Μελέτη του επιπολασμού της υπερανδρογοναιμίας σε Ελληνίδες γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών με βάση τα δύο διαφορετικά κριτήρια διάγνωσης (NIH 1990, Rotterdam 2004)

Abstract

Backgraund: Polycystic ovarian syndrome (PCOS) has been described as a major endocrinopathy problem that affects approximately 5%–9% of women of reproductive age. Clinical or biochemical hyperandrogenism, ovarian dysfunction in the form of oligo-ovulation or anovulation and polycystic ovaries on ultrasound are the parameters used for defining PCOS according to the Rotterdam criteria, after excluding other androgen excess disorders. Hyperandrogenemia is one of the major diagnostic features for the diagnosis of polycystic ovary syndrome. The predominant clinical manifestations of hyperandrogenemia are hirsutism, acne, oily skin, alopecia, menstrual cycle disturbances and infertility or subfertility. The most frequent androgen is testosterone (T), total, unbound, or free (FT) form. Δ4-Androstenedione (Δ4-A), dehydroepiandrosterone (DHEA), and its metabolite DHEAsulfate (DHEAS) have been also described in association with PCOS. Many studies have been based only on T measurement for the detection of biochemical hyperandrogenism in PCOS. Free testosterone levels may support the diagnosis, especially in a nonhirsute women with other symptoms of PCOS. Hyperandrogenemia also might be established by elevated serum levels of DHEAS and Δ4-A. Purpose: The purpose of this study is to investigate the prevalence of hyperandrogenemia in Greek women diagnosed with polycystic ovary syndrome according to the criteria of the NIH 1990 and the Rotterdam criteria 2003 and examine the clinical characteristics and hormonal and biochemical parameters of hyperandrogenism in this population. Part of the study is also the body mass index correlation (BMI) in the presence of hyperandrogenemia and differences in clinical and biochemical parameters in relation to BMI.Methods: We studied 266 women diagnosed with PCOS according to the criteria of the NIH 1990 and the Rotterdam criteria 2003. Hyperandrogenemia was defined by testosterone (T) and/or free testosterone (FT) and/or Δ4 androstenedione (Δ4-A) higher than 75% of the upper limits of each hormone. Patients were stratified in two groups according to a BMI threshold of 25 kg/m2. Results: Hyperandrogenemia was present in 78.2% of the patients. Elevated levels of T were found in 58.4%, while elevated levels of FT and D4-A were found in 42.5% and 34.1% of patients. A greater proportion of smokers were found in women having hyperandrogenemia. The levels of TT, FT and Δ4 were higher as expected, in women with hyperandrogenemia. Also, 17-OHP and DHEAS had higher levels in PCOS women with hyperandrogenemia. Additionally, lower TSH levels were found in these women. In normal weight women (BMI ≤ 25 kg/m2) with hyperandrogenemia lower values of hip circumference and HOMA-IR and increased levels of T, FT, Δ4-A, 17-hydroxyprogesterone (17-OHP), dehydroepiandrosterone sulfate (DHEAS), white blood cells (WBC) and neutrophils were observed compared to women without hyperandrogenemia. Also, in overweight women higher levels of T, FT, Δ4-A, 17-OHP, DHEAS and cortisol were measured, while lower thyroid-stimulating hormone (TSH) levels were comparable to women without hyperandrogenemia. The FT was increased in overweight / obese women with hyperandrogenemia compared with underweight / normal women.Conclusion: Hyperandrogenemia in our study was observed in 78.2% of PCOS patients. The most frequent elevated androgen was T (58.4%) and the most frequent clinical characteristic acne (57.3%). The most common combination was that of elevated T with normal FT and D4-A (25.6%), followed by the combination of elevated both T and FT (12.4%). The impact of hyperandrogenemia on the metabolic profile of PCOS patients is evident in normal weight women. The FT appears to be significantly increased and hence more representative androgen for determining hyperandrogenemia relative to T in overweight / obese women with PCOS.

Εισαγωγή: Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) έχει περιγραφεί ως μια σημαντική ενδοκρινολογική διαταραχή που επηρεάζει περίπου το 5% -9% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Κλινική ή βιοχημική υπερανδρογοναιμία, δυσλειτουργία των ωοθηκών με τη μορφή ολιγο-ωορρηξίας ή ανωοθυλακιορρηξίας και υπερηχογραφική εικόνα πολυκυστικών ωοθηκών, είναι οι παράμετροι που χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό του PCOS, σύμφωνα με τα κριτήρια Rotterdam, μετά τον αποκλεισμό άλλων διαταραχών περίσσειας ανδρογόνων. Η υπερανδρογοναιμία είναι ένα από τα κύρια διαγνωστικά χαρακτηριστικά που περιλαμβάνεται στα διαγνωστικά κριτήρια του PCOS. Οι κυρίαρχες κλινικές εκδηλώσεις της υπερανδρογοναιμίας είναι η υπερτρίχωση, ακμή, λιπαρό δέρμα, αλωπεκία, διαταραχές εμμήνου κύκλου και στειρότητα ή υπογονιμότητα. Το πιο συχνό ανδρογόνο είναι η τεστοστερόνη (Τ), ολική, μη δεσμευμένη ή ελεύθερη (FT) μορφή. Δ4-ανδροστενεδιόνη (Δ4-Α), δεϋδροεπιανδροστερόνη (DHEA), και ο μεταβολίτης της θειϊκής DHEA (DHEAS) έχουν επίσης περιγραφεί σε συνδυασμό με PCOS. Πολλές μελέτες έχουν βασιστεί μόνο στη μέτρηση T για την ανίχνευση του βιοχημικού υπερανδρογονισμού σε PCOS. Ελεύθερα επίπεδα τεστοστερόνης μπορεί να υποστηρίξουν τη διάγνωση, ειδικά σε γυναίκες χωρίς υπερτρίχωση, με άλλα συμπτώματα του συνδρόμου. Υπερανδρογοναιμία, επίσης, θα μπορούσε να διαγνωσθεί από τα αυξημένα επίπεδα της DHEAS και Δ4-Α στον ορό. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να διερευνήσουμε τον επιπολασμό της υπερανδρογοναιμίας σε Ελληνίδες γυναίκες με διάγνωση συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών σύμφωνα με τα κριτήρια του NIH 1990 και τα κριτήρια του Rotterdam 2003 και να εξετάσουμε τα κλινικά χαρακτηριστικά και ορμονικές και βιοχημικές παραμέτρους της υπερανδρογοναιμίας στον εν λόγω πληθυσμό. Μέρος της μελέτης είναι επίσης , η συσχέτιση του δείκτη μάζας σώματος(ΒΜΙ) με την ύπαρξη της υπερανδρογοναιμίας και οι διαφορές των κλινικών και βιοχημικών παραμέτρων σε σχέση με το ΒΜΙ.Μέθοδος: Μελετήσαμε 266 γυναίκες, διεγνωσμένες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, σύμφωνα με τα κριτήρια του NIH 1990 και τα κριτήρια του Rotterdam 2003. Η διάγνωση της υπερανδρογοναιμίας τέθηκε με τη μέτρηση της τεστοστερόνη (Τ) και / ή της ελεύθερης τεστοστερόνης (FT) και / ή της Δ4 ανδροστενοδιόνη (Δ4-Α) με τιμές υψηλότερες από το 75% των ανώτερων ορίων της κάθε ορμόνης. Οι ασθενείς κατανεμήθηκαν σε δύο ομάδες σύμφωνα με ένα όριο ΒΜΙ 25 kg / m2 .Αποτελέσματα: Η υπερανδρογοναιμία ήταν παρούσα σε 78.2% των ασθενών. Αυξημένα επίπεδα Τ βρέθηκαν στο 58,4%, ενώ τα αυξημένα επίπεδα της FT και Δ4-Α βρέθηκαν στο 42,5% και 34,1% των ασθενών. Ένα μεγάλο ποσοστό καπνιστών βρέθηκε σε γυναίκες που έχουν υπερανδρογοναιμία. Τα επίπεδα της Τ, FT και Δ4-Α ήταν υψηλότερα όπως αναμένεται, σε γυναίκες με υπερανδρογοναιμία. Επίσης, γυναίκες με PCOS με υπερανδρογοναιμία, είχαν υψηλότερα επίπεδα 17-OHP και DHEAS. Αντίθετα, βρέθηκαν χαμηλότερα επίπεδα TSH στις γυναίκες αυτές. Σε γυναίκες φυσιολογικού βάρους (ΒΜΙ ≤ 25 kg / m2) με υπερανδρογοναιμία παρατηρήθηκαν χαμηλότερες τιμές της περιμέτρου ισχίου και HOMA-IR και αυξημένα επίπεδα Τ, FT, Δ4-Α, 17-υδροξυπρογεστερόνη (17-ΟΗΡ), θειική δεϋδρο επιανδροστερόνη (DHEAS) , λευκά αιμοσφαίρια (WBC) και ουδετερόφιλα σε σύγκριση με γυναίκες χωρίς υπερανδρογοναιμία. Επίσης, σε υπέρβαρες γυναίκες μετρήθηκαν υψηλότερα επίπεδα Τ, FT, Δ4-Α, 17-ΟΗΡ, DHEAS και κορτιζόλης ενώ χαμηλά επίπεδα της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) ήταν συγκρίσιμα σε γυναίκες χωρίς υπερανδρογοναιμία. Η FT βρέθηκε αυξημένη στις υπέρβαρες/παχύσαρκες γυναίκες με υπερανδρογοναιμία σε σύγκριση με τις λιποβαρείς/φυσιολογικές γυναίκες .Συμπέρασμα: Υπερανδρογοναιμία στη μελέτη μας παρατηρήθηκε στο 78,2% των ασθενών με PCOS. Το πιο συχνό αυξημένο ανδρογόνο ήταν η τεστοστερόνη (58,4%) και το πιο συχνό κλινικό χαρακτηριστικό, η ακμή (57,3%). Ο πιο κοινός συνδυασμός ήταν εκείνος της αυξημένης Τ με φυσιολογική FT και Δ4-Α (25,6%), ακολουθούμενη από το συνδυασμό της αυξημένης Τ και FT (12,4%). Ο αντίκτυπος της υπερανδρογοναιμίας στο μεταβολικό προφίλ των ασθενών με PCOS είναι εμφανής σε γυναίκες με φυσιολογικό βάρος. Η FT φαίνεται να είναι σημαντικά αυξημένη και ως εκ τούτου πιο αντιπροσωπευτικό ανδρογόνο για τον προσδιορισμό της υπερανδρογοναιμίας σε σχέση με την Τ, σε υπέρβαρες/παχύσαρκες γυναίκες με PCOS.