Συσχέτιση της παραοξονάσης 1 με δείκτες οξείδωσης και φλεγμονής σε διαβητικούς ασθενείς

Abstract

ABSTRACTAtherosclerosis is a process in which oxidation seems to play a pivotal role. HDL contains paraoxonase-1 (PON-1), an enzyme that protects LDL and HDL particles from oxidation. Two polymprphisms (SNPs) of PON-1 gene are studied the most, Q192R and L55M, and they have been associated with atherosclerosis and cardiovascular diseases. Oxidative stress and inflammation are closely related to the pathophysiology of diabetes mellitus (DM) and its long-term complication, the cardiovascular diseases. The aim of the present study was to investigate PON-1 gene polymorphisms and their relation to oxidized LDL (oxLDL), a marker of oxidation, and C-reactive protein (CRP), the most common marker of inflammation.Subjects included in the study were 79, 30-88 years old, 31 men and 48 women, divided into three groups: those with DM and dyslipidemia (Group 1, n=27), those with dyslipidemia (Group 2, n=24) and the control group of healthy people (Group 3, n=28). Among patients (n=51), 26 (50,9%) were under hypolipidaemic treatment with atorvastatin and the rest (49,1%) with rosouvastatin. Diabetic patients (Group 1) were under treatment with antidiabetic medication: 5 (18,5%) with antidiabetic drugs (metformin or sulfonylurea), 3 (11,1%) were taking insulin, 11 (40,7%) were under combination of antidiabetic drugs and 6 (22,22%) were taking combination of insulin and antidiabetic medication.In all the samples taken, lipid profile parameters, i.e. total cholesterol, triglycerides, HDL, LDL, apoprotein A-I (ApoA-I), apoprotein B-100 (ApoB-100) and lipoprotein α [Lp(α)], as well as uric acid, CRP and oxLDL were determined. DNA was isolated for the investigation of PON-1 gene polymorphisms, Q192R and L55M. Statistical analysis was carried out with ΙΒΜ SPSS Statistics 20.Comparison of the three groups showed that variance of the values of lipid profile and uric acid in Group 1 was statistically significant than in the other 2 groups. Atherosclerotic index was significantly higher in Group 1 in relation to controls, despite the combined treatment. OxLDL values had a significantly different variance and lower median that Group 2 and controls. There was no statistically significant correlation between oxLDL and CRP values and all the other paparmeters studied in Group 1. There was no significant difference in the prevalence of the two PON-1 gene polymorphisms in the three groups studied. The two polymorphisms do not seem to affect values of lipid profile parameters, oxidation. In the subgroup of RR genotype, levels of CRP were significantly lower. Subjects with QQ genotype had lower levels of total and LDL-cholesterol, in comparison to other polymorphism subtypes. L allele seems to be related to significant differences in oxidative stress in people taking rosouvastatin.In conclusion, the greater atherothrombotic risk of subjects with DM and dyslipidemia has been confirmed in our study. PON-1 polymorphisms do not seem to be related to any extra cardiovascular risk in diabetic patients, in order such patients to have closer clinical and laboratory monitoring or earlier and more aggressive treatment.

ΠΕΡΙΛΗΨΗΗ αθηροσκλήρωση αποτελεί μια μακροχρόνια διαδικασία, στην οποία η οξείδωση παίζει σημαντικό ρόλο. Η HDL περιέχει την παραοξονάση-1 (PON-1), ένα ένζυμο που έχει την ιδιότητα να εμποδίζει την οξείδωση των μορίων της LDL αλλά και της HDL. Δύο είναι οι πιο συχνά μελετημένοι πολυμορφισμοί (SNPs) του γονιδίου της PON-1, ο Q192R και ο L55M, οι οποίοι έχουν συσχετιστεί με την ανάπτυξη αθηροσκλήρωσης και καρδιαγγειακής νόσου. Το οξειδωτικό στρες και η φλεγμονή συνδέονται στενά με την παθοφυσιολογία του ΣΔ και με την μακροπρόθεσμη επιπλοκή του, τα καρδιαγγεικά νοσήματα. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση της σχέσης των πολυμορφισμών των γονιδίων της PON-1 με την oxLDL, που αποτελεί τον πλέον αντιπροσωπευτικό δείκτη οξείδωσης, και την hs-CRP, που αποτελεί τον πλέον καθιερωμένο δείκτη φλεγμονής.Στη μελέτη συμμετείχαν 79 άτομα, 30-88 ετών, 31 άνδρες και 48 γυναίκες, που χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες: σε εκείνους που έπασχαν από σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) και δυσλιπιδαιμία (Ομάδα 1, n=27), στην Ομάδα 2 με άτομα που έπασχαν μόνο από δυσλιπιδαιμία (n=24) και στην Ομάδα 3 με τους μάρτυρες, άτομα δηλαδή υγιή (n=28). Από τους ασθενείς (Ν=51), οι 26 (50,9%) λάμβαναν υπολιπιδαιμική αγωγή με ατορβαστατίνη και οι υπόλοιποι (49,1%) με ροσουβαστατίνη. Από τους ασθενείς με ΣΔ (Ομάδα 1), 5 άτομα (18,5%) λάμβαναν από του στόματος αντιδιαβητικά δισκία (μετφορμίνη ή σουλφονυλουρία), 3 (11,1%) ήταν μόνο σε ινσουλίνη, σε 11 (40,7%) είχε χορηγηθεί συνδυασμός αντιδιαβητικών δισκίων (μετφορμίνης, σουλφονυλουρίας ή/και αναστολέων διπεπτιδυλ-πεπτιδάσης IV) και σε 6 (22,22%) συνδυασμός αντιδιαβητικών δισκίων και ινσουλίνης.Σε όλα τα δείγματα ταυτόχρονα προσδιορίσθηκαν η λιπιδαιμική ταυτότητα, όπως χοληστερόλη, τριγλυκερίδια, η HDL, η LDL, απολιποπρωτεΐνη Α-1 (ApoA-1), απολιποπρωτεΐνη Β-100 (ApoB-100) και λιποπρωτεΐνη (α) [Lp(α)], το ουρικό οξύ, η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη και η οξειδωμένη LDL (oxLDL). Επίσης, απομονώθηκε το γενετικό υλικό, DNA, για τη διερεύνηση των δύο κυριότερων πολυμορφισμών του γονιδίου της PON-1, Q192R και L55M. Η στατιστική ανάλυση πραγματοποιήθηκε με το στατιστικό πρόγραμμα ΙΒΜ SPSS Statistics 20. Από τη σύγκριση των τριών ομάδων προέκυψε ότι η διακύμανση των τιμών των λιπιδαιμικών παραμέτρων και του ουρικού οξέος ήταν σημαντικά μεγαλύτερη στους ασθενείς με ΣΔ και δυσλιπιδαιμία (Ομάδα 1) σε σχέση με τα άτομα των άλλων δύο ομάδων. Ο αθηρωματικός δείκτης ήταν σημαντικά υψηλότερος στην Ομάδα 1 σε σχέση με τους Μάρτυρες, παρά τη συνδυασμένη αγωγή την οποία ακολουθούσαν. Η διακύμανση των τιμών της oxLDL διέφερε επίσης σημαντικά στα άτομα με ΣΔ και δυσλιπιδαιμία σε σχέση με τις άλλες ομάδες, με σημαντικά χαμηλότερη διάμεση τιμή. Τα επίπεδα της oxLDL και της hsCRP στα άτομα της Ομάδας 1 δεν παρουσίασαν καμία σημαντική συσχέτιση με τις υπόλοιπες παραμέτρους. Δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά στις συχνότητες των γονοτύπων των δύο πολυμορφισμών στις τρεις ομάδες. Οι πολυμορφισμοί Q192R και L55M του γονιδίου της PON-1, δεν φάνηκε να επηρεάζουν τις τιμές των παραμέτρων της λιπιδαιμικής ταυτότητας, οξείδωσης και φλεγμονής, με εξαίρεση τα επίπεδα της hsCRP που ήταν σημαντικά χαμηλότερα στα άτομα με γονότυπο RR. Η διαφορετική υπολιπιδαιμική αγωγή δεν επέφερε σημαντική διαφορά των παραμέτρων της λιπιδαιμικής ταυτότητας, οξείδωσης και φλεγμονής. Από τους ασθενείς με γονότυπο QQ, εκείνοι που ήταν σε αγωγή με ροσουβαστατίνη είχαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα ολικής και LDL-χοληστερόλης σε σύγκριση με τους άλλους γονότυπους του πολυμορφισμού. Tο αλληλόμορφο κινδύνου L φαίνεται να σχετίζεται με διαφορές στο οξειδωτικό στρες ατόμων που λάμβαναν ροσουβαστατίνη. Συμπερασματικά, επιβεβαιώθηκε η μεγαλύτερη αθηρογόνος επιβάρυνση στα άτομα με ΣΔ και δυσλιπιδαιμία, ωστόσο στη μελέτη μας δεν προέκυψε κάποιος γονότυπος των πολυμορφισμών της PON-1 που να συμβάλλει περισσότερο στην επιβάρυνση αυτή, έτσι ώστε ασθενείς με κάποιον συγκεκριμένο γονότυπο της PON-1 να απαιτούν στενότερη κλινικοεργαστηριακή παρακολούθηση και, κατ’ επέκταση, πρωιμότερη και επιθετική υπολιπιδαιμική αγωγή.