Κοσμήματα και κοσμηματοτεχνία στην Κρήτη κατά την πρώιμη εποχή του σιδήρου: κοσμήματα από πολύτιμα μέταλλα από τη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας στην Ελεύθερνα

Abstract

The dissertation examines the gold and silver jewellery from the necropolis of Orthi Petra in Eleutherna dating in the Early Iron Age (11th-7th century BC). The study also includes the gold and silver known jewellery from Crete which are systematically co-examined. The first chapter includes a detailed catalogue of the material under examination. The second chapter discusses the types and the typological issues of jewellery and includes a brief description and reference of their parallels in jewellery or in jewellery representations and their decorative subjects and motifs, which provide further information about the origin, the influences, the dating and the use of jewellery. The third chapter presents the techniques of jewellery from the necropolis of Orthi Petra, as they provide additional information about the workshop centers as well as the Cretan jewellery and its evolution. In the fourth chapter are investigated the jewellery’s iconographic subjects, the issues of iconographic subjects’ interpretation and symbolism, as well as the use of jewerelly as burial gifts or religious symbols. In the conclusions a review of the study of gold and silver jewellery from the necropolis of Orthi Petra is given and a briefly overview of the Cretan jewellery during the Early Iron Age, as well as a comparative study between them. The gold and silver jewellery from Orthi Petra’s necropolis constitute an important assemblage, the most populous of known jewellery from Crete during the Early Iron Age. They are characterized by their excellent techniques and decoration, variety, rarity and uniqueness of their types and their iconographic subjects, as well as the coexistence of Greek/Cretan-Mycenaean, Cypriot and Eastern elements of the Early Iron Age and the Bronze Age. The existence of a specific style, among others, leads to the conclusion that jewellery would have been local workshop products. The jewellery from the necropolis of Orthi Petra in Eleutherna present new data, changing the image of Cretan jewellery, give answers to issues which have concern the research, whereas others question well-established views, but clearly confirm the high level of jewellery in Crete during the Early Iron Age.

Η διατριβή εξετάζει το σύνολο των χρυσών και αργυρών κοσμημάτων από τη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας στην Ελεύθερνα, που χρονολογούνται στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου (11ος-7ος αι. π.Χ.). Η μελέτη συμπεριλαμβάνει, επίσης, το σύνολο των χρυσών και αργυρών κοσμημάτων της Κρήτης, τα οποία συνεξετάζονται συστηματικά. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται αναλυτική περιγραφή, ανά είδος, των υπό μελέτη κοσμημάτων από τη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας. Το δεύτερο κεφάλαιο αφορά στα είδη καθώς και σε τυπολογικά ζητήματα των κοσμημάτων και περιλαμβάνει σύντομη περιγραφή και αναφορά παράλληλων παραδειγμάτων τους, σε κοσμήματα ή σε παραστάσεις κοσμημάτων και στα διακοσμητικά θέματα και μοτίβα τους, τα οποία δίνουν στοιχεία για την καταγωγή, τις επιρροές, τη χρονολόγηση αλλά και τη χρήση των κοσμημάτων. Αναφέρονται, επίσης, γενικά στοιχεία για το κάθε είδος κοσμήματος, τα δημοσιευμένα κοσμήματα από πολύτιμα μέταλλα από άλλες θέσεις της Κρήτης καθώς και συγκριτικά μεταξύ τους στοιχεία. Στο τρίτο κεφάλαιο εξετάζονται οι τεχνικές κατασκευής και διακόσμησης των κοσμημάτων από τη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας καθώς μπορούν να δώσουν επιπρόσθετες πληροφορίες για τα εργαστηριακά κέντρα καθώς και για την κρητική κοσμηματοτεχνία και την εξέλιξή της. Στο τέταρτο κεφάλαιο μελετώνται τα εικονογραφικά θέματα που φέρουν τα κοσμήματα. Ερευνώνται θέματα ερμηνείας και συμβολισμού των εικονογραφικών θεμάτων αλλά και χρήσης των κοσμημάτων ως ταφικών κτερισμάτων ή και ως κοσμημάτων θρησκευτικού συμβολισμού και χαρακτήρα. Στα συμπεράσματα γίνεται ανασκόπηση της μελέτης των χρυσών και αργυρών κοσμημάτων από τη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας και μία σύντομη επισκόπηση της κρητικής κοσμηματοτεχνίας της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου καθώς και συγκριτική συνεξέτασή τους. Τα χρυσά και αργυρά κοσμήματα από τη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας συγκροτούν ένα ιδιαίτερα σημαντικό σύνολο, το πολυπληθέστερο σύνολο γνωστών κοσμημάτων από την Κρήτη κατά την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Χαρακτηρίζονται από την εξαιρετική κατασκευή και διακόσμησή τους, την ποικιλία, τη σπανιότητα ή/και μοναδικότητα των τύπων και των εικονογραφικών τους θεμάτων. Σε αυτά συνυπάρχουν ελληνικά-κρητομυκηναϊκά, κυπριακά και ανατολικά στοιχεία της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου αλλά και της Εποχής του Χαλκού. Η ύπαρξη συγκεκριμένου τεχνοτροπικού ύφους καθώς και άλλα στοιχεία οδηγούν στο συμπέρασμα, ότι τα κοσμήματα θα ήταν προϊόντα τοπικού εργαστηρίου. Τα κοσμήματα από τη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας στην Ελεύθερνα παρέχουν νέα δεδομένα, αλλάζοντας την εικόνα της κρητικής κοσμηματοτεχνίας καθώς δίδουν απαντήσεις σε θέματα που έχουν απασχολήσει την έρευνα, θέτουν υπό αμφισβήτηση παγιωμένες απόψεις αλλά επιβεβαιώνουν σαφώς το υψηλό επίπεδο της κοσμηματοτεχνίας της Κρήτης κατά την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου.