Η επιστημολογία του Κανγκιλέμ και η σχέση ανθρώπου - μηχανής

Abstract

The dissertation deals with the issue of the relationship between man and machine through the epistemological thought of Georges Canguilhem. Its basic positions on the organic, the specialty of life and the biological phenomenon in general are presented. A polemic of mechanicism is pervasive through the whole project by which an attempt is made to show both the difference, the specialty and the specificity of life. Seemingly outdated concepts such as teleology and vitalism are being philosophically renegotiated as if stripped of any unscientific connotations. Modified, these concepts are possibly capable of becoming instrumentally useful for improving the interpretive capacity of understanding the biological phenomenon of life. Canguilhem’s epistemological thought viewing the organic as a whole and regarding the central importance of the relationship between organism and milieu is presented in detail. In addition, these views may confront on a philosophical level with modern scientific theories but this confrontation can result in a fruitful dialogue that aims to show the limitations of a strictly mechanistic approach. Indeed, the whole work can be seen as a critical view of the way in which, both epistemologically and perhaps ontologically, the biological phenomenon is conceived. Moreover, there is a discussion about the different types of dualism and an analysis of how Canguilhem attempts to overthrow substantive dualism. Finally, a summary of the basic positions of the philosopher is made along with a demonstration of how these can be updated in order to influence and expand the modern dialogue around issues of the living and its relationship with the milieu.

Η διδακτορική διατριβή πραγματεύεται το ζήτημα της σχέσης ανθρώπου και μηχανής μέσα από την επιστημολογική σκέψη του Ζορζ Κανγκιλέμ. Παρουσιάζονται οι βασικές του θέσεις σχετικά με το οργανικό, την ειδικότητα της ζωής και το βιολογικό φαινόμενο ευρύτερα. Το σύνολο του έργου διατρέχει μια πολεμική προς τον μηχανικισμό μέσα από την οποία γίνεται μια προσπάθεια να διαφανεί τόσο η διαφορετικότητα όσο και η ειδοποιός διαφορά, η ειδικότητα, της ζωής. Έννοιες φαινομενικά παρωχημένες όπως η τελεολογία και ο βιταλισμός τίθεται υπό φιλοσοφική επαναδιαπραγμάτευση καθώς αν απογυμνωθούν από οιεσδήποτε αντι-επιστημονικές συνυποδηλώσεις και τροποποιηθούν είναι ικανές να καταστούν διαχειρίσιμες και ίσως να βελτιώσουν την ερμηνευτική επάρκεια της θεώρησης του βιολογικού φαινομένου. Η επιστημολογική σκέψη του Κανγκιλέμ σχετικά με τη θεώρηση του οργανικού ως ολότητας και της κομβικής σημασίας που έχει η σχέση οργανισμού και περιβάλλοντος-κέντρου παρουσιάζεται λεπτομερώς. Επιπλέον, έρχεται να αναμετρηθεί σε φιλοσοφικό επίπεδο με σύγχρονες θεωρίες από τον επιστημονικό χώρο σε ένα γόνιμο διάλογο που αποσκοπεί στο να δείξει τους περιορισμούς μια αυστηρά μηχανιστικής προσέγγισης. Πράγματι, όλο το έργο μπορεί να ιδωθεί ως μια κριτική θεώρηση του τρόπου με τον οποίο προσεγγίζεται τόσο επιστημολογικά αλλά και οντολογικά, ίσως, το βιολογικό φαινόμενο. Γίνεται συζήτηση γύρω από τα διάφορα είδη δυισμού και αναλύεται το πώς ο Κανγκιλέμ επιχειρεί να άρει τον υποστασιακό δυισμό. Τέλος, γίνεται μια σύνοψη των βασικών θέσεων του φιλοσόφου που μπορούν να επικαιροποιηθούν, να επηρεάσουν και να διανθίσουν το σύγχρονο διάλογο γύρω από θέματα του έμβιου και της σχέσης του με το μηχανικό.