Η μισθολογική πολιτική του δημοσίου τομέα στο πλαίσιο εφαρμογής των μεσοπρόθεσμων προγραμμάτων δημοσιονομικής σταθερότητας

Abstract

The ten-year economic crisis that plagued Greece had its own special characteristics, which are mainly due to the structural problems of the way the socio-political system of the country is organized and operates for many years. The answer to these problems and following the deep recession in 2009, was the recourse to the European Support Mechanism, with the main goal of avoiding a credit event. In return, the country had to take fiscal adjustment measures to reduce deficits and reforms to be able to return to sustainable growth. The whole adjustment program was based on the so-called internal devaluation.Indeed, the pursuit of restrictive fiscal policy is the best tool for stabilizing an open economy, operating at a fixed exchange rate regime, such as the euro area countries. However, in the country there was no time to deal with the problems and balance the system through the medium-short-term adjustment of wages and prices and the adjustment had to be imposed immediately through legislative interventions. These interventions were subject to a marginal judicial review, which, in essence, shaped the wage policy. The objective of the research was to control the manner of imposing restrictive salary measures on all civil servants and public officials, in order to identify ineffectiveness of the wage policy. This thesis raises questions about whether there is a correlation between the salaries of civil servants and public sector officials and how differently the different categories of civil servants were treated, which categories were most burdened by the fiscal adjustment and for what reasons. This study supports and controls at the same time that the reductions in the salaries of civil servants and officials were not imposed within a consolidated stability program, in a uniform and proportionate manner. The measures imposed in conjunction with the court decisions issued also formed marked differences.In the first part, the present study reports and analyzes the period of economic crisis and focuses on the measures taken in the context of its halt. Also, there is a primary review of the case law of the Council of State regarding the implementation of income policy measures imposed in the framework of fiscal adjustment programs of the country, during the period 2010-2018 as well as a review of the Greek bibliography and articles, which dealt with legal issues reason for the issuance of the above court decisions. The second part presents the wage policy measures implemented during the period 2010-2018, for each category of staff and includes tables with the total of the formed salaries and their change rates. In addition, the conclusions of the research are recorded and the basic questions are answered, as they are formulated in the introduction.

Η δεκαετής οικονομική κρίση που ταλάνισε την Ελλάδα είχε τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα οποία οφείλονται, κυρίως, στα δομικά προβλήματα του τρόπου οργάνωσης και λειτουργίας του κοινωνικοπολιτικού συστήματος της Χώρας εδώ και πολλά χρόνια. Απάντηση στα προβλήματα αυτά και σε συνέχεια της βαθιάς ύφεσης κατά το έτος 2009, αποτέλεσε η προσφυγή στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης, με κύριο στόχο την αποφυγή πιστωτικού γεγονότος, με αντάλλαγμα η Χώρα να λάβει κάποια μέτρα αφενός μεν δημοσιονομικής προσαρμογής, προκειμένου να περιορίσει τα ελλείμματα, αφετέρου δε μεταρρυθμίσεων για να μπορέσει να επανέλθει σε ρυθμούς ανάπτυξης που θα είναι βιώσιμοι. Το σύνολο του προγράμματος προσαρμογής στηρίχτηκε στη λεγόμενη εσωτερική υποτίμηση. Πράγματι, η άσκηση περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής αποτελεί το βέλτιστο εργαλείο σταθεροποίησης μιας ανοικτής οικονομίας, που λειτουργεί σε καθεστώς σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών, όπως οι χώρες της ευρωζώνης. Ωστόσο, στη χώρα δεν υπήρχε η χρονική δυνατότητα αντιμετώπισης των προβλημάτων και εξισορρόπησης του συστήματος μέσω της μέσο-βραχυχρόνιας προσαρμογής μισθών και τιμών και έπρεπε η προσαρμογή να επιβληθεί άμεσα μέσω νομοθετικών παρεμβάσεων. Οι παρεμβάσεις αυτές τέθηκαν σε οριακό δικαστικό έλεγχο, ο οποίος, επί της ουσίας, συν διαμόρφωσε την ασκούμενη μισθολογική πολιτική. Αντικειμενικός στόχος της έρευνας αποτέλεσε ο έλεγχος του τρόπου επιβολής των περιοριστικών μισθολογικών μέτρων σε όλους τους δημοσίου υπαλλήλους και λειτουργούς του δημοσίου, προκειμένου να διαπιστωθούν αναποτελεσματικότητες της ασκούμενης μισθολογικής πολιτικής. Στην εργασία τίθενται ερωτήματα αναφορικά με τα εάν υπάρχει κάποια συσχέτιση επί των αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων και λειτουργών του δημόσιου τομέα και πόσο διαφορετικά αντιμετωπίστηκαν οι διάφορες κατηγορίες προσωπικού δημόσιων υπαλλήλων, ποιες κατηγορίες επιβαρύνθηκαν περισσότερο από τη δημοσιονομική προσαρμογή και για ποιους λόγους. Η εργασία υποστηρίζει και ελέγχει ταυτόχρονα ότι οι μειώσεις των αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων και λειτουργών δεν επιβλήθηκαν στο πλαίσιο ενός ενοποιημένου προγράμματος σταθερότητας, με όμοιο και αναλογικό τρόπο. Τα επιβαλλόμενα μέτρα σε συνδυασμό με τις εκ δοθείσες δικαστικές αποφάσεις συν διαμόρφωσαν έντονες διαφορετικότητες.Στο πρώτο μέρος, η παρούσα μελέτη αναφέρεται και αναλύει τη περίοδο της οικονομικής κρίσης και επικεντρώνεται στα μέτρα που λήφθηκαν στο πλαίσιο ανάσχεσή της. Επίσης, πραγματοποιείται πρωτογενής επισκόπηση της νομολογίας του ΣτΕ αναφορικά με την εφαρμογή μέτρων εισοδηματικής πολιτικής που επιβλήθηκαν στο πλαίσιο προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής της Χώρας, κατά τη περίοδο 2010-2018 καθώς και επισκόπηση της ελληνικής κυρίως βιβλιογραφίας και αρθρογραφίας, η οποία πραγματεύτηκε νομικά ζητήματα που αναφύονται με αφορμή την έκδοση των παραπάνω δικαστικών αποφάσεων. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται τα εφαρμοζόμενα κατά την περίοδο 2010-2018, μέτρα μισθολογικής πολιτικής, για κάθε κατηγορία προσωπικού και ενσωματώνονται πίνακες με το σύνολο των διαμορφούμενων αποδοχών και των ποσοστών μεταβολής τους. Επίσης, καταγράφονται τα συμπεράσματα της έρευνας και επιχειρείται απάντηση των βασικών ερωτημάτων, όπως αυτά διατυπώνονται εισαγωγικώς.