Συσχέτιση των επιπέδων σεληνίου και χαλκού του ορού με τους κλασσικούς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2

Abstract

According to experimental and human studies, selenium and copper may have a key role in the pathogenesis of diabetes mellitus contributing to the insulin resistance and development of diabetic complications. Copper is an essential but highly-toxic trace metal that is closely related to increased pro-oxidant stress and defective antioxidant defenses, and to progressive damage to the blood vessels, heart, kidneys, retina and nerves. In non-diabetic subjects elevated copper levels have been related to coronary artery disease (CAD) and left ventricular dysfunction. Selenium is an essential trace element mainly involved in the complex system of defense against oxidative stress, thyroid function and immune functions. Studies have, also, showed a potential association between serum selemium levels and cardiovascular risk. The existing literature data regarding the relationship between serum selenium levels and type 2 diabetes (T2D) are controversial. Some studies showed that high serum selenium levels were positively associated with the prevalence of diabetes while other studies hypothesized that high levels of selenium might prevent diabetes. Therefore the aim of the present study was to investigate whether selenium and copper levels differ between T2D subjects with and without CAD.A total of 200 subjects with type 2 diabetes (100 with CAD and 100 without CAD), consecutively selected from the diabetes outpatient clinic of our hospital were enrolled into the study. A detailed medical history and a physical examination were obtained by all the participants. Statistical analysis was performed using programs available in the SPSS statistical package (SPSS 19.0, Chicago, USA).Serum selenium levels did not differ between diabetic subjects with and without CAD (102.40 ± 31.10 vs. 108.86 ± 33.88 microg/L, P=0.16). In diabetic subjects with CAD multivariate linear regression analysis demonstrated significant independent associations between selenium and sex (beta=0.21, P=0.03) and glucose levels (beta=0.25, P=0.008). In diabetic subjects without CAD multivariate linear regression analysis demonstrated significant independent associations between selenium and peripheral artery disease (beta=0.16, P=0.05) and glucose levels (beta=-0.09, P=0.05). In accordance, copper levels did not differ between diabetic subjects with and without CAD (115.60 ± 33.68 vs. 117.58 ± 33.79 microg/L, P=0.67). In diabetic subjects with CAD multivariate linear regression analysis demonstrated significant independent associations between copper and sex (beta=-0.22, P=0.05), body mass index (beta=0.25, P=0.01) and chronic kidney disease (beta=-0.22, P=0.01). In diabetic subjects without CAD multivariate linear regression analysis demonstrated significant independent associations between copper and hematocrit (beta=-0.19, P=0.05). In conclusion, serum selenium and copper levels did not differ between diabetic subjects with and without CAD. In diabetic subjects with CAD, the only determinants of serum selenium levels were sex and glucose levels while for copper was sex, body mass index and chronic kidney disease. In diabetic subjects without CAD the only determinants of serum selenium levels were peripheral artery disease and glucose levels while for copper was only hematocrit.

Τα υψηλά επίπεδα του χαλκού σε μη διαβητικά άτομα έχουν συσχετισθεί με την παρουσία στεφανιαίας νόσου και δυσλειτουργίας της αριστεράς κοιλίας. Το σελήνιο είναι ένα ιχνοστοιχείο που μετέχει σε ποικίλα συστήματα όπως είναι η άμυνα έναντι της οξειδωτικής καταπόνησης, η λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα και του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι υπάρχουσες μελέτες έχουν δείξει την ύπαρξη συσχέτισης μεταξύ του σεληνίου και του καρδιαγγειακού κινδύνου. Τα υπάρχοντα βιβλιογραφικά δεδομένα σχετικά με το ρόλο του σεληνίου στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔτ2) παραμένουν αντικρουόμενα. Για τους παραπάνω λόγους σχεδιάσθηκε η παρούσα διδακτορική διατριβή προκειμένου να διερευνηθεί εάν τα επίπεδα σεληνίου και χαλκού πλάσματος διαφέρουν μεταξύ ατόμων με ΣΔτ2 ανάλογα με την παρουσία ή όχι στεφανιαίας νόσου (ΣΝ). Μελετήθηκαν 100 άτομα με ΣΔτ2 και ΣΝ και 100 άτομα με ΣΔτ2 χωρίς ΣΝ που επιλέχθηκαν τυχαία από το σύνολο των διαβητικών ατόμων που παρακολουθούνται στο Διαβητολογικό Κέντρο της Γ’ Παθολογικής Κλινικής του Γ.Ν.Νίκαιας. Όλοι υποβλήθηκαν σε πλήρη αντικειμενική εξέταση και εργαστηριακό έλεγχο.Τα επίπεδα σεληνίου του πλάσματος δε διέφεραν μεταξύ διαβητικών ατόμων με και χωρίς στεφανιαία νόσο (102,40 ± 31,10 έναντι 108,86 ± 33,88 microg/L,αντίστοιχα, P=0,16). Στα άτομα με ΣΔτ2 και ΣΝ η ανάλυση πολλαπλής γραμμικής εξάρτησης έδειξε ότι το φύλο (beta=0,21, P=0,03) και τα επίπεδα γλυκόζης του πλάσματος (beta=0,25, P=0,008) σχετίζονταν σημαντικά και ανεξάρτητα με τα επίπεδα σεληνίου του πλάσματος. Στα άτομα με ΣΔτ2 χωρίς ΣΝ η ανάλυση πολλαπλής γραμμικής εξάρτησης έδειξε ότι η παρουσία περιφερικής αγγειακής νόσου (beta=0,16, P=0,05) και τα επίπεδα γλυκόζης του πλάσματος (beta=-0,09, P=0,05) σχετίζονταν με τα επίπεδα σεληνίου του πλάσματος.Όμοια, τα επίπεδα χαλκού του πλάσματος δε διέφεραν μεταξύ διαβητικών ατόμων με και χωρίς ΣΝ (115,60 ± 33,68 έναντι 117,58 ± 33,79 microg/L, αντίστοιχα, P=0,67). Στα άτομα με ΣΔτ2 και ΣΝ η ανάλυση πολλαπλής γραμμικής εξάρτησης έδειξε ότι το φύλο (beta=-0,22, P=0,05), το BMI (beta=0,25, P=0,01) και η παρουσία χρόνιας νεφρικής νόσου (beta=-0,22, P=0,01) σχετίζονταν σημαντικά και ανεξάρτητα με τα επίπεδα χαλκού του πλάσματος. Στα άτομα με ΣΔτ2 χωρίς ΣΝ η ανάλυση πολλαπλής γραμμικής εξάρτησης έδειξε ότι ο αιματοκρίτης (P=0,05) σχετίζονταν με τα επίπεδα χαλκού του πλάσματος.Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα της παρούσας διδακτορικής διατριβής έδειξαν ότι τα επίπεδα σεληνίου και χαλκού του πλάσματος δεν διέφεραν μεταξύ των ατόμων με ΣΔτ2 με και χωρίς ΣΝ. Στα διαβητικά άτομα με ΣΝ τα επίπεδα σεληνίου του πλάσματος σχετίζονταν με το φύλο και τα επίπεδα γλυκόζης πλάσματος ενώ τα επίπεδα χαλκού του πλάσματος σχετίζονταν με το φύλο, το δείκτη μάζας σώματος και την παρουσία χρόνιας νεφρικής νόσου. Στα διαβητικά άτομα χωρίς στεφανιαία νόσο τα επίπεδα σεληνίου του πλάσματος σχετίζονταν με την παρουσία περιφερικής αρτηριακής νόσου και τα επίπεδα γλυκόζης πλάσματος, ενώ τα επίπεδα χαλκού του πλάσματος σχετίζονταν μόνο με τον αιματοκρίτη.