Δημοφιλείς κωμωδίες του ελληνικού κινηματογράφου, 1950-1970: μια ανάλυση του είδους

Abstract

This dissertation examines the popular feature films which belong to the broader genre of comedy (character comedy, slapstick comedy, romantic comedy, musical comedy) and were screened between 1950 and 1970 in Greece. The theoretical approach used is the genre theory. In particular, the theoretical framework consists of the theories of Thomas Schatz and Rick Altman about the existence of conventions in the films and their distinction between morphological / syntactic and narrative / semantic. The concept of feedback is also studied and the fact that it results from an implicit contract between the producer and the audience, is stressed. The concept of feedback leads to the theory of Thomas Schatz of a “cultural ritual” which is a cultural experience that the public is experiencing in a form of a massive and collective expression. Moreover, the thesis focuses on Robert Ray’s view concerning the determinant influence of the dominant ideology on the conventions of the genre films, as well as on Richard Dyer’s theory about the link that connects musical comedy and utopia. Within this theoretical framework, the special features of the sub-genres of comedy are studied and the recurring thematic (narrative) motifs in comedies are categorized. Then, the popular comedies are analyzed and the recurring stereotypical characters are traced. Finally, the cases where the popularity of a film comedy is mainly due to the star-protagonist are shown.

Η διατριβή εξετάζει τις δημοφιλείς ταινίες μυθοπλασίας που ανήκουν στο ευρύτερο είδος της κωμωδίας (κωμωδίες χαρακτήρων, φαρσοκωμωδίες, κομεντί και μιούζικαλ ή μουσικές κωμωδίες) και προβλήθηκαν από το 1950 έως και το 1970 στην Ελλάδα. Ο τρόπος προσέγγισης τους είναι η θεωρία των ειδών. Ειδικότερα, το θεωρητικό πλαίσιο αποτελείται από τις θεωρίες του Thomas Schatz και του Rick Altman περί της ύπαρξης συμβάσεων στις ταινίες είδους και το διαχωρισμό αυτών σε μορφολογικές / συντακτικές και αφηγηματικές / σημασιολογικές. Μελετάται επίσης η έννοια της ανατροφοδότησης που προκύπτει μέσα από ένα σιωπηρό συμβόλαιο παραγωγού – κοινού και οδηγεί στη θεωρία του Schatz περί ενός πολιτισμικού τελετουργικού, δηλαδή μιας πολιτισμικής εμπειρίας που βιώνει το κοινό σε μια μορφή μαζικής και συλλογικής έκφρασης. Επιπλέον, η διατριβή εστιάζει και στην οπτική του Robert Ray σχετικά με την καταλυτική επιρροή της κυρίαρχης ιδεολογίας στις συμβάσεις των ταινιών του είδους όπως επίσης και στη θεωρία του Richard Dyer για τη στενή σχέση της μουσικής κωμωδίας με την ουτοπία. Στη βάση αυτή, μελετώνται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των υποειδών της κωμωδίας και κατηγοριοποιούνται τα επαναλαμβανόμενα θεματικά μοτίβα που εμφανίζονται στις κωμωδίες. Στη συνέχεια, αναλύονται οι δημοφιλείς ταινίες όλων των υποειδών της κωμωδίας, εντοπίζονται οι επαναλαμβανόμενοι στερεοτυπικοί χαρακτήρες των ταινιών και καταδεικνύονται οι περιπτώσεις όπου η δημοφιλία της κωμωδίας οφείλεται κυρίως στο σταρ-πρωταγωνιστή της.