Δημόσιες συμβάσεις και ανταγωνισμός στην οδηγία 2014/24/ΕΕ: αλληλεπίδραση και επιπτώσεις στην αγορά

Abstract

The following doctoral thesis is structured in two parts. Particularly, the first chapter of the first part analyses the “Public Procurement guidance for practitioners on avoiding the most common errors in projects funded by the European Structural and Investment Funds” issued by the European Commission in February 2018. According to that document, the main stages of the procedure for the award of public contracts are the preparation and planning, the publication and transparency, the submission of tenders and selection of tenderers, the evaluation of tenders, the award of the contract and finally the contract implementation. In accordance to the aforementioned guidance, during the preparation and planning phase of a public contract it is important to conduct a preliminary market analysis, to define the subject matter of the contract, and to choose the absolutely necessary procedure. As a result, in order to achieve economic efficiency, contracting authorities should avoid practices affecting competition during the planning stage of the public contract and strive to limit the negative impact on the market.The second chapter of the first part analyses the principles of public procurement rules and competition law; it is suggested that economic efficiency should be the link between these two areas of law, as well as the limitation of market failures and the principle of competition as incorporated in the Article 18 par. 1 of the public procurement Directive 2014/24/EU. The third and fourth chapter examine the principles of transparency and equal treatment in public contracts through the case-law of the CJEU in relation to the principle of competition. It is suggested that the principle of transparency should be aligned with the demands set by the principle of competition and that practices that come with vast administrative cost should be avoided.The first chapter of the second part focuses on particular issues of competition and specifically in interpreting the principle of competition included in Article 18 par. 1 of Directive 2014/24/EU, in a way that promotes competition and not choose rules that prevent, limit or distort competition. The second chapter of the second part, examines that interaction of the two set of laws; it is noted that Article 57(4) (c) (d) of Directive 2014/24/EU has a positive impact in the context of the fight against distortion of competition in public contracts. At the third chapter of the second part, we consider the negative effect of the above interaction, as a result of the divergence of the CJEU’s jurisprudence when it comes to the definition of an “undertaking” in public contracts and that of competition (law).The fourth chapter of the second part, analyses the question of the relation between supervisory authorities with the contracting authorities, as well as that between investigating authorities. The object of the analysis is the interpretation of the notion of “investigating authorities” of art. 57 (6) of Directive 2014/24/EU and whether that includes the contracting authorities. With regard to this matter, the CJEU considers that according to the requirements of the art. 57 (6) of Directive 2014/24/EU.Finally, the fifth chapter of the second part clearly demonstrates that the gathering techniques of public contracts have been grown in the last ten years, because of four important factors, that is the cultural environment, influence of fiscal austerity standardization and homogeneity levels of the bought products and services as well as the extent of professional training of allocating authorities employees carrying out the public contracts.

Η διατριβή διαρθρώνεται σε δύο Μέρη. Ειδικότερα, στο Πρώτο Κεφάλαιο του Πρώτου Μέρους αναλύεται το «Έγγραφο καθοδήγησης για επαγγελματίες για την αποφυγή των συχνότερων σφαλμάτων κατά τις δημόσιες συμβάσεις» που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Φεβρουάριο του έτους 2018. Σύμφωνα με το έγγραφο αυτό τα κύρια στάδια της διαδικασίας ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων είναι η προετοιμασία και ο σχεδιασμός, η δημοσίευση και η διαφάνεια, η υποβολή προσφορών και επιλογή προσφερόντων, η αξιολόγηση των προσφορών και ανάθεση της δημόσιας σύμβασης και τέλος η εκτέλεση της δημόσιας σύμβασης. Υιοθετήθηκε η άποψη ότι κατά τον σχεδιασμό και την προετοιμασία της δημόσιας σύμβασης θα πρέπει να πραγματοποιείται μία ανάλυση της αγοράς, να ορίζεται επακριβώς το αντικείμενο της δημόσιας σύμβασης και να επιλέγεται η απολύτως απαραίτητη διαδικασία ανάθεσης της δημόσιας σύμβασης. Συμπερασματικά, οι αναθέτουσες αρχές οφείλουν για λόγους οικονομικής αποτελεσματικότητας κατά τον σχεδιασμό των δημοσίων συμβάσεων να αποφεύγουν πρακτικές που έχουν επιπτώσεις στον ανταγωνισμό και να περιορίζουν τις αρνητικές συνέπειες στην αγορά.Στο Δεύτερο Κεφάλαιο του Πρώτου Μέρους αναλύονται οι αρχές των δικαίων των δημοσίων συμβάσεων και του ανταγωνισμού και προτείνεται ότι συνδετικός κρίκος των δύο δικαίων πρέπει να είναι η οικονομική αποτελεσματικότητα, η εξασφάλιση περιορισμού των αποτυχιών της αγοράς και η αρχή του ανταγωνισμού, όπως αυτή ρητώς ενσωματώθηκε στο άρθρο 18 παρ. 1 της Οδηγίας 20414/24/ΕΕ. Στο Τρίτο και Τέταρτο Κεφάλαιο αναλύονται μέσω της νομολογίας του ΔΕΕ οι αρχές της διαφάνειας και της ισότητας στις δημόσιες συμβάσεις σε σχέση με την αρχή του ανταγωνισμού. Προτείνεται η άποψη να προσανατολίζεται η αρχή της διαφάνειας προς τις απαιτήσεις της αρχής του ανταγωνισμού και να αποφεύγονται πρακτικές που έχουν τεράστιο διοικητικό κόστος.Το Πρώτο Κεφάλαιο του Δευτέρου Μέρους επικεντρώνεται σε ειδικότερα ζητήματα του ανταγωνισμού και ειδικότερα στην ερμηνεία της αρχής του ανταγωνισμού στο άρθρο 18 παρ. 1 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ προκειμένου να προάγεται αυτός και να μην επιλέγονται κανόνες δημοσίων συμβάσεων που να εμποδίζουν, περιορίζουν ή στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό. Στο Δεύτερο Κεφάλαιο του Δευτέρου Μέρους διαπιστώνεται ότι η διάδραση των δύο δίκαιων στην προσπάθεια καταπολέμησης της νόθευσης του ανταγωνισμού στις δημόσιες συμβάσεις είναι θετική, λόγω των εδαφίων γ και δ της παραγράφου 4 του άρθρου 57 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ. Αντιθέτως στο Τρίτο Κεφάλαιο του Δευτέρου Μέρους διαπιστώνεται ότι λόγω της διαφοροποίησης του ΔΕΕ στην έννοια της «επιχείρησης» στο χώρο των δημοσίων συμβάσεων από αυτήν του ανταγωνισμού, η σχέση των δύο δικαίων είναι αρνητική. Στο Τέταρτο Κεφάλαιο του Δευτέρου Μέρους αναλύεται το βασικό ζήτημα της σχέσης των εποπτικών αρχών με τις αναθέτουσες αρχές, αλλά και των ερευνητικών αρχών μεταξύ τους. Αντικείμενο της ανάλυσης απετέλεσε η ερμηνεία της έννοιας των «ερευνητικών αρχών» του άρθρου 57 παρ. 6 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και αν αυτή περιλαμβάνει και την ίδια την αναθέτουσα αρχή. Στο ζήτημα αυτό το ΔΕΕ, θεωρεί πως βάσει των ρητών προϋποθέσεων του άρθρου 57 παρ.6 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ είναι απαραίτητο να ορίζεται το σημείο που εκτείνεται το καθήκον συνεργασίας κατά την αποσαφήνιση των πραγματικών περιστατικών.Τέλος, το Πέμπτο Κεφάλαιο του Δευτέρου Μέρους καταδεικνύει ότι οι τεχνικές συγκέντρωσης δημοσίων συμβάσεων έχουν αυξηθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία λόγω τεσσάρων βασικών παραγόντων που είναι το πολιτιστικό περιβάλλον, η επίδραση της δημοσιονομικής λιτότητας, τα επίπεδα τυποποίησης και ομοιογένειας των αγορασθέντων προϊόντων και υπηρεσιών και ο βαθμός επαγγελματικής κατάρτισης των υπαλλήλων των αναθετουσών αρχών που πραγματοποιούν δημόσιες συμβάσεις.