Μακροοικονομική αποτίμηση της αποτελεσματικότητας του τραπεζικού συστήματος από τη δραστηριότητα των διεθνών μεταφορών και της ναυτιλίας

Abstract

This thesis investigates the factors that may affect the decision of a bank to increase or decrease its loans to the shipping industry, taking into account its internal environment, as well as shipping market characteristics. In particular, based on bank performance aspect, it investigates the degree of the achieved objectives set by the shipping banks, depending on their efficiency, and the credibility factor of their decision.At the outset, we analyzed in depth the operational environment of shipping finance, focusing on the characteristics of shipping market, the risks involved and the relevant regulations that may affect the involvement of commercial banks in shipping finance. The analysis of the characteristics of shipping finance, combined with the extensive presentation of specific shipping submarkets (dry bulk and liquid cargo, which account for nearly all of the sea trade), proves why shipping is a high risk and volatile (in terms of freight rates and asset prices) market for banks. Based on the analysis of banks’ behavior and services’ production, the mathematical model to estimate the efficiency of shipping banks was developed with the method of Data Envelopment Analysis (DEA). The model applied was based on the intermediate approach of banking operation with orientation in outputs (output oriented), while models were executed both with constant and variable returns to scale (CRS and VRS approaches) in order to detect any differences in banks’ TE in terms of technology. In addition, regression analysis was used in order to test for potential exogenous variables that affect technical efficiency. Statistically significant variables are total deposits and total assets for both te CRS, te VRS and ROE (Return On Equity) for te-VRS. Technical Efficiency is proved to be higher under the assumption of variable returns to scale (VRS DEA model) when comparing to constant returns (CRS DEA model). Banks during the study period are technically inefficient, suggesting that market factors may influence the operation of shipping banks.The existence of non-technical efficiency in shipping banks raises questions about their decision to continue financing such a risky and heterogeneous market, despite the regulations set by the Basel Convention. In order to define the factors that may affect the amount of loans for the shipping industry the next year (based on previous years’ experience); we firstly analyzed the internal factors of the operational environment of banks in combination with the external factors associated with the submarkets of dry bulk and liquid cargo. The analysis was carried out by applying the credibility factor to the decision of a shipping bank to either increase or decrease financing in the relevant submarkets. Implicitly, to assess the most important variables, Principal Component Analysis - PCA was applied, which is the most suitable method in case of Data Mining (Big Data Analysis), in order to recover hidden multiple relationships and optimize the description of the whole variables’ space by decreasing its dimensionality.Based on PCA results, eight variables were remarkably selected for the dry bulk market arising from New Building Market (BNBPI – Bulkers New Building Price Index), S&P Market (BSHPIC Bulkers Second Hand Price Index), sea trade (AUGE, Australian Grain Export, EU12GE Europe 12 Grain Export), derivative demand for dry bulk transport (GDPNKO GDP Korea, GDPIN - GDP India, GDPCN GDP China) and shipping finance (LIBOR). As far as liquid bulk market is concerned, six variables were selected from New Building Market (TNB Tanker New Building), S&P Market (TSHPIC Tanker Second Hand Price Index), Freight Market (WAET Weighted Average Earnings), sea trade and derivative demand for liquid bulk transport (TSEX Red Sea Exports, MEOPR Mid-East Oil Production) and shipping finance (ERJ Exchange Rates Japan). These variables arising from the operational environment of both dry bulk and liquid bulk market were used as the most important variables for the estimation model developed with respect to shipping environment. In addition, the credibility factor for each variable arising from the internal operational environment of a shipping bank was estimated for a five years’ period with the resulting quantitative or qualitative rate revealing bank’s position in relation to the average of all shipping banks.The combination of the aforementioned variables led to new mathematical models that link dry bulk and liquid bulk market characteristics with the decision of a shipping bank to increase or decrease financing. The relevant formulas accumulate the internal forces within the bank, the general environment of all banks, as well as the conditions within the dry bulk market through GDP China and the liquid bulk market through ERJ (Exchange Rates Japan). Credibility factor has the opposite effect on financing when ERJ (Exchange Rates Japan) and GDPCN (GDP China) changes have the same sign. Verification is an indication of credibility of the proposed model based on: a) the Principal Component Analysis, b) the Regression Analysis and c) the Bühlmann credibility model applied at stochastic and empirical level.Overall this thesis, estimates for the first time the technical efficiency of shipping banks, reveals the most important factors arising from both internal and external factors based on Principal Components Analysis and contributes to the development of a specific methodological framework for shipping finance with respect to bank efficiency and credibility. This may be considered as a decision support tool, taking into account credibility factor in decision making process, the policy each bank wants to follow in the market, as well as the most important variables arising from the internal operational environment and the shipping market as a category of international transport industry.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή μελετά τους παράγοντες, οι οποίοι διαμορφώνουν την απόφαση μίας τράπεζας να προβεί σε αύξηση ή μείωση των χορηγούμενων δανείων προς τη ναυτιλιακή βιομηχανία, συνεκτιμώντας τα εσωτερικά χαρακτηριστικά της και τα χαρακτηριστικά του εξωτερικού περιβάλλοντος λειτουργίας της ναυτιλιακής αγοράς, με γνώμονα την αποτελεσματικότητά της. Ειδικότερα, μελετάται η αποτελεσματικότητα, ο βαθμός δηλαδή επίτευξης των στόχων που θέτουν οι τράπεζες που εμπλέκονται στη ναυτιλιακή χρηματοδότηση, συναρτήσει της αποδοτικότητας, αλλά και της έννοιας της αξιοπιστίας της απόφασης μίας τράπεζας για χορήγηση δανείου.Καταρχάς, αναλύθηκε σε βάθος το περιβάλλον λειτουργίας της ναυτιλιακής χρηματοδότησης, δίνοντας έμφαση στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ναυτιλιακής αγοράς, στους κινδύνους και κατ’ επέκταση, στις ρυθμίσεις που υπεισέρχονται σήμερα στη χρηματοδότηση της ναυτιλιακής βιομηχανίας και επηρεάζουν το βαθμό εμπλοκής των τραπεζών στη ναυτιλιακή χρηματοδότηση. Η ανάλυση των χαρακτηριστικών της ναυτιλιακής χρηματοδότησης, σε συνδυασμό με την εκτενή παρουσίαση της εξέλιξης συγκεκριμένων ναυτιλιακών υποαγορών (χύδην ξηρού και υγρού φορτίου), οι οποίες συγκεντρώνουν και το μεγαλύτερο μέρος του θαλάσσιου εμπορίου, τεκμηριώνουν γιατί η ναυτιλία αποτελεί διαχρονικά έναν από τους κατ’ εξοχήν κλάδους ανάληψης υψηλού κινδύνου σε ότι αφορά τη μεταβλητότητα αξιών (ναύλων και τιμών ενεργητικού) για τις τράπεζες.Στη συνέχεια, αναλύθηκε η συμπεριφορά των τραπεζών, ο τρόπος παραγωγής των σχετικών υπηρεσιών και αναπτύχθηκαν μαθηματικά υποδείγματα για τη μέτρηση της αποδοτικότητας των τραπεζών που δραστηριοποιούνται στη ναυτιλιακή χρηματοδότηση. Ειδικότερα, μελετήθηκε η αποδοτικότητα τραπεζών που εμπλέκονται στη ναυτιλιακή χρηματοδότηση με τη μέθοδο της Περιβάλλουσας Ανάλυσης Δεδομένων (Data Envelopment Analysis DEA). Η προσέγγιση που χρησιμοποιήθηκε είναι αυτή της διαμεσολάβησης με προσανατολισμό στις εκροές, ενώ τα μοντέλα εκτελέστηκαν και με σταθερές και με μεταβλητές αποδόσεις στην κλίμακα, ώστε να εντοπιστούν πιθανές αλλαγές στα αποτελέσματα. Επιπλέον, με την Ανάλυση Παλινδρόμησης, προσδιορίστηκαν οι σημαντικοί παράγοντες που συνθέτουν τη βέλτιστη ερμηνεία της τεχνικής αποδοτικότητας των υπό μελέτη τραπεζών. Στα βέλτιστα μοντέλα οι στατιστικά σημαντικές μεταβλητές είναι οι συνολικές καταθέσεις και το σύνολο του ενεργητικού για την τεχνική αποδοτικότητα τόσο σταθερών, όσο και μεταβλητών αποδόσεων στην κλίμακα (teCRS, teVRS) και επιπρόσθετα ο δείκτης ROE (απόδοσης ιδίων κεφαλαίων) για την τεχνική αποδοτικότητα κάτω από τις μεταβλητές αποδόσεις στην κλίμακα. Πρόσθετα, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η τεχνική αποδοτικότητα τείνει να είναι υψηλότερη κάτω από τις μεταβλητές αποδόσεις στην κλίμακα, σε σχέση με τις σταθερές αποδόσεις. Οι τράπεζες κατά την υπό μελέτη περίοδο είναι σχετικά μη αποδοτικές, υποδηλώνοντας την επίδραση του παράγοντα “αγορά” στη λειτουργία των τραπεζών που εμπλέκονται στη ναυτιλιακή χρηματοδότηση.Η ύπαρξη μη τεχνικής αποδοτικότητας στις τράπεζες που εμπλέκονται στη ναυτιλιακή χρηματοδότηση δημιουργεί ερωτηματικά σε σχέση με την απόφασή τους να συνεχίσουν να χορηγούν δάνεια σε μία αγορά υψηλού κινδύνου και ανομοιογενών χαρακτηριστικών, η οποία μάλιστα συγκεντρώνει μη αποδεκτά χαρακτηριστικά σε σχέση με τις αρχές που έχουν τεθεί από τη Συνθήκη της Βασιλείας. Μεθοδολογικά, για τον προσδιορισμό των παραγόντων που δύνανται να επιδράσουν και να διαμορφώσουν το ύψος των χορηγούμενων δανείων στη ναυτιλιακή αγορά το επόμενο έτος (αναφορικά με τα προηγούμενα έτη εμπειρίας), αναλύθηκαν καταρχάς οι εσωτερικοί παράγοντες του περιβάλλοντος λειτουργίας των τραπεζών σε συνδυασμό με τους εξωτερικούς παράγοντες που σχετίζονται με τη λειτουργία των υποαγορών χύδην ξηρού και υγρού φορτίου. Περαιτέρω, η εν λόγω ανάλυση πραγματοποιήθηκε εισάγοντας την έννοια της αξιοπιστίας στην απόφαση της ναυτιλιακής τράπεζας για την αύξηση ή όχι των χορηγούμενων δανείων στις δύο υπό μελέτη υποαγορές διακριτά. Για την εκτίμηση των σημαντικών μεταβλητών τόσο του εσωτερικού περιβάλλοντος των τραπεζών, όσο και του μακροοικονομικού περιβάλλοντος που συνδέεται με τη λειτουργία των δύο υποαγορών και κατ’ επέκταση της ναυτιλιακής χρηματοδότησης, εφαρμόστηκε η Ανάλυση των Κυρίων Συνιστωσών, η οποία ενδείκνυται στην περίπτωση Εξόρυξης Δεδομένων από μεγάλο πλήθος μεταβλητών ώστε να αναδείξει συσχετίσεις μεταξύ αυτών με σκοπό τη μείωση της διάστασης του προβλήματος (Data Mining - Big Data Analysis).Από την αγορά χύδην ξηρού φορτίου επιλέχθηκαν οκτώ μεταβλητές οι οποίες συνδέονται με την αγορά νέων κατασκευών (BNBPI – Bulkers New Building Price Index), την αγορά αγοραπωλησίας (BSHPIC – Bulkers Second Hand Price Index), το θαλάσσιο εμπόριο (AUGE, Australian Grain Export, EU12GE Europe 12 Grain Export), την παράγωγο ζήτηση για θαλάσσιες μεταφορές (GDPNKO GDP Korea, GDPIN GDP India, GDPCN GDP China) και τη ναυτιλιακή χρηματοδότηση (LIBOR). Αντίστοιχα, από την αγορά χύδην υγρού φορτίου επιλέχθηκαν 6 μεταβλητές οι οποίες προέρχονται από την υποαγορά νέων κατασκευών (TNB Tanker New Building), αγοραπωλησίας (TSHPIC Tanker Second Hand Price Index), ναύλων (WAET - Weighted Average Earnings), το θαλάσσιο εμπόριο και την παράγωγο ζήτηση για θαλάσσιες μεταφορές (TSEX - Red Sea Exports, MEOPR - Mid-East Oil Production) και τη διαμόρφωση της ναυτιλιακής χρηματοδότησης (ERJ Exchange Rates Japan).Οι προκύπτουσες μεταβλητές χρησιμοποιήθηκαν στο μοντέλο εκτίμησης για την απόφαση χορήγησης δανείου στις υποαγορές χύδην ξηρού και χύδην υγρού φορτίου ως οι πιο σημαντικές μεταβλητές οι οποίες συνδέονται με το περιβάλλον λειτουργίας της εκάστοτε ναυτιλιακής υποαγοράς. Για τον προσδιορισμό της απόφασης μίας τράπεζας για χορήγηση δανείου συναρτήσει των μεταβλητών του εσωτερικού περιβάλλοντος εκτιμήθηκε ο συντελεστής αξιοπιστίας για κάθε τράπεζα ξεχωριστά τα πέντε τελευταία έτη και η αξιοποίηση του ποσοτικού ή ποιοτικού αποτελέσματος του συντελεστή αυτού εκφράζει τη θέση της τράπεζας σε σχέση με το μέσο όρο όλων των τραπεζών.Συνδέοντας τις μεταβλητές μεταβολής χορήγησης δανείου στο εσωτερικό περιβάλλον των τραπεζών και στο εξωτερικό περιβάλλον λειτουργίας των υπό μελέτη υποαγορών προέκυψαν συγκεκριμένα μαθηματικά μοντέλα τα οποία συνδυάζουν τις αγορές χύδην ξηρού και χύδην υγρού φορτίου με την απόφαση μίας ναυτιλιακής τράπεζας να προβεί σε αύξηση ή μείωση χορηγούμενων δανείων. Οι προκύπτουσες σχέσεις συσσωρεύουν όλες τις εσωτερικές δυνάμεις εντός της τράπεζας, το γενικό χώρο λειτουργίας όλων των τραπεζών, αλλά και την κατάσταση της αγοράς χύδην υγρού φορτίου μέσα από την μεταβλητή ERJ (Exchange Rates Japan) και της αγοράς χύδην ξηρού φορτίου μέσα από την μεταβλητή GDPCN (GDP China). Ο συντελεστής αξιοπιστίας έχει αντίθετη επίδραση στη μεταβολή χορήγησης δανείων όταν οι μεταβολές των ERJ (Exchange Rates Japan) και GDPCN (GDP China) έχουν ίδιο πρόσημο. Η επαλήθευση αποτελεί ένδειξη πιστότητας του προτεινόμενου μοντέλου που πραγματοποιήθηκε με συνδυασμό: α) Ανάλυσης Κυρίων Συνιστωσών, β) Ανάλυσης Παλινδρόμησης και γ) Εφαρμογής του μοντέλου Buhlmann στοχαστικά (υπόθεση ομοιόμορφης κατανομής) και εμπειρικά.Στην παρούσα διατριβή εκτιμάται για πρώτη φορά η έννοια της αποδοτικότητας των τραπεζών που εμπλέκονται στη ναυτιλιακή χρηματοδότηση. Η ανάδειξη των σημαντικότερων παραγόντων τόσο του εσωτερικού, όσο και του εξωτερικού περιβάλλοντος με την Ανάλυση Κυρίων Συνιστωσών, αποτέλεσε τη βάση για την ανάπτυξη ενός πρωτότυπου μοντέλου απόφασης από την πλευρά των τραπεζών για την χορήγηση ή μη δανείου το επόμενο έτος βάσει της εμπειρίας των προηγούμενων ετών. Η ανάπτυξη του παραπάνω μεθοδολογικού πλαισίου, συγκεκριμένων μαθηματικών σχέσεων, καθώς και του πλαισίου χορήγησης δανείου στη ναυτιλιακή αγορά από την πλευρά της τράπεζας αποτελεί και την κύρια συνεισφορά της παρούσας διατριβής υπό το πρίσμα της επίτευξης της αποτελεσματικότητας. Στην ουσία αποτελεί ένα εργαλείο απόφασης, καθώς λαμβάνονται υπόψη ο συντελεστής αξιοπιστίας στη λήψη της απόφασης, η πολιτική που επιθυμεί να διατηρήσει η τράπεζα σε σχέση με το τι κάνουν οι υπόλοιπες τράπεζες στην ίδια αγορά, καθώς και οι μεταβλητές από το εσωτερικό περιβάλλον λειτουργίας των τραπεζών, αλλά και των συνδεόμενων με τη λειτουργία της ίδιας της ναυτιλίας ως κατηγορία των διεθνών μεταφορών.