Νεότεροι παράγοντες αθηροσκλήρυνσης σε αιμοκαθερόμενους ασθενείς: μελέτη συσχέτισης σιαλικού οξέος με την αντίσταση στην ινσουλίνη σε αιμοκαθερόμενους ασθενείς

Abstract

Introduction: Cardiovascular (CV) disease is the most common cause of death in hemodialysis (HD) patients. Insulin resistance (IR), a disturbance in carbohydrate metabolism, which is frequently noted in such patients, is an important CV risk factor. Serum total sialic acid (STSA) is a CV morbidity and mortality risk factor in general population and in diabetics, however it has not been validated in HD patients in previous studies. Aim of the present study is to validate STSA as a marker of atherosclerosis, arterial stiffening and CV risk and to explore its possible association with IR in non-diabetic HD patients. Patients-Method: Seventy stable, non-diabetic HD patients (29 male and 41 female, aged 60.7±12.1) and 30 healthy controls (15 male and 15 female, aged 48.6±8.47) were included. Atherosclerosis and systemic arterial stiffening were evaluated by B-mode ultrasonography and Shygmocor (applanation tonometry), respectively. IR was quantified using HOMA index and STSA was measured with standard enzymatic colorimetric assay. After initial evaluation patients were followed-up for 28 months and CV events (fatal or not) were recorded. Results: Patients had higher STSA compared to healthy controls (age-sex adjusted p=0.018). In HD patients STSA correlated positively with markers of inflammation (CRP, fibrinogen, p<0.001), malnutrition (low serum albumin and creatinine, p=0.042), dyslipidemia (p=0.026) and atherosclerosis (intima-media wall thickness, p=0.05). Moreover, STSA correlated positively with IR (p=0.018), but the correlation was not independent of CRP and lipid concentrations. In our prospective study STSA was associated with increased CV risk in patients with positive (p=0.04) and in those with negative previous history for CV disease. However, in both groups CRP was a better marker of CV risk (p=0.001) Conclusions: Non-Diabetic HD patients present with higher STSA concentrations compared to healthy controls. Serum TSA is a marker of atherosclerosis, inflammation and CV risk in such patients, however its power in predicting CV risk is lower compared to CRP. Large prospective studies need to confirm our findings and to validate STSA as marker of CV risk in non-diabetic HD patients.

Εισαγωγή: Η καρδιαγγειακή (ΚΑ) νόσος αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου στους αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς. Η αντίσταση στην ινσουλίνη (IR) αποτελεί συχνή διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων στους αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς και σημαντικό παράγοντα ΚΑ κινδύνου. Το σιαλικό οξύ ορού αποτελεί δείκτη ΚΑ νοσηρότητας και θνησιμότητας στο γενικό πληθυσμό και σε διαβητικούς ασθενείς, αλλά δεν έχει μελετηθεί σε αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς. Σκοπός της μελέτης είναι η αξιολόγηση του σιαλικού οξέος ως δείκτη αθηροσκλήρυνσης, ανελαστικότητας των αγγείων και ΚΑ κινδύνου και η διερεύνηση πιθανής συσχέτισης του με την (IR) σε αιμοκαθαιρόμενους μη-διαβητικούς ασθενείς. Υλικό-Μέθοδος: Στη μελέτη συμπεριελήφθησαν 70 σταθεροί αιμοκαθαιρόμενοι μη-διαβητικοί ασθενείς (29 άνδρες και 41 γυναίκες, ηλικίας 60.7±12.1) και 30 υγιείς μάρτυρες (15 άνδρες και 15 γυναίκες, ηλικίας 48.6±8.47). Η ύπαρξη αθηροσκλήρυνσης και η μελέτη ελαστικότητας των αγγείων έγινε υπερηχογραφικά και με τη χρήση του Shygmocor (ανάλυση σφυγμικού κύματος). Η αντίσταση στην ινσουλίνη εκτιμήθηκε με το δείκτη ΗΟΜΑ και το σιαλικό μετρήθηκε με τυποποιημένη ενζυματική, χρωματομετρική μέθοδο. Μετά την αρχική εκτίμηση οι ασθενείς παρακολουθήθηκαν προοπτικά για 28 μήνες και καταγράφηκαν τα ΚΑ συμβάματα. Αποτελέσματα: Το σιαλικό οξύ βρέθηκε αυξημένο στους ασθενείς σε σχέση με τους υγιείς της μελέτης, ανεξάρτητα ηλικίας-φύλου (p=0.018). Επιπλέον, στους ασθενείς το σιαλικό συσχετίσθηκε στατιστικά σημαντικά με δείκτες φλεγμονής (CRP, ινωδογόνο, p<0.001), κακής θρέψης (χαμηλή αλβουμίνη-κρεατινίνη, p=0.042), δυσλιπιδαιμίας (p=0.026) και αθηροσκλήρυνσης (πάχος έσω-μέσου χιτώνα καρωτίδων, p=0.05). Τέλος, το σιαλικό συσχετίσθηκε με την IR (p=0.018), αλλά η σχέση δεν ήταν ανεξάρτητη της CRP και των λιπιδίων. Στην προοπτική μελέτη το αυξημένο σιαλικό οξύ ορού φάνηκε να αποτελεί δείκτη ΚΑ κινδύνου, τόσο σε ασθενείς με ιστορικό προϋπάρχουσας ΚΑ νόσου (p=0.04) όσο και σε εκείνους χωρίς (p=0.018). Ωστόσο, και στις δυο ομάδες ασθενών η CRP υπερτερούσε του σιαλικού οξέος στην πρόβλεψη ΚΑ κινδύνου (p=0.001). Συμπεράσματα: Οι αιμοκαθαιρόμενοι μη-διαβητικοί ασθενείς έχουν αυξημένα επίπεδα σιαλικού οξέος ορού σε σχέση με υγιείς μάρτυρες. Στους ασθενείς αυτούς το σιαλικό αποτελεί δείκτη αθηροσκλήρυνσης, φλεγμονής και ΚΑ κινδύνου, όχι όμως ισχυρότερο της CRP. Μεγάλες προοπτικές μελέτες χρειάζονται για να αξιολογηθεί η χρησιμότητα και η αξιοπιστία του σιαλικού ως δείκτη ΚΑ κινδύνου στους ασθενείς αυτούς.