή (2 μήνες/ μέση τιμή 4,2±6) και εκείνες που κάπνιζαν (2 μήνες/ μέση τιμή 4,9±7,9), θήλασαν αποκλειστικά για σημαντικά μικρότερο χρονικό διάστημα. Το 43,5% των συμμετεχουσών είχαν το μωρό δίπλα τους στο μαιευτήριο και το 49,2% πιστεύουν ότι αυτό τις βοήθησε πολύ στην έναρξη και τη συνέχιση του θηλασμού. Το 61,2% των συμμετεχουσών ενημερώθηκε από ειδικευμένους επαγγελματίες υγείας για το θηλασμό και είχε 4,47 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να θηλάσει αποκλειστικά σε σύγκριση με τις συμμετέχουσες που δεν ενημερώθηκαν. Επίσης οι συμμετέχουσες που θήλαζαν με φυσικό τρόπο και το νεογνό δεν νοσηλεύτηκε σε μονάδα, είχαν 4,95 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να θηλάσουν αποκλειστικά. Τέλος το 29,0% των συμμετεχουσών δεν συμφωνεί καθόλου με την άποψη ότι ο αποκλειστικός θηλασμός του βρέφους περιορίζει και δεσμεύει τη μητέρα ενώ η πλειοψηφία των συμμετεχουσών δεν αισθανόταν καθόλου άνετα όταν χρειαζόταν να θηλάσει μπροστά σε τρίτους ή σε δημόσιο χώρο με το ποσοστό να φτάνει το 38,8%. Συμπεράσματα: Η εθνικότητα, το εκπαιδευτικό επίπεδο, ο τοκετός του προηγούμενου παιδιού των συμμετεχουσών, η βοήθεια και η ενημέρωση που είχαν από καταρτισμένους και ικανούς επαγγελματίες υγείας, η επιστροφή στην εργασία, η κόπωση και η νοσηλεία στη μονάδα σαν αιτίες διακοπής του θηλασμού βρέθηκαν να σχετίζονται με τη διάρκεια αποκλειστικού θηλασμού. Το κλειδί για την επιτυχία του θηλασμού είναι η συνεχόμενη υποστήριξη της θηλάζουσας μητέρας από ένα ευρύ δίκτυο (επαγγελματίες υγείας, πατέρας/σύντροφος, οικογένεια) που αυξάνει την αυτοπεποίθηση της μητέρας στην ικανότητά της να θηλάσει και μετά τις πρώτες εβδομάδες με στόχο να παρατείνει τον αποκλειστικό θηλασμό μέχρι τους έξι μήνες ζωής του βρέφους. Η ανάπτυξη φιλικών προς τη μητέρα και το βρέφος υπηρεσιών υγείας, οι οποίες θα λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των θηλαζουσών και θα ενισχύουν τον δεσμό της μητέρας με το βρέφος και τον θηλασμό, αποτελεί σημαντικό βήμα για την προάσπιση του θηλασμού.