Η ανθρωπολογία της Νεκρωσίμου Ακολουθίας

Abstract

This thesis records man’s advance on earth from his creation through to his death, through a review of the hymns, prayers, kontakions and readings of the Requiem, or funeral Mass. The Church accompanies its members with this Mass during their exit from earthly life and it is characterised as a “mystery on sacred sleep”. Its content refers to God’s “ex nihilo” creation of world and man, His placement of him in Paradise, Devil’s fraudulent actions, man’s disobedience and fall, his exit from Paradise and to the loving and humane attempts by the Lord for man’s restoration to his pre-fall condition. Throughout the Mass the world’s vanity is stressed, as well as the brevity and temporality of life and there are references to Hell and Paradise along with a clear faith in the resurrection of the dead.Man’s nature, created by God, is blessed with the capacity of being “in the image and likeness” of his Creator. The purpose and aim of the human’s creation is the achievement of grace and holiness, in other words godliness. Man, through good use of the spiritual gifts and powers afforded him by God, is called upon by the natural and moral purity within the “image and likeness” to reach perfection of grace and holiness. God provided everything needed for His creation to be in constant communion with Him. When man,seduced by Devil’s fraudulent actions, disobeyed His commandments and besmirched his “in the image” so that he also lost the “likeness”, then the compassionate God, showing His highest love, send His Son to save him. The Lord’s incarnation and Resurrection brought the end of death. For Christians, who through Baptism are deemed to be co-interned with Jesus, death is not the end of man’s existence, it is a “sleep”, temporary, lasting only until the Second Coming. The anthropological message of the Requiem Mass, from the first moment and in all its forms through the ages, is always the same. That death is no longer. It has been completely cancelled. It was taken care of by Him, whose love for his creation does not permit allowing its extermination. Death was cancelled by His death, and thereafter all in the body of His Church will one day become citizens of His Heavenly Kingdom. Constant grieving and mourning are not appropriate and will achieve no change in the state neither of the dead, nor their relatives. Only the thought that man is at last near. God is true verity, and it offers consolation to those close to the person. The Church’s nature and direction is eschatological. In its totality it aims to lead man through life and death to resurrection and eternity, to the eighth day, the inexhaustible day of the Kingdom, the life of the age to come, from the present now to the future. Man is betrothed here, for the marriage ceremony to take place there.

Ἡ διδακτορική αὐτή διατριβή μέσα ἀπό μιά ἀναδρομὴ στούς ὕμνους, στίς εὐχές, στά κοντάκια καί στά ἀναγνώσματα τῆς Νεκρωσίμου Ἀκολουθίας καταγράφει ὅλη τήν πορεία τοῦ ἀνθρώπου ἐπάνω στήν γῆ, ἀπό τήν στιγμὴ τῆς δημιουργίας του μέχρι τόν θάνατό του. Μέ τήν ἀκολουθία αὐτή ἡ Ἐκκλησία συνοδεύει τά μέλη της κατά τήν ἔξοδό τους ἀπό τήν ἐπίγεια ζωή, χαρακτηρίζεται δέ ὡς «μυστήριον ἐπί τῶν ἱερῶς κεκοιμημένων». Τό περιεχόμενό της ἀναφέρεται στήν «ἐκ τοῦ μή ὄντος» ὑπό τοῦ Θεοῦ δημιουργία τοῦ κόσμου καί τοῦ ἀνθρώπου, στήν τοποθέτησή του στόν Παράδεισο, στίς δόλιες ἐνέργειες τοῦ διαβόλου, στήν παρακοή καί στήν πτώση, στήν ἔξοδό του ἀπό τόν Παράδεισο καί στήν ἀγαπητική καί φιλάνθρωπη προσπάθεια ἐπαναφορᾶς του ἀπό τόν Κύριο στήν πρότερη προπτωτική κατάσταση. Σ’ ὅλη τήν ἀκολουθία τονίζεται ἡ ματαιότητα τοῦ κόσμου, τό σύντομο καί τό ἐφήμερο τῆς ζωῆς, γίνεται ἀναφορά στά τῆς Κολάσεως καί τοῦ Παραδείσου, ἐνῶ ἔκδηλη εἶναι ἡ πίστη γιά τήν ἀνάσταση τῶν κεκοιμημένων. Ἡ ἀνθρώπινη φύση κτίστηκε ἀπό τόν Θεό καί εἶναι προικισμένη μέ τίς ἰδιότητες τοῦ «κατ’ εἰκόνα» καί «καθ’ ὁμοίωσιν» τοῦ Δημιουργοῦ της. Σκοπός καί στόχος τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπινου πλάσματος εἶναι ἡ ἐκ μέρους του ἐπίτευξη τῆς ἀρετῆς καί τῆς ἁγιότητας, δηλαδή τῆς θέωσής του. Κάνοντας ὁ ἄνθρωπος καλή χρήση τῶν πνευματικῶν δωρεῶν καί τῶν δυνάμεων πού τοῦ χάρισε ὁ Θεός, καλεῖται ἀπό τή φυσική ἁγνότητα καί τήν ἠθική καθαρότητα πού βρίσκονται στό «κατ’ εἰκόνα», νά φτάσει στήν τελειότητα τῆς ἀρετῆς καί τῆς ἁγιότητας. Ὁ Θεός ἔδωσε τά πάντα γιά νά μπορεῖ τό πλάσμα Του νά βρίσκεται σέ συνεχῆ κοινωνία μαζί Του. Καί ὅταν μέ τίς δόλιες ἐνέργειες τοῦ Σατανᾶ παρασύρθηκε καί παράκουσε τίς ἐντολές Του καί ἀμαυρώθηκε τό «κατ’ εἰκόνα», μέ ἀποτέλεσμα νά χάσει καί τό «καθ’ ὁμοίωσιν», τότε πάλι ὁ φιλεύσπλαχνος Θεός, ἐκδηλώνοντας τήν ὕψιστή Του ἀγάπη, ἔστειλε τόν Υἱό Του γιά νά τόν σώσει. Ἡ σάρκωση τοῦ Κυρίου καί ἡ Ἀνάστασή Του ἔφεραν γιά πάντα το τέλος τοῦ θανάτου. Γιά τούς συνταφέντες διά τῆς βαπτίσεως μετά τοῦ Χριστοῦ χριστιανούς, ὁ θάνατος δέν εἶναι τό τέρμα τῆς ὕπαρξης τοῦ ἀνθρώπου, εἶναι «κοίμηση», εἶναι προσωρινός καί ἡ διάρκειά του εἶναι ὡς τήν Δευτέρα Παρουσία. Τό ἀνθρωπολογικό μήνυμα τῆς Νεκρωσίμου Ἀκολουθίας, ἀπό τήν πρώτη στιγμή καί σέ ὁποιασδήποτε μορφή της, εἶναι πάντα τό ἴδιο. Ὅτι ὁ θάνατος δέν ὑπάρχει. Ἔχει καταργηθεῖ τελείως. Φρόντισε γι’ αὐτό Αὐτός, πού ἡ ἀγάπη Του γιά τό δημιούργημά Του δέν Τοῦ ἐπιτρέπει νά τό ἀφανίσει. Ὁ θάνατος καταργήθηκε μέ τόν θάνατό Του, καί μετά ἀπ’ αὐτόν ὅλοι οἱ εἰς τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας εὑρισκόμενοι θά γίνουν μία μέρα πολιστές τῆς Οὐρανίου Βασιλείας. Ἡ συνεχής λύπη καί ὁ θρῆνος δέν ἁρμόζουν καί δέν ἐπιφέρουν κάποια ἀλλαγή κατάστασης στόν νεκρό, ἀλλά οὔτε καί στούς συγγενεῖς. Ἡ σκέψη καί μόνο ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι δίπλα στόν Θεό ἀποτελεῖ μία ἀλήθεια, προσφέρει δέ μεγάλη παραμυθία στούς οἰκείους του. Ἡ φύση καί ὁ προσανατολισμός τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἐσχατολογικός. Στοχεύει στό σύνολό της νά ὁδηγήσει τόν ἄνθρωπο μέσα ἀπό τή ζωή καί τό θάνατο, στήν ἀνάσταση καί τήν αἰωνιότητα, στήν ὄγδοη ἡμέρα, στήν ἀνέσπερη ἡμέρα τῆς Βασιλείας, στήν ζωή τοῦ μέλλοντος αἰῶνος, ἀπό τό ἐδῶ εἰς τό ἐκεῖ. Ἀρραβωνίζεται ὁ ἄνθρωπος ἐδῶ, γιά νά τελέσει τούς γάμους του ἐκεῖ.