Διερεύνηση του ρόλου άλλων ειδών ζώων πλην του σκύλου στη διατήρηση του πρωτόζωου παράσιτου Leishmania spp. στη φύση

Abstract

Leishmania, is a parasite that is present almost everywere in the world. Out of the 53 known species of the genus Leishmania, 31 are transmitted to mammals and at least 20 to humans. Natural transmission occurs via sandflies. Human leishmaniosis is endemic in 98 countries, the people at risk are more than 350 million and the annual deaths more than 59,000. Canine leishmaniosis, is endemic in more than 70 countries, worldwide. In Europe, the most important species, L. infantum, is responsible for both human and canine leishmaniosis. Infected with L. infantum, have been reported both domestic (cats, equine, sheep and goats) and wild animals (carnivores, lagomorphs, rodents). Over the last years, research about the possibility of infection in other species apart from dogs, has generated questions concerning the role of these animals in the preservation of the parasite in nature. This role is necessary to be investigated, because, under certain circumstances, can change, as it happened in the recent outbreak leishmaniosis in Madrid, Spain. In that context are the goals of this Thesis, to find the prevalence of infection in other animals, apart from dogs, that could participate in the preservation of the parasites in nature and to study possible risk factors associsiated with that infection.In our study, 100 rodents, 393 wild and domestic rabbits, 90 hares and 200 minks were examined. Blood, spleen and hepar samples were collected from these animals and used for parasitological (783), serological (730) and molecular examinations (367). Statistical analysis was implemented in rodents on the results of molecular examination and in the other animals in the results of both serological and molecular examination. Statistical analysis was also used in the study of possible risk factors associated with infection of these animals. According to the results, serology showed infection in rodent up to 51.6%, in rabbits up to 7.63%, in hares up to 6.67% and in minks up to 20.00%, when molecular examinations, revealed infected rodents up to 19%, rabbits 2.59%, hares 3.57% and minks 2.11%, while all parasitologic examinations were negative. Regarding risk factors, statistical analysis showed greater possibility of infection in rodents of semi-urban areas, homestead rabbits and female minks, and among species examined, showed that rodents were more possible to be infected and also minks than lagomorphs. Baed on the results of this survey, it could be assumed that rodents can possibly have a role as a secondary host for the parasites in Greece and that lagomorphs and minks have probably are less significan in the epidemiology of leshmaniosis. However, it is necessary that investigation will be continued, with further epidemiological studies on a larger scale, to clarify the role of lagomorphs and minks in the epidemiology of leshmaniosis in Greece.

Η Leishmania είναι ένα πρωτόζωο παράσιτο, με παγκόσμια εξάπλωση. Από τα 53 είδη του γένους Leishmania που έχουν ταυτοποιηθεί, τα 31 μεταδίδονται στα θηλαστικά, ενώ υπάρχουν τουλάχιστον 20 είδη που μεταδίδονται και στον άνθρωπο. Ο φυσικός μεταδότης των παρασίτων Leishmania είναι η σκνίπα. Η λεϊσμανίωση του ανθρώπου, είναι ενδημική σε 98 χώρες, οι άνθρωποι σε κίνδυνο ξεπερνούν τα 350 εκατομμύρια και οι θάνατοι τους 59.000 ετησίως. Στο σκύλο, το νόσημα είναι ενζωοτικό σε περισσότερες από 70 χώρες. παγκοσμίως. Στην Ευρώπη, το σημαντικότερο είδος Leishmania είναι το είδος L. infantum, που αποτελεί το αίτιο του νοσήματος τόσο στον άνθρωπο, όσο και το σκύλο. Μόλυνση με L. infantum, έχει διαπιστωθεί τόσο σε οικόσιτα είδη (γάτες, ιπποειδή, αιγοπρόβατα), όσο και σε άγρια είδη ζώων (σαρκοφάγα, λαγόμορφα, τρωκτικά). Τα τελευταία χρόνια, η έρευνα σχετικά με την ανεύρεση και άλλων μολυσμένων ειδών ζώων (εκτός του κυρίου ξενιστή που είναι ο σκύλος), δημιούργησε προβληματισμούς σχετικά με το εάν και αυτά έχουν κάποιο ρόλο στη διατήρηση του παρασίτου. Ο ρόλος αυτός, είναι απαραίτητο να διερευνηθεί, καθώς μπορεί κάτω από ορισμένες συνθήκες να αλλάξει, όπως αυτό συνέβη στο πρόσφατο περιστατικό ξαφνικής αύξησης των κρουσμάτων λεϊσμανίωσης στη Μαδρίτη της Ισπανίας. Σε αυτό το πλαίσιο τέθηκαν οι στόχοι αυτής της Διδακτορικής Διατριβής, δηλαδή ο προσδιορισμός της συχνότητας μόλυνσης άλλων ειδών ζώων, πλην του σκύλου, τα οποία ενδέχεται να συμμετέχουν στη διατήρηση του πρωτόζωου παρασίτου Leishmania spp. στην φύση και η μελέτη πιθανών παραγόντων επικινδυνότητας που σχετίζονται με τη μόλυνση των ζώων αυτών.Στην έρευνα συμπεριλήφθηκαν τρωκτικά (100), αγρια και εκτρεφόμενα κουνέλια (393), λαγοί (90), και εκτρεφόμενα μίνκ (200). Από τα ζώα αυτά εξετάστηκαν σπλήνας αίμα και ήπαρ, με παρασιτολογικές εξετάσεις (783), ορολογικές εξετάσεις (730) και μοριακές εξετάσεις (367). Η στατιστική επεξεργασία εφαρμόστηκε στα τρωκτικά στα αποτελέσματα των μοριακών εξετάσεων, ενώ στα υπόλοιπα ζώα στα αποτελέσματα τόσο των ορολογικών όσο και των μοριακών εξετάσεων. Στατιστική ανάλυση χρησιμοποιήθηκε επίσης στη μελέτη της πιθανής επίδρασης διαφόρων παραγόντων επικινδυνότητας που σχετίζονται με τη μόλυνση των ζώων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της διατριβής, στις ορολογικές εξετάσεις, ανευρέθηκαν μολυσμένα τρωκτικά σε ποσοστό 51,06%, μολυσμένα κουνέλια σε ποσοστό 7,63%, μολυσμένοι λαγοί σε ποσοστό 6,67% και μολυσμένα μίνκ 20,00%. Αντίστοιχα με την εφαρμογή των μοριακών μεθόδων εξέτασης, τα μολυσμένα τρωκτικά ήταν 19%, τα κουνέλια 2,59%, οι λαγοί 3,57% και τα μίνκ 2,11%, ενώ σε κανένα κυτταρολογικό επίχρισμα δεν ανευρέθηκε το παράσιτο. Σε ότι αφορά τους παράγοντες επικινδυνότητας, η στατιστική ανάλυση έδειξε μεγαλύτερη πιθανότητα να μολυνθούν είχαν, τα τρωκτικά των ημιαστικών περιοχών, τα κουνέλια οικόσιτης εκτροφής, και τα θηλυκά μίνκ. Τέλος, μεταξύ όλων των ειδών ζώων που εξετάστηκαν, τα τρωκτικά ήταν περισσότερο πιθανό να μολυνθούν, ενώ τα μίνκ πιο πιθανό σε σχέση με τα λαγόμορφα. Με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι, τα τρωκτικά θα μπορούσαν πιθανά να έχουν ρόλο δευτερεύοντα ξενιστή των παρασίτων Leishmania spp. στην Ελλάδα, ενώ σε ότι αφορά τα λαγόμορφα και τα μίνκ, αυτά πιθανά έχουν μικρό ρόλο στην επιδημιολογία του νοσήματος. Ωστόσο, κρίνεται απαραίτητη η περαιτέρω διερεύνηση, με επιδημιολογικές μελέτες μεγαλύτερης κλίμακας, ώστε να αποσαφηνιστεί ο ρόλος των λαγόμορφων και των μίνκ στην επιδημιολογία του νοσήματος στην Ελλάδα.