Latino/a reception of greek tragic myth: healing (and) radical politics

Abstract

Commendable and, in many cases, quite successful attempts have been made, in the last few decades, in the U.S. and elsewhere, to counter the devalorization and systematic exclusion of Latino/a American theatre by the hegemonic canon, and to promote the work of representative playwrights, performers, and theatre practitioners, more generally. However, the role and function of the Greek tragic myth, as a rich corpus of widely known yet contested material, for Latino/a theatre and for the communities this theatre engages and addresses have drawn little critical interest. The purpose of this project is to attempt to make up for this lack of critical analysis of Greek-inspired and -based Latino/a revisionary theatre (an important swathe of Latino/a cultural production), reverse its current state of marginalization, and foreground its rich potential for remedying social and cultural ills, but also for forging inter/cross-cultural bonds between the Greek and the Latino/a American cultures. In order to serve the said purpose, the present study examines the practice of creating “dramatic mythic revisions” (Chirico 2008) of ancient Greek tragic myths, as one which marks the fin-de-siècle and post-millennium theatre work of a number of playwrights who identify themselves as Latinos/as (and Chicanos/as), such as Carlos Morton, Cherríe Moraga, Luis Alfaro, and Caridad Svich. In the course of the study, this Greek-inflected revisionary practice on the part of Latino/a theatre artists is shown to be permeated by and advancing a new, critical mestizaje ethos and consciousness. Yet, specific focus is given throughout to the conceptions and uses of the “tragic mode” of the employed Greek myths by contemporary Latino/a mythoplays as bearing the potential for a radical politics (politics much more reflexive in its ethics and praxis), as well as therapeutic, or healing, potential. We also explore the various ways in which the foregoing potential is channeled by/through each of the “mythopoetic” revisionary theatre works included here (some of which, in fact, qualify as social theatre projects) towards Latino/a communities in/of crisis; that is, communities plagued with traumas and so-called social “diseases” (or nosoi). Fulfillment of the intentions of the present project requires embracing a variety of theoretical methodologies. Not a single theory or approach is used (although, admittedly, many of the most crucial parts of the analysis rely on insights gained from the fields of theatre and performance studies, ethnic and postcolonial studies, reception studies and tragic theory). Rather, a theoretical net comprising a number of different veins of thought is undergirding examination of the relationship between Greek tragic myth, Latino/a dramatic mythic revision, and the sociocultural contexts of both of them, as well as those (Euro American contexts) mediating between them. With respect to more practical methodological aspects: exploration and achievement of the objectives that this project set from its very beginning required the combined strategies of close reading of play scripts; literature survey; and related data collection and analysis. Among other things, reviews, official and unofficial production-related material, such as pre- and post-production reports, as well as recorded versions of the plays’ workshops and actual productions were surveyed; interviews were conducted, not only with the playwrights, but also with members of some of the communities in/of crisis addressed in the study; while, both in situ and online, archival work greatly benefited and facilitated this endeavor in each stage of its development.

Αξιόλογες, και, σε πολλές περιπτώσεις, επιτυχημένες προσπάθειες έχουν καταβληθεί τις τελευταίες δεκαετίες, στις Η.Π.Α. και αλλού, για την ανατροπή της απαξίωσης και του συστηματικού αποκλεισμού του Λατινοαμερικανικού θεάτρου από τον ηγεμονικό κανόνα και την προώθηση του έργου αντιπροσωπευτικών θεατρικών συγγραφέων, ερμηνευτών και άλλων καλλιτεχνών του θεάτρου. Εντούτοις, ο ρόλος και οι λειτουργίες του Ελληνικού τραγικού μύθου για το Λατινοαμερικανικό θέατρο και τις κοινότητες που αυτό δραστηριοποιεί και στις οποίες απευθύνεται δεν έχει έλξει αρκετό κριτικό ενδιαφέρον. Η παρούσα μελέτη επιδιώκει να αποκαταστήσει την έλλειψη κριτικής ανάλυσης του Λατινοαμερικανικού αναθεωρητικού θεάτρου που αντλεί από τον αρχαίο Ελληνικό μύθο, να ανατρέψει την περιθωριοποίησή του και να αναδείξει τις πλούσιες δυνατότητες που αυτό φέρει για την αντιμετώπιση κοινωνικών παθήσεων, αλλά και για την ανάπτυξη διαπολιτισμικών σχέσεων μεταξύ των Ελληνικών και των Λατινοαμερικανικών πολιτισμών. Προς επίτευξη αυτού του σκοπού, η παρούσα μελέτη θα εξετάσει την πρακτική της δημιουργίας σύγχρονων «δραματικών μυθικών διασκευών» αρχαίων Ελληνικών τραγικών μύθων από θεατρικούς συγγραφείς που αυτοπροσδιορίζονται ως Latinos/as και Chicanos/as, και, συγκεκριμένα, από τους Carlos Morton, Cherríe Moraga, Luis Alfaro, και Caridad Svich. Στη διάρκεια της μελέτης αναδεικνύεται το γεγονός ότι η εν λόγω αναθεωρητική πρακτική διαπνέεται από και προάγει ένα νέο, κριτικό global/ized mestizaje ήθος και συνείδηση. Ωστόσο, η μελέτη εστιάζει ειδικότερα στις συλλήψεις και χρήσεις του «τραγικού τρόπου» των Ελληνικών μύθων από τις εν λόγω διασκευές ως κομίζοντα ριζοσπαστικές πολιτικές και θεραπευτικές δυνατότητες. Επιπρόσθετα, εξετάζονται οι ποικίλοι τρόποι με τους οποίους οι ανωτέρω δυνατότητες διοχετεύονται μέσω των «μυθοποιητικών» αναθεωρητικών θεατρικών έργων που συμπεριλαμβάνονται στη μελέτη προς Λατινοαμερικανικές κοινότητες κρίσεων ή σε κρίση, ήτοι κοινότητες που πάσχουν από κοινωνικές νόσους. Η επίτευξη των στόχων του υπό εκπόνηση ερευνητικού έργου καθιστά αναγκαίο τον εναγκαλισμό μιας ποικιλίας μεθοδολογιών. Στο βαθμό που επιχειρείται η προσαρμογή των μεθοδολογιών σε κάθε έργο, δεν γίνεται χρήση μόνο μίας θεωρίας/προσέγγισης, αν και κύρια μέρη της ανάλυσης που επιχειρείται έλκουν στοιχεία από τα πεδία του Θεάτρου και των Παραστατικών τεχνών, των Εθνοτικών και Μετααποικιοκρατικών Σπουδών, των Σπουδών Πρόσληψης και της Τραγικής Θεωρίας. Ένα θεωρητικό «δίχτυ» αποτελούμενο από διαφορετικές γραμμές και σχολές σκέψης υποστηρίζει την εξέταση της σχέσης μεταξύ του Ελληνικού τραγικού μύθου, των Λατινοαμερικανικών δραματικών μυθικών διασκευών, των κοινωνικοπολιτισμικών τους συγκειμένων, και των (κυρίως Ευρώ Αμερικανικών) συγκειμένων που δια-μεσολαβούν μεταξύ τους. Αναφορικά σε πιο πρακτικές μεθοδολογικές όψεις του ερευνητικού έργου, τα μέσα συλλογής δεδομένων και οι στρατηγικές διαχείρισης αυτών περιέλαβαν, εκτός από την προσεκτική εξέταση (close reading) των κειμένων των έργων (πρωτεύουσες πηγές) και τη μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας (δευτερεύουσες πηγές), τη συγκέντρωση και εξέταση αναφορών παραγωγής, εκθέσεων προόδου των εργαστηρίων των παραστάσεων, (ημι)δομημένων συνεντεύξεων, καθώς και τη διεξαγωγή επιτόπιας και διαδικτυακής αρχειακής έρευνας.