The contribution of constructions to dialogicity and discourse unit delimitation: a corpus-based analysis of Believe (you) me, Believe it or not, Think again, and Mind you

Abstract

Motivated by the growing scholarly interest in the fields of dialogicity, intersubjectivity, and conventionalised discourse phenomena, the present doctoral dissertation provides a Construction Grammar (CxG) account of the patterns BELIEVE (YOU) ME, BELIEVE IT OR NOT, THINK AGAIN and MIND YOU. Its aim is to establish their constructional status in the language and empirically ascertain that they form part of a well-entrenched, constructional network of dialogic perspectivisation motivated by mental state verbs in the Imperative (including sub-constructions of the latter). To fulfill its aim, the research relies on synchronic, corpus-derived (BNC & COCA) data examined through a composite, methodological framework that combines qualitative and quantitative parameters. Adopting this empirically-grounded research design, and following random sampling practices, the study subjects its data to systematic tagging, encompassing considerations related to internal and external (i.e., contextual and discourse) features. To secure representativeness and falsifiability, the annotated data are correlated with frequency counts which are then measured in terms of statistical significance and internal reliability. Supported by the above, the dissertation argues against the treatment of its objects of study as mere idiomatic expressions or patterns whose meaning is exhausted compositionally. Rather, it confirms that although they retain their respective degrees of specificity and non-compositionality, they also relate to other more productive constructions in the language, as suggested by their observable similarities, i.e., their shared Imperative morphology and their common semantic anchoring to mental state verbs. In this context, the study further provides a comprehensive account of the syntactic, semantic-pragmatic and discourse properties of the constructions by teasing them apart into inherited and idiosyncratic ones. In so doing, the research reveals that the use of the constructions in discourse invites certain contextual regularities (e.g., increased co-occurrence with negative and positive lexical prosody, intensifying and stance-encoding elements etc.,) and interdependencies. Focusing on the latter, the research casts light on the dialogic, regulatory discourse scope of the constructions which endows them with the ability to mark discourse ‘boundaries’, despite the inherent fluidity and incrementalism of discourse flow. In this respect, the study initiates a novel line of investigation concerning discourse structure segmentation approaches and contributes empirical insights into the specifiable, internal ‘architecture’ of constructionally delimited discourse units. This finding allows the study to further entertain the hypothesis that the function of the constructions in discourse bears certain similarities to the function of discourse markers. Integrating all the above, the research documents the presence of a well-entrenched, constructional network of dialogic perspectivisation, ranging from maximal to minimal negotiation of viewpoints, systematically motivated by the Imperative and the use of mental state verbs. It further reveals that this particular network situates itself within an even broader dialogic schema, crucially residing in the productivity of the licensing schemas of the constructions examined and the Imperative. In unveiling this, the study invites further research into the Imperative and its ability to motivate dialogicity and gradience of (non-)compositionality (i.e., idiomaticity) in the patterns inheriting it. Finally, the findings of the study pave the way for future, interdisciplinary research in the recently opened, but already productive, investigation of discourse-level constructions that crucially extends to issues concerning discourse unit delimitation and the categorial features of discourse markers.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή πραγματεύεται το ζήτημα της γλωσσικής έκφανσης της διαλογικότητας και διεπίδρασης στο λόγο (dialogicity and intersubjectivity in discourse). Αναλυτικότερα, ακολουθώντας το γλωσσικό πρότυπο της Γραμματικής των Δομών (Construction Grammar), η μελέτη εστιάζει στις ακόλουθες γλωσσικές δομές (constructions) της Αγγλικής: BELIEVE (YOU) ME, BELIEVE IT OR NOT, THINK AGAIN και MIND YOU και επιδιώκει να τεκμηριώσει τη χρήση τους ως δεικτών ενσωμάτωσης της οπτικής γωνίας (perspectivisation markers) που ο Λεκτικός Δράστης/Ομιλητής (Speaker) εικάζει ότι υιοθετείται από τον Λεκτικό Αποδέκτη (Addressee). Ο βασικός ερευνητικός στόχος της παρούσας μελέτης είναι να καταδείξει ότι όλες οι υπό εξέταση δομές αποτελούν μέρος ενός σαφώς εδραιωμένου δικτύου δομών ενσωμάτωσης οπτικής γωνίας στο λόγο (well-entrenched constructional network of dialogic perspectivisation) που συστηματικά εδράζεται στη χρήση ρημάτων διανοητικής κατάστασης (mental state verbs) στην Προστακτική (Imperative). Υιοθετώντας ένα μεθοδολογικό πλαίσιο που συνδυάζει ποσοτικές (quantitative) και ποιοτικές (qualitative) παραμέτρους, η μελέτη αντλεί τα δεδομένα της από τα δυο πιο διαδεδομένα σώματα κειμένων (corpora) της Αγγλικής, το British National Corpus (BNC) και το Corpus of Contemporary American English (COCA), ακολουθώντας τη μέθοδο της τυχαίας δειγματοληψίας (random sampling). Στη συνέχεια, η συλλεχθείσα εμπειρική βάση δεδομένων και οι επισημειώσεις αυτών (annotations) υπόκεινται σε καταμέτρηση συχνοτήτων (frequency counts) και συνεπακόλουθο έλεγχο στατιστικής σημαντικότητας (statistical significance measurements) και εσωτερικής αξιοπιστίας (internal reliability measurements). Ακολουθώντας το παραπάνω ερευνητικό και μεθοδολογικό πλαίσιο, η μελέτη αρχικά εξετάζει τα εμπειρικά δεδομένα στα γλωσσικά περιβάλλοντα που αυτά εντοπίζονται στοχεύοντας στην πλήρη ανάλυση των επιμέρους μορφολογικών, συντακτικών, σημασιολογικών και πραγματολογικών χαρακτηριστικών τους. Έπειτα, με βάση το γλωσσικό πρότυπο της Γραμματικής των Δομών, τα παραπάνω χαρακτηριστικά κατηγοριοποιούνται σε ιδιοσυγκρασιακά (idiosyncratic) και κληρονομούμενα (inherited). Από την ανάλυση καθίσταται σαφές ότι οι εν λόγω δομές δεν αποτελούν απλές ιδιωματικές εκφράσεις (idioms), παρότι εμφανίζουν υψηλή μη συνθετικότητα (non-compositionality), αλλά συνδέονται άμεσα με άλλες παραγωγικές δομές της γλώσσας. Επιπλέον, εστιάζοντας στην ανάλυση των συμφραστικών πλαισίων (contexts) στα οποία απαντούν οι υπό εξέταση δομές, η μελέτη φέρνει στο φως τη συστηματική συνεμφάνισή τους (co-occurrence) με συγκεκριμένα συμφραστικά στοιχεία (contextual features), όπως ενδεικτικά, τη χρήση αρνητικής και θετικής σημασιολογικής προσωδίας (negative and positive lexical prosody), τη χρήση ενισχυτικών εκφράσεων (intensifying features), κ.ά. Η εξέταση του συμφραστικού πλαισίου αποδεικνύεται καίριας σημασίας και ως προς τη συμβολή των ίδιων των γλωσσικών δομών, καθώς αναδεικνύονται σε κύριους ρυθμιστικούς παράγοντες που συστηματικά οριοθετούν το λόγο σε ενότητες (discourse unit delimitation), οι οποίες ακολουθούν μια συγκεκριμένη διμερή, τριμερή ή τετραμερή εσωτερική «αρχιτεκτονική». Υπό αυτή την έννοια, η μελέτη προτείνει την περαιτέρω διερεύνηση των εν λόγω δομών – και πιθανώς και άλλων που παρατίθενται και ομοιάζουν με αυτές – διακρίνοντας ότι αυτή τους η ιδιότητα τους αναδεικνύει σε δείκτες λόγου (discourse markers). Στο πλαίσιο των ερευνητικών προτάσεων που απορρέουν από τα ευρήματα της παρούσας μελέτης, εντάσσεται και η διερεύνηση επιπλέον γλωσσικών δομών που βασίζονται στη χρήση της Προστακτικής και προσφέρονται τόσο για την εξέταση της ενσωμάτωσης της οπτικής γωνίας όσο και για την κινητροδότηση (motivation) της μη συνθετικότητας στη γλώσσα που οδηγεί στη δημιουργία ιδιωματικών, γλωσσικών εκφράσεων, όπως οι υπό εξέταση δομές.