Ο ρόλος των αιμοπεταλίων στις ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις εντερικές νόσους

Abstract

Inflammatory Bowel Diseases (IBD) constitute chronic recurrent inflammatory disorders of the digestive tract. Current theory of pathogenesis suggests that these disorders are due to an aberrant immune response of the intestinal mucosa against bacterial or other environmental antigens in a genetic predisposed person. The most crucial inductive factor of intestinal inflammation is the immune system. Nevertheless, a series of non-immune cells like PLT, emerge in late clinical trials as significant IBD inflammatory regulators.Main PLT role in human body is the preservation of haemostasis, surveying endothelial barrier in vessels and promoting clot formation in cases where the barrier is breached. PLT in IBD are in highly active state, which occurs in the mesenteric microcirculation of the patient where they are exposed to a series of inflammatory agents. Plenty PLT changes have been described in IBD, including morphological [reduction of MPV, increase of PDW, PCT and granular content, loss of discoid shape and acquisition of pseudopodia], increase in their absolute number, microparticles release (PDMPs) and increased PLT agglutination to form complexes like PLT-PLT and PLT-leukocyte (PLA), all of which are connected with the PLT activation by inflammatory agonists.This thesis studied: (1) the change in quantitative PLT parameters such as the absolute number, PCT, PDW and MPV in IBD patients when compared to a control group consisting of healthy controls (HC). (2) The correlation of these values with clinical and laboratory activity indices in IBD, but also with anemic and red blood cells parameters in the same patients. (3) The concentration of activation products in patients’ plasma, such as the total MPs, the monocyte derived MPs (MDMPs) and mostly the platelet derived MPs (PDMPs), and their comparison with the ones from the HC group. (4) The evaluation of the MPs subtypes ability to bind to the molecule of annexin both in IBD patients and HC. (5) The possible relationship between studied MPs and clinical, laboratory characteristics of the disease in IBD.The IBD patients showed decreased hematocrit (Hct), hemoglobin (Hb), MCV and ferritin and increased number of PLT, erythrocyte distribution width (RDW), PDW, PCT, soluble transferrin receptor (sTfR) and its index compared to HC. The absolute number of PLT in IBD patients was associated with all anemia indices (Hct, Hb, MCV, RDW, ferritin, sTfR and sTfR index), except for vitamin B12 and folate, as well as with disease activity indices (CRP, SCCAI score, CDAI score). Other PLT-related parameters (MPV, PDW, PCT) were correlated with the Hb and sTfR, but with no other red cell, anemic and disease activity parameter. Multivariate analysis revealed a linear relationship between PLT number and RDW, ferritin, sTfR index and CRP and inverse correlation between PLT and Hb.Τotal and annexin (+) MDMPs were statistically elevated and annexin (-) total and PDMPs reduced in IBD patients compared to HC. Annexin (+)/(-) ratio in all types of MPs were significantly increased in IBD patients compared to HC. Clinically active IBD patients demonstrated higher levels of annexin (+) total MPs, total MPs and total, annexin (+) and (-) PDMPs compared to inactive patients and higher levels in the majority of the counted MPs compared to HC. The annexin (-) PDMPs were the most statistically significant increased MPs on the comparison between active and inactive IBD patients. Total and annexin (-) PDMPs correlated to nearly all disease activity indices.The results of this study indicate that the absolute PLT number correlates with iron deficiency and disease activity indices. Control of the inflammation and iron deficiency regulation can lead to reversal of thrombocytosis in IBD patients. On the other hand, the majority of circulating MPs and their subtypes are significantly elevated in active IBD patients compared to HC. Annexin (-) PDMPs revealed the greater significance between active and non-active IBD patients. The annexin (+) / (-) ratio of all cell MPs subtypes has been proven the most consistent differentiating index between IBD patients and HC. Consequently, MPs and in particular PDMPs are likely to be key players in the pathogenesis and clinical manifestations of IBD.

Οι ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις εντερικές νόσοι (ΙΦΕΝ) αποτελούν χρόνιες υποτροπιάζουσες φλεγμονώδεις παθήσεις του εντερικού σωλήνα. Η τρέχουσα θεωρία αιτιοπαθογένειας των ΙΦΕΝ υποστηρίζει ότι οι συγκεκριμένες νόσοι οφείλονται σε μία παρεκκλίνουσα ανοσολογική απόκριση του εντερικού βλεννογόνου στα εντερικά βακτηριακά ή άλλα περιβαλλοντικά αντιγόνα σε ένα γενετικά προδιατεθειμένο ξενιστή. Ο καθοριστικότερος παράγοντας επαγωγής της φλεγμονώδους απόκρισης στο έντερο των ασθενών με ΙΦΕΝ είναι το ανοσοποιητικό σύστημα. Εντούτοις, μια σειρά απο μη-ανοσοποιητικά κύτταρα όπως τα αιμοπετάλια (PLT), αναδεικνύονται σε μελέτες το τελευταίο χρονικό διάστημα ως ρυθμιστές των φλεγμονωδών διεργασιών στις ΙΦΕΝ. Ο κυρίαρχος ρόλος των PLT στο ανθρώπινο σώμα είναι η διατήρηση της αιμόστασης, επιτηρώντας τον ενδοθηλιακό φραγμό των αγγείων και προωθώντας τη δημιουργία θρόμβου σε περιπτώσεις όπου παρατηρείται ρήξη αυτού. Τα PLT στις ΙΦΕΝ βρίσκονται σε κατάσταση υψηλής ενεργοποίησης, η οποία λαμβάνει χώρα στην μεσεντερική μικροκυκλοφορία των ασθενών, όπου και εκτίθενται σε μια σειρά από φλεγμονώδεις διαβιβαστές. Πληθώρα PLT αλλαγών έχουν περιγραφεί στις ΙΦΕΝ, συμπεριλαμβανομένων μορφολογικών αλλοιώσεων [μείωση του μέσου όγκου (MPV), αύξηση του εύρους κατανομής (PDW), αύξηση του αιμοπεταλιοκρίτη (PCT), αύξηση του κοκκιώδους περιεχομένου, απώλεια του δισκοειδούς σχήματος και απόκτηση ψευδοποδίων], αύξηση του απόλυτου αριθμού τους, απελευθέρωση μικροσωματιδίων (PDMPs) και αυξημένη συγκόλληση PLT μεταξύ τους με σχηματισμό συμπλεγμάτων PLT-PLT και PLT-λευκοκυττάρων (PLA), όλα εκ των οποίων συνδέονται με την ενεργοποίηση PLT απο φλεγμονώδεις αγωνιστές.Στην παρούσα διατριβή μελετήθηκαν (1) Η μεταβολή των τιμών ποσοτικών παραμέτρων των PLT όπως ο απόλυτος αριθμός, ο PCT, το PDW και ο MPV στους ΙΦΕΝ ασθενείς σε σχέση με μια ομάδα ελέγχου αποτελούμενη από YM. (2) Η συσχέτιση των τιμών αυτών με κλινικούς αλλά και εργαστηριακές παραμέτρους ενεργότητας των ΙΦΕΝ, αλλά και με δείκτες αναιμίας και ποσοτικούς δείκτες των ερυθρών αιμοσφαιρίων στους ίδιους ασθενείς. (3) Η συγκέντρωση προϊόντων ενεργοποίησης κυττάρων στο πλάσμα ασθενών με ΙΦΕΝ όπως τα ολικά MPs, τα προερχόμενα από τα μονοκύτταρα MPs (ΜDMPs) και κυρίως τα αιμοπεταλιακά MPs (PDMPs), και η σύγκριση των τιμών αυτών με τις αντίστοιχες τιμές ομάδας ελέγχου YM. (4) H αξιολόγηση της ικανότητας αυτών των κυτταρικών υποτύπων των MPs να συνδεθούν με το μόριο της ανεξίνης τόσο στους ΙΦΕΝ ασθενείς, όσο και στους YM. (5) Η πιθανή σχέση μεταξύ των μελετώμενων MPs και κλινικοεργαστηριακών χαρακτηριστικών της νόσου στις ΙΦΕΝ.Οι ΙΦΕΝ ασθενείς εμφάνισαν μειωμένο αιματοκρίτη (Hct), αιμοσφαιρίνη (Hb), MCV και φερριτίνη και αυξημένο αριθμό PLT, εύρος κατανομής ερυθρών (RDW), PDW, PCT, διαλυτούς υποδοχείς τρανσφερρίνης (sTfR) και του δείκτη αυτών σε σύγκριση με τους υγιείς μάρτυρες (ΥΜ). Ο απόλυτος αριθμός των PLT στους ΙΦΕΝ ασθενείς συσχετίστηκε με όλους τους δείκτες αναιμίας (Hct, Hb, MCV, RDW, φερριτίνη, sTfR και sTfR index), πλήν της βιταμίνης Β12 και του φυλλικού, όπως και με δείκτες ενεργότητας της νόσου (CRP, SCCAI score, CDAI score). Οι λοιπές PLT σχετιζόμενες παράμετροι (MPV, PDW, PCT) συσχετίστηκαν με την Hb και τους sTfR, αλλά με κανένα άλλο δείκτη ερυθρών, αναιμίας και ενεργότητας νόσου. Η πολυπαραγοντική ανάλυση ανέδειξε μια γραμμική συσχέτιση μεταξύ των PLT και του RDW, φερριτίνης, sTfR δείκτη και CRP και αντίστροφη συσχέτιση μεταξύ PLT και Hb.Τα ολικά και τα ανεξίνη (+) MDMPs ήταν στατιστικώς αυξημένα και τα τα ανεξίνη (-) ολικά MPs και ανεξίνη (-) PDMPs μειωμένα στους ΙΦΕΝ ασθενείς συγκρινόμενα με τους ΥΜ. Η πλειοψηφία των υπότυπων των MPs στους ΙΦΕΝ ενεργούς ασθενείς ήταν αυξημένοι σε σχέση με τους αντίστοιχους των υγιών μαρτύρων. Ο λόγος ανεξίνη (+)/(-) όλων των τύπων των MPs ήταν στατιστικά σημαντικά αυξημένος στους ΙΦΕΝ ασθενείς σε σχέση με τους ΥΜ. Οι ΙΦΕΝ ασθενείς με ενεργή νόσο παρουσίασαν αυξημένα επίπεδα ανεξίνης (+) ολικών MPs, ολικών MPs και ολικών, ανεξίνη (+) και (-) PDMPs σε σχέση με τους ασθενείς με μη ενεργή νόσο. Τα ανεξίνη (-) PDMPs ήταν τα στατιστικώς σημαντικότερα αυξημένα MPs στη σύγκριση μεταξύ ενεργών και μη ενεργών ΙΦΕΝ ασθενών. Τα ολικά και τα ανεξίνη (-) PDMPs συσχετίστηκαν με σχεδόν όλους τους δείκτες ενεργότητας της νόσου.Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης δείχνουν ότι ο απόλυτος αριθμός των PLT φαίνεται να συσχετίζεται με τους δείκτες σιδηροπενίας και ενεργότητας της νόσου. Ο έλεγχος της φλεγμονής και η ρύθμιση της σιδηροπενίας μπορεί να οδηγήσει στην αναστροφή της θρομβοκυττάρωσης στους ΙΦΕΝ ασθενείς. Από την άλλη, η πλειοψηφία των κυκλοφορούντων MPs και των υποτύπων τους και ιδίως τα ανεξίνη (-) PDMPs είναι σημαντικά αυξημένα στους ενεργούς ΙΦΕΝ ασθενείς συγκριτικά με τους μη ενεργούς και τους ΥΜ. Ο δείκτης ανεξίνη (+)/(-) όλων των κυτταρικών υποτύπων των MPs αποδεικνύεται ως ο πιο σταθερός και αξιόπιστος διαφοροδιαγνωστικός δείκτης μεταξύ ΙΦΕΝ ασθενών και ΥΜ. Κατά συνέπεια τα MPs και ιδίως τα PDMPs πιθανόν να αποτελούν σημαντικούς παθογενετικούς παράγοντες στην παθογένεια των ΙΦΕΝ, αλλά και στην εμφάνιση των κλινικών τους εκδηλώσεων.