Ταυτότητες φύλου στο λόγο μαθητών και μαθητριών εφηβικής ηλικίας για την εργασία

Abstract

The present study aim to explore the discourse, which adolescents students (male and female) use to negotiate the meaning of work, their future employment and the influence of gender in the formation of occupational life. For the purpose of this study 47 (23 female 24 male) semi-structured interviews with pupils of 1st and 2nd grade of high school of Thessaloniki and Trikala were contacted. The analysis was based on the principles of the critical discourse analysis, which developed in the context of the feminist post-structuralism and reveal the variety of interpretative repertoires which used. The results showed that adolescents construct the meaning of work either as a mean for survivor or as a chance for fulfillment of higher psychological needs (for example satisfaction, self -actualization). Adolescent students appear to be realistic about their future while at the same time they are whishing for better working conditions. The argument of individualization is used to ‘resolve’ the variety and the contradiction of arguments regarding gender influence in occupational life. Thus, the emphasis is given on individual and it’s abilities and not in the influence of social factors in the transitional processes. Differences in girls’ and boys’ discourse show on the one hand the traditional, hegemonic types of adolescent male identity and on the other hand the types and practices of a female identity which try to challenge the traditional female roles, without abolish them.

Η παρούσα διατριβή στοχεύει στη μελέτη του λόγου με τον οποίο οι έφηβοι μαθητές και μαθήτριες διαπραγματεύονται τις έννοιες της εργασίας,, της μελλοντικής τους απασχόλησης και του ρόλου του φύλου στη διαμόρφωση της επαγγελματικής ζωής. Για τους σκοπούς της μελέτης διεξήχθησαν 47 (23 κορίτσια και 24 αγόρια) ημιδομημένες συνεντεύξεις με μαθητές/τριες Α και Β τάξης Ενιαίου Λυκείου και ΤΕΕ στους νομούς Θεσσαλονίκης και Τρικάλων. Η ανάλυση του λόγου των συνεντεύξεων βασίστηκε στις αρχές της κριτικής ανάλυσης λόγου, που αναπτύσσεται μέσα στο θεωρητικό πλαίσιο του φεμινιστικού μεταστρουκτουραλισμού και ανέδειξε την ποικιλία των ερμηνευτικών ρεπερτορίων και επιχειρημάτων που χρησιμοποιούνται. Συγκεκριμένα, η εργασία στο λόγο των εφήβων της έρευνας κατασκευάζεται τόσο ως μέσο επιβίωσης όσο και ως ευκαιρία για την ικανοποίηση ανώτερων ψυχολογικών αναγκών (ευχαρίστηση αυτοπραγμάτωση). Οι έφηβοι μαθητές και μαθήτριες παρουσιάζονται τόσο ως ρεαλιστές σχετικά με το μέλλον όσο και οραματιστές καλύτερων εργασιακών συνθηκών, τουλάχιστον σε προσωπικό επίπεδο. Η ποικιλία και αντιφατικότητα στην επιχειρηματολογία των αγοριών και κοριτσιών για την επιρροή του φύλου στην επαγγελματική ζωή ‘επιλύεται‘ με τη χρήση του επιχειρήματος της εξατομίκευσης ή της ‘επικράτησης της προσωπικότητας’ με το οποίο δίνεται έμφαση στο άτομο και τις ικανότητες του και αποσιωπάται η επίδραση των κοινωνικο-δομικών παραγόντων κατά τις μεταβατικές διαδικασίες. Επίσης, οι διαφοροποιήσεις στο λόγο των αγοριών και κοριτσιών αναδεικνύουν, από τη μια ηγεμονικές μορφές της ανδρικής εφηβικής ταυτότητας, που δομούνται στη βάση των παραδοσιακών κυρίως ρόλων και από την άλλη μορφές και πρακτικές μιας γυναικείας εφηβικής ταυτότητας, που προσπαθεί να αμφισβητήσει τους παραδοσιακούς γυναικείους ρόλους, χωρίς όμως να διεκδικεί την πλήρη ανατροπή τους.