Γεωμορφολογική μελέτη της περιοχής Πάρνωνα: υδρογραφική λεκάνη ποταμού Δάφνωνα

Abstract

Η περιοχή μελέτης - κεντρικό και ανατολικό τμήμα του όρους Πάρνων της Ανατολικής Πελοποννήσου/υδρογραφικό δίκτυο του ποταμού Δάφνωνα - μελετήθηκε γεωμορφολογικά, τόσο μέσω νόμων και μορφομετρικών παραμέτρων όσο και μέσω υπαίθριας εργασίας, κατά την οποία χαρτογραφήθηκε σε κλίμακα 1:50.000. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από ένα ιδιαίτερα ποικιλόμορφο ανάγλυφο που σχετίζεται άμεσα με την τεκτονική και λιθολογία αυτής, καθώς και από ένα ικανοποιητικά ανεπτυγμένο υδρογραφικό δίκτυο. Οι ιστορικές, δε, αναφορές στην περιοχή είναι πολλές, με σημαντικότερες αυτές του Παυσανία. Η Κεντρική και Νοτιοανατολική Πελοπόννησος έχει, επίσης,προσφέρει πρόσφορο έδαφος μελέτης για πολλούς ερευνητές (Philippson, Κτενά, Renz, Dufaure, Μπάσσια, Παπανικολάου, Ζίνδρο, κ.ά.). Γεωλογία: Στη γεωλογική δομή της περιοχής συμμετέχουν τέσσερις τεκτονικές/στρωματογραφικές ενότητες: ζώνη Πίνδου, ζώνη Τρίπολης, Φυλλιτική-χαλαζιτική σειρά, σειρά «Plattenkalk», καθώς και σχηματισμοί του Νεογενούς και Τεταρτογενούς.Η ζώνη που κυριαρχεί στην περιοχή καταλαμβάνοντας το μεγαλύτερο μέρος της είναι αυτή της Τρίπολης και μάλιστα με την παρουσία κυρίως ασβεστολίθων και δολομιτών. Η γεωδυναμική εξέλιξη της περιοχής ακολουθεί αυτήν της Πελοποννήσου, ενώ το σημερινό ανάγλυφο είναι αποτέλεσμα του μεταλπικού ρηγματογόνουυ τεκτονισμού που χαρακτηρίζεται από πτυχές, ρήγματα και οριζόντιες μετατοπίσεις γενικής διεύθυνσης ΒΒΔ-ΝΝΑ. Στην περιοχή μελέτης δεν αναφέρεται κάποια σημαντική μεταλλοφορία, ενώ παράλληλα η ευρύτερη περιοχή δεν έχει να παρουσιάσει αξιόλογους σεισμούς. Κλίμα: Στην περιοχή επικρατεί ο χερσαίος μεσογειακός τύπος κλίματος. Από τα στοιχεία πέντε μετεωρολογικών σταθμών που μελετήθηκαν, προκύπτει ότι οι παράγοντες που ρυθμίζουν την κύμανση των διαφόρων τιμών είναι το υψόμετρο και ο προσανατολισμός του σταθμού. Το μεγαλύτερο ύψος βροχής παρατηρείται στα μεγαλύτερα υψόμετρα και μάλιστα όσο προχωράμε από τα ανατολικά προς τα δυτικά. Κάτι ανάλογο ισχύει και για τη θερμοκρασία με αξιοσημείωτες τις ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες που παρατηρούνται στο Λεωνίδιο, κάτι που δικαιολογείται από τη θέση του στα ανατολικά παράλια της Πελοποννήσου, όπου επικρατούν τα μελτέμια και οι ΒΔ ψυχροί άνεμοι. Η βλάστηση, τέλος, στην περιοχή είναι κυρίως θαμνώδης, ενώ παράλληλα το ορεινό συγκρότημα του Πάρνωνα προσφέρεται για εκμετάλλευση δασικού πλούτου. Ποσοτική υδρογραφική ανάλυση: Υδρολογικά εξεταζόμενη η περιοχή εμφανίζει σημαντική υπόγεια απορροή, μεγαλύτερη ίσως από την επιφανειακή (ο Δάφνων παρουσιάζει χειμμαρώδη δράση), καθώς στο μεγαλύτερο μέρος της αποτελείται από υδροπερατά πετρώματα. Από τις μετρήσεις συγκεκριμένων μορφομετρικών παραμέτρων, τον καθορισμό δεικτών και τη μελέτη και στατιστική επεξεργασία αυτών, προκύπτουν πολλά στοιχεία για την εξέλιξη του υδρογραφικού δικτύου και το συσχετισμό του με τους γεωλογικούς, λιθολογικούς, κλιματικούς παράγοντες. Κατά την ανάλυση του υδρογραφικού δικτύου του Δάφνωνα με τους τρεις νόμους του Horton προκύπτει ότι οι πραγματικές τιμές υπολείπονται συνήθως κατά πολύ των ιδανικών για τους δυο πρώτους νόμους (κάτι που σημαίνει ότι το δίκτυο εξελίσσεται ακόμη), ενώ οι πραγματικές τιμές υπερβαίνουν γενικά τις ιδανικές αναφορικά με τον 3ο Νόμο του Horton και το αθροιστικό μήκος κλάδων (με εξαίρεση τον 6ης τάξης κλάδο που παρουσιάζει ιδιομορφίες). ...................................