Τc-99m depreotide: διάγνωση, σταδιοποίηση και παρακολούθηση ασθενών με καρκίνο πνεύμονος

Abstract

99mTc-depreotide is a small synthetic decapeptide labelled somatostatin analogue, which has the ability to bind selectively to 2, 3 and 5 subtypes of somatostatin receptors (SSTRs). SSTRs are upregulated in malignant tumors including small cell, and non-small cell lung cancer.The aim of the present thesis was to assess the clinical value of somatostatin receptor scintigraphy with 99mTc-depreotide in patients with lung cancer a) preoperative for diagnosis and staging b) post-therapeutic of any disease relapse. We studied 123 patients, 101 men and 22 women of median age 63.2 years (range 38 - 90 years) who were classified into 2 groups.In the first group, 79 patients tested preoperatively for diagnosis and staging of disease and in the second group 44 patients with known primary lung cancer after initial treatment were assessed for disease recurrence. All patients underwent 99mTc-depreotide whole-body scan and SPECT imaging of the thorax. Fifty seven out of 79 patients from the first group, had histological findings consistent with malignancy (72.2%) and 22 (27.8%) revealed benign pulmonary lesions. Fifty-five of 57 (96.5%) were correctly identified as positive and 16/22 (72.7%) as negative with 99mTc-depreotide scintigraphy. The positive predictive value, negative predictive value and overall diagnostic accuracy of 99mTc-depreotide were 90.1%, 88.9% and 89.9% respectively. The pathological investigation of 48 patients with primary lung cancer after mediastinoscopy or thoracotomy revealed metastases in mediastinal lymph nodes in 23 patients whereas 25 were free of disease. When 99mTc-depreotide stage was compared with histopathologic stage, the disease in 21 (91.3%) patients was accurately staged. Τhere was a statistically significant difference in the diagnostic accuracy for 99mTc-depreotide SPECT imaging in staging of lung cancer 91.6% versus chest CT 66.7% (p<0,05). Preoperative staging with 99mTc-depreotide whole body imaging revealed unexpected distant metastases in six (12.5%) patients (4 patients with bone and 2 with brain metastases). Twenty - six of 44 patients (50.1%) of the second group, had confirmed disease recurrence and 18 (40.9%) had no evidence of disease. 99mTc-depreotide correctly diagnosed recurrence in all 26/26 patients (100%) and provided true negative findings in 15/18 (83.3%) who had no evidence of recurrence. The positive predictive value, negative predictive value and diagnostic accuracy of 99mTc-depreotide in the prediction of lung cancer relapse were 89,6%, 100% and 93,2%, respectively.In conclusion, the results of the present study suggest that 99mTc-depreotide has a diagnostic ability in distinguishing malignant from benign lung lesions, in the initial staging of non-small cell lung cancer, enables early detection of intrathoracic or extrathoracic metastases and after initial treatment shows high capability to detect residual or recurrent disease.

Το depreotide είναι ένα μικρό συνθετικό δεκαπεπτίδιο ανάλογο της σωματοστατίνης, επισημασμένο με 99m-Τεχνήτιο (Tc-99m), το οποίο έχει την ικανότητα να δεσμεύεται επιλεκτικά στους υποτύπους 2,3 και 5 των υποδοχέων της σωματοστατίνης οι οποίοι υπερεκφράζονται στα κακοήθη νεοπλάσματα συμπεριλαμβανομένου του μικροκυτταρικού, αλλά και μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονος. Σκοπός της παρούσης διατριβής είναι η διαγνωστική αξιολόγηση του Τc-99m-depreotide σε ασθενείς με καρκίνο πνευμόνων α) προεγχειρητικά για διάγνωση και σταδιοποίηση β) μετεγχειρητικά ή μεταθεραπευτικά για τυχόν υποτροπή της νόσου. Mελετήθηκαν 123 ασθενείς 101 άντρες και 22 γυναίκες, με ηλικίες μεταξύ 38 και 90 ετών (με μέσο όρο ηλικίας τα 63,2έτη) οι οποίοι ταξινομήθηκαν σε 2 ομάδες. Η 1η ομάδα αφορά 79 ασθενείς που ελέγχθηκαν προεγχειρητικά για διάγνωση και σταδιοποίηση της νόσου. Η 2η ομάδα αφορά 44 ασθενείς με διαγνωσμένο πρωτοπαθές καρκίνωμα του πνεύμονα οι οποίοι μετεγχειρητικά ή μεταθεραπευτικά (ΧΜΘ, ΑΚΘ ) ελέγχθηκαν για υποτροπή της νόσου. Στους ασθενείς και των 2 ομάδων έγινε αρχικά ολόσωμο σπινθηρογράφημα και ακολούθως τομογραφικές λήψεις θώρακος με Τc-99m depreotide στις 2 ώρες μετά την χορήγηση του ραδιοφαρμάκου. Από τους 79 ασθενείς της 1ης ομάδας, 57 είχαν ιστολογικά ευρήματα συμβατά με κακοήθεια (72,2%) και 22 (27,8%) ανέδειξαν καλοήθεις πνευμονικές αλλοιώσεις. Η σπινθηρογράφηση με 99mTc-depreotide σωστά απεικόνισε ως θετικούς τους 55/57( 96,5%) ασθενείς με κακοήθεια και ως αρνητικούς τους 16/22 (72,7%). Η θετική προγνωστική αξία, η αρνητική προγνωστική αξία και η συνολική διαγνωστική ακρίβεια στον ορθό προσδιορισμό των πνευμονικών βλαβών ως κακοήθεις ή καλοήθεις σε αυτή τη μελέτη με το 99mTc depreotide ήταν 90,1%, 88,9% και 89,9% αντίστοιχα. Η παθολογοανατομική διερεύνηση των 48 ασθενών με πρωτοπαθή καρκίνο του πνεύμονος μετά από μεσοθωρασκόπηση ή θωρακοτομή, ανέδειξε μεταστάσεις σε μεσοθωρακικούς λεμφαδένες σε 23 ασθενείς ενώ 25 ήταν ελεύθεροι νόσου. Η σταδιοποίηση της νόσου με 99mTc-Depreotide σωστά απεικόνισε ως θετικούς 21/23 ασθενείς (91,3%) με μετάσταση στους λεμφαδένες της πύλης και του μεσοθωρακίου και αποκάλυψε επίσης μη αναμενόμενες απομακρυσμένες μεταστάσεις σε έξι ασθενείς (12,5%) (4 ασθενείς με οστικές και 2 με εγκεφαλικές μεταστάσεις). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μας η διαγνωστική ακρίβεια στην σταδιοποίηση του καρκίνου του πνεύμονα είναι 66,7% για την αξονική τομογραφία και 91,6% για το σπινθηρογράφημα με σημαντική στατιστικά υπεροχή για το 99mTc- depreotide (P<0,05). Από τους 44 ασθενείς της 2ης ομάδας της μελέτη μας 26 (50,1%) είχαν υποτροπή και 18 (40,9%) ήταν ελεύθεροι νόσου. Η σπινθηρογράφηση με 99mTc-depreotide σωστά απεικόνισε ως θετικούς 26/26 (100%) ασθενείς και ως αρνητικούς 15/18 (83,3%). Η θετική προγνωστική αξία, η αρνητική προγνωστική αξία και ακρίβεια του 99mTc-depreotide στη διάγνωση της υποτροπής του καρκίνου του πνεύμονα ήταν 89,6%, 100% και 93,2%, αντίστοιχα. Συμπερασματικά το 99mTc-depreotide φαίνεται να συμβάλλει στην απεικονιστική διερεύνηση του καρκίνου του πνεύμονα με διάκριση των κακοήθων από τις καλοήθεις αλλοιώσεις, προθεραπευτικά στην πρώιμη ανίχνευση ενδο και έξω θωρακικών μεταστάσεων καθώς και στην υποτροπή της νόσου μετά την αρχική θεραπεία με υψηλή διαγνωστική ακρίβεια.