Μη λεκτική επικοινωνία εκπαιδευτικού-μαθητή: η επίδραση του φύλου του εκπαιδευτικού στη μη λεκτική επικοινωνία του με μαθητές, μαθήτριες

Abstract

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη των επιδράσεων που μπορεί να έχει η μη λεκτική επικοινωνία και συμπεριφορά του άνδρα και της γυναίκας εκπαιδευτικού σε μαθητές και μαθήτριες αντίστοιχα, κατά τη μαθησιακή και διδακτική διαδικασία, μέσα στη σχολική τάξη.Ειδικότερα εξετάζεται ο ρόλος της επίδρασης του φύλου του εκπαιδευτικού στη μη λεκτική επικοινωνία του με μαθητές και μαθήτριες. Αφετηρία της έρευνας,αποτέλεσε το ερώτημα αν και σε ποιο βαθμό επηρεάζει το φύλο του εκπαιδευτικού τη μη λεκτική επικοινωνία του και συμπεριφορά του απέναντι σε μαθητές και μαθήτριες, Το υλικό της μελέτης αποτέλεσε η ελληνική και η διεθνής βιβλιογραφία και στοιχεία βιβλιογραφίας μέσα από το διαδίκτυο. Ακόμα, χρησιμοποιήθηκαν ερευνητικά εργαλεία φύλλων παρατήρησης για άνδρες και γυναίκες εκπαιδευτικούς που περιείχαν εκφράσεις και τύπους μη λεκτικής συμπεριφοράς που εκφράζονται και παρατηρούνται μέσα στη σχολική τάξη από τον δάσκαλο και τους μαθητές . Επιπλέον, χρησιμοποιήθηκαν ημιδομημένες συνεντεύξεις- ερωτηματολόγια ποιοτικής έρευνας για τον προσδιορισμό των απόψεων και των θέσεων που οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί και των δυο φύλων εκφράζουν σχετικά με τη μη λεκτική επικοινωνία και συμπεριφορά τους μέσα στη σχολική τάξη. Τα αποτελέσματα συγκεντρώθηκαν, αναλύθηκαν , κατηγοριοποιήθηκαν και συζητήθηκαν με τρόπο ώστε να βρεθούν οι μεταξύ τους κοινοί παράγοντες αλλά και τα σημεία που παρατηρούνται διαφοροποιήσεις, ώστε να μπορούμε να εκφράσουμε και να διατυπώσουμε συμπεράσματα και προτάσεις. Σύμφωνα με τα ευρήματα, το φύλο του εκπαιδευτικού αναφορικά και σε συσχετισμό με τις διάφορες εκφάνσεις και μορφές της μη λεκτικής επικοινωνίας, παρουσιάζει συγκεκριμένες ομοιότητες εκφράσεων και αντιδράσεων απέναντι σε μη λεκτικού τύπου συμπεριφορές των μαθητών και των μαθητριών αντίστοιχα, που συναντώνται μέσα στη σχολική τάξη. Ωστόσο, ενώ σε γενικές γραμμές, όπως παρατηρήσαμε στην επιτόπια έρευνα και σε συσχετισμό με τις απόψεις που εκφράζουν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί, συνηθίζουν να απευθύνονται και να εκφράζουν παρόμοιες μη λεκτικές εκφράσεις προς τους μαθητές και τις μαθήτριες, υπάρχουν ορισμένες μορφές και κατηγορίες μη λεκτικής συμπεριφοράς και επικοινωνίας που διαφοροποιούνται ανάλογα ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ – ΜΑΘΗΤΗ,ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Βασιλική Γιάννου Σελίδα 10 με το φύλο του εκπαιδευτικού αλλά και ανάλογα με το φύλο του αποδέκτη, τον μαθητή ή τη μαθήτρια, δηλαδή. Παρατίθενται δημιουργικές και λειτουργικές προτάσεις για την καλύτερη διδακτική χρησιμοποίηση των μη λεκτικών εκφράσεων από άνδρες και γυναίκες εκπαιδευτικούς, ώστε να αποδώσουν μια άλλη χροιά και χρησιμότητα στην όλη μαθησιακή και διδακτική διαδικασία, ιδιαίτερα στο σύγχρονο σχολείο αλλά και στο σχολείο του μέλλοντος που διαγράφεται περισσότερο απαιτητικό αλλά και πιο τεχνολογικά δομημένο. Έτσι, η επικοινωνία σε όλες τις μορφές της , λεκτική και μη λεκτική, δικτυωμένη ή παραδοσιακή απαιτεί και επιβάλλει νέες μορφές και τύπους επικοινωνίας εντός της σχολικής τάξης. Ακόμα και σε ένα σύγχρονο σχολείο που θα αντικαθιστά την ατμόσφαιρα «αναπνοής της κιμωλίας» με μια ατμόσφαιρα «αγγίγματος και χαΪδέματος ποντικιών», η μη λεκτική έκφραση και επικοινωνία αποτελεί πολύ σημαντικό παράγοντα αλληλεπίδρασης τόσο μαθησιακής όσο και συναισθηματικής αλλά και ψυχολογικής. Είναι μια πολύ σημαντική πτυχή της επικοινωνιακής διαδικασίας που επηρεάζει ποικιλοτρόπως τους εμπλεκόμενους σε αυτή και δημιουργεί μια σειρά από συμπεριφορές και αντιδράσεις ιδιαίτερα σημαντικούς για μαθητές και μαθήτριες.