Χρηματοοικονομική και λογιστική αποτίμηση της καθαρής θέσης των ναυτιλιακών επιχειρήσεων μετά από αρχική δημόσια εγγραφή

Abstract

Η άντληση κεφαλαίων αποτελεί για τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις ζήτημα πρωταρχικής σημασίας καθώς η βιωσιμότητα και η ανάπτυξή τους εξαρτώνται από τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις τους. Από τους πιο διαδεδομένους τρόπους άντλησης κεφαλαίων αποτελούν ο τραπεζικός δανεισμός, η έκδοση ομολογιακού δανείου αλλά και η διαπραγμάτευση των μετοχών των εταιρειών στη χρηματιστηριακή αγορά. Οι εταιρείες που εισάγονται για πρώτη φορά στο χρηματιστήριο πραγματοποιούν την λεγόμενη αρχική δημόσια εγγραφή κατά την οποία εκδίδουν και πωλούν μετοχές στο κοινό. Η διαδικασία της αρχικής δημόσιας εγγραφής έχει απασχολήσει ιδιαιτέρως την ακαδημαϊκή κοινότητα τα τελευταία 40 χρόνια λόγω των τριών χαρακτηριστικών της, τα οποία, σύμφωνα με τις υπάρχουσες έρευνες, είναι η αρχική υποτιμολόγηση των μετοχών, η ύπαρξη περιόδων ευνοϊκών για αρχικές δημόσιες εγγραφές και η μακροπρόθεσμη υποαπόδοση των μετοχών. Η παρούσα διατριβή ασχολείται με τη μελέτη και έρευνα των αρχικών δημοσίων εγγραφών των διεθνών και των ελληνικών εταιρειών ποντοπόρου ναυτιλίας και συγκεκριμένα με την περίπτωση της αρχικής υποτιμολόγησης των μετοχών τους, η οποία εκφράζεται με τις αρχικές τους αποδόσεις. Αρχικά προσδιορίζονται τα κυριότερα χρηματιστήρια διαπραγμάτευσης των εταιρειών ποντοπόρου ναυτιλίας και οι διάφοροι χρηματιστηριακοί δείκτες που χρησιμοποιούνται παγκοσμίως για την μέτρηση της ναυτιλιακής δραστηριότητας. Ακολουθεί η επισκόπηση των προηγούμενων θεωρητικών μελετών οι οποίες παρουσιάζουν και αναλύουν τις διαφορετικές θεωρίες εξήγησης του φαινομένου της αρχικής υποτιμολόγησης. Επίσης παρουσιάζονται και οι εμπειρικές μελέτες που έχουν διεξαχθεί σε διαφορετικές χώρες και σε διαφορετικούς κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας και συγκρίνονται τα αποτελέσματά τους. Η εμπειρική έρευνα της παρούσας διατριβής περιλαμβάνει δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος εξετάζονται οι αρχικές και οι προσαρμοσμένες αρχικές αποδόσεις των μετοχών των εταιρειών ποντοπόρου ναυτιλίας που πραγματοποίησαν αρχική δημόσια εγγραφή σε κάποιο διεθνές χρηματιστήριο κατά την περίοδο 1984 έως και 2008. Διαπιστώνεται στην έρευνά μας σχετικά χαμηλή αρχική υποτιμολόγηση σε σύγκριση με τις προγενέστερες εμπειρικές μελέτες. Στη συνέχεια διερευνώνται έξι ανεξάρτητες μεταβλητές προκειμένου να διαπιστωθεί αν και σε ποιο βαθμό αυτές επηρεάζουν τις αρχικές αποδόσεις. Στο δεύτερο μέρος της εμπειρικής έρευνας της παρούσας διατριβής εξετάζονται οι αρχικές και οι προσαρμοσμένες αρχικές αποδόσεις μόνο των ελληνικών συμφερόντων εταιρειών ποντοπόρου ναυτιλίας και οι προσδιοριστικοί παράγοντες αυτών, δεδομένου ότι η χώρα μας αποτελεί μια παραδοσιακά ναυτική χώρα και η οικονομία της βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον κλάδο της ναυτιλίας. Διαπιστώνεται ότι οι ελληνικές εταιρείες ποντοπόρου ναυτιλίας έχουν πολύ χαμηλά ποσοστά αρχικής υποτιμολόγησης, με μέσες αρχικές και προσαρμοσμένες αρχικές αποδόσεις της τάξεως του 2,30% και 2,13% αντίστοιχα, ενώ ταυτόχρονα το μέγεθος και η ηλικία της εταιρείας κατά την πραγματοποίηση της αρχικής δημόσιας εγγραφής είναι παράγοντες που επηρεάζουν το ύψος αυτών