Γραμματισμός στις φυσικές επιστήμες και περιβαλλοντική πολιτική στην εκπαίδευση ενηλίκων: η περίπτωση του δάσους και της περιβαλλοντικής ηθικής και νομοθεσίας

Abstract

The purpose of this thesis is to explore the way that the nature of physical sciences can be expressed through digital narratives, that have been developed by non-specialist environmental protection literacy students and are related to environmental protection, environmental ethics and forest legislation. The first part of the dissertation presents a literature review on the topics of literacy of sciences, environmental ethics, education, and forest legislation. A historical study of literacy of the natural sciences, history, philosophy, and ethics follows the emergence of environmental ethics and its contribution to forest education. Legislation on the environment and citizen education, both nationally and internationally, provides an up-to-date perspective on environmental education and forest protection proposals. The second part of the doctoral thesis, is focused on the design and implementation of research related to the studyof the way that the nature of the natural sciences is expressed through the digital narratives that adult educators create and relate to environmental protection and, in particular, forest protection. The GNOSIS research model, is used to analyze the digital narratives of non-specialist adults. The results from interviews present students’ views on creating digital narratives for the protection of the forest by themselves as well as the environmental protection of the forests and the environmental education. The analysis of the results shows that the developers of the ten movies using the slomotion technique, express the emotional dimension of learning, by presenting in their films the nature of attitudes and values cultivated by the sciences, emphasizing the importance of forests for life on the planet, and seeking to encourage defenses for forest protection. Furthermore, in terms of the cognitive dimension of learning, they present in their digital narratives the nature of the content and environment of the natural sciences, discuss about concepts and phenomena of the natural sciences concerning the forest ecosystem, and insist on economic, political, cultural, and social parameters that affect it. The metacognitive dimension of learning is activated, but to a lesser extent, in the digital narratives of the students. Thus, they present the nature of the interactions of sciences with society. Still, to a lesser extent, they speak about the synthetic nature of natural sciences as a mental product and the nature of the evolution and methodologies of sciences. The creative learning environment for designing and developing digital storytelling for the forest introduces non-specialist adult literacy students to learn and appreciate the nature of sciences experientially. The analysis of digital narratives with the GNOSIS research model, offers a fertile field for exploring their dynamics concerning the learning and teaching of sciences, the learning of the nature of sciences focusing on the attitudes and values cultivated in citizens.

Ο σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η έρευνα του τρόπου με τον οποίο η φύση των φυσικών επιστημών μπορεί να εκφραστεί μέσα από ψηφιακές αφηγήσεις που αφορούν την περιβαλλοντική προστασία και οι οποίες δημιουργήθηκαν από μη ειδικούς ενήλικες εκπαιδευομένους στο πλαίσιο του γραμματισμού στις φυσικές επιστήμες, εστιάζοντας σε θέματα περιβαλλοντικής ηθικής και νομοθεσίας που αφορούν τα δάση. Στο πρώτο μέρος της διατριβής παρουσιάζεται μια βιβλιογραφική ανασκόπηση αναφορικά με τον γραμματισμό των φυσικών επιστημών, την περιβαλλοντική ηθική, εκπαίδευση και νομοθεσία για το δάσος. Μια ιστορική αναδρομή του γραμματισμού στις φυσικές επιστήμες, της ιστορίας και φιλοσοφίας των φυσικών επιστημών και της ηθικής της επιστήμης ακολουθείται από την ανάδειξη της περιβαλλοντικής ηθικής και της συμβολής της στην εκπαίδευση για το δάσος. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις που αφορούν το περιβάλλον και την εκπαίδευση του πολίτη, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο προσφέρουν μια ενημερωμένη οπτική στις προτάσεις για την εκπαίδευση για το περιβάλλον και την δασική προστασία. Στο δεύτερο μέρος της διδακτορικής διατριβής σχεδιάζεται και υλοποιείται μια έρευνα που εστιάζει στη μελέτη του τρόπου με τον οποίο η φύση των φυσικών επιστημών εκφράζεται μέσα από τις ψηφιακές αφηγήσεις που ενήλικες εκπαιδευόμενοι δημιουργούν και αφορά την περιβαλλοντική προστασία και ειδικότερα την δασική προστασία. Το ερευνητικό μοντέλο GNOSIS – Γνώση χρησιμοποιείται για την ανάλυση των ψηφιακών αφηγήσεων των μη ειδικών ενηλίκων. Επίσης παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από συνεντεύξεις με τους εκπαιδευόμενους όπου διατυπώνουν τις απόψεις τους για τη δημιουργία ψηφιακών αφηγήσεων για την προστασία του δάσους καθώς και για την περιβαλλοντική προστασία των δασών και την εκπαίδευση για το περιβάλλον. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας δείχνει ότι οι δημιουργοί των δέκα ταινιών για το δάσος με την τεχνική του slowmotion εκφράζουν περισσότερο τη συναισθηματική διάσταση της μάθησης, παρουσιάζοντας στις ταινίες τους τη φύση των στάσεων και των αξιών που καλλιεργούνται από τις φυσικές επιστήμες, επισημαίνοντας την αξία των δασών για τη ζωή στον πλανήτη και επιδιώκωντας να ενθαρρύνουν στάσεις για την προστασία του δάσους. Επίσης, όσον αφορά τη γνωσιακή διάσταση της μάθησης, στις ψηφιακές αφηγήσεις τους παρουσιάζουν τη φύση του περιεχομένου και του περιβάλλοντος των φυσικών επιστημών, μιλούν για έννοιες και φαινόμενα των φυσικών επιστημών που αφορούν το δασικό οικοσύστημα και επιμένουν σε οικονομικές, πολιτικές, πολιτισμικές και κοινωνικές παραμέτρους που το επιρεάζουν. Η μεταγνωσιακή διάσταση της μάθησης ενεργοποιείται αλλά σε μικρότερο βαθμό στις ψηφιακές αφηγήσεις των εκπαιδευομένων. Έτσι παρουσιάζουν τη φύση των αλληλεπιδράσεων των φυσικών επιστημών με την κοινωνία αλλά σε μικρότερο βαθμό μιλούν για τη συνθετική φύση των φυσικών επιστημών ως νοητικού προϊόντος και για τη φύση της εξέλιξης και των μεθοδολογιών των φυσικών επιστημών. Το δημιουργικό μαθησιακό περιβάλλον σχεδιασμού και ανάπτυξης ψηφιακών αφηγήσεων για το δάσος εισάγει τους μη ειδικούς ενήλικες εκπαιδευόμενους στον γραμματισμό στις φυσικές επιστήμες και βιωματικά μαθαίνουν και εκτιμούν τη φύση των φυσικών επιστημών. Η ανάλυση των ψηφιακών αφηγήσεων με το ερευνητικό μοντέλο GNOSIS – Γνώση προσφέρει ένα γόνιμο πεδίο διερεύνησης της δυναμικής τους σε σχέση με τη μάθηση και τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών, τη διδασκαλία της φύσης των φυσικών επιστημών εστιάζοντας στις στάσεις και αξίες που καλλιεργούνται στους πολίτες.