Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών

Abstract

The research in this doctoral dissertation is organized in eleven total chapters. After the first chapter introducing and analyzing the orientations towards which the research effort will be launched, it follows in the second one a first and general reference to the institution of the popular initiative, as it is known in various jurisdictions in the European space. In order to be able to assess the operation of the institution at supranational level and to obtain a measure of comparison with regard to its operation and its results, the third chapter attempts to present the legal regulations governing the institution in a number of member states of the Union as well as non-member countries, such as Switzerland. Because of the inextricable association of the popular initiative with the institution of the referendum, the fourth chapter is devoted to the presentation of the referendum. In the same chapter - in analogy with the previous one - a comparative investigation of the application of the referendum in the European continent is attempted.Further, a precondition for the overall assessment and contribution of the Citizens Initiative at Union level is obviously the finding of the existence or not of a democratic deficit in the whole operation of the European Union, whose research is devoted to the fifth chapter. In the sixth chapter, the physiognomy of the European Citizens' Initiative is systematically investigated not in general and in abstract terms, but specifically on the basis of the arrangements introduced by Regulation 211/2011. The seventh chapter goes on to explore the differentiation of the institution of the European Citizens' Initiative from those of the petition to the European Parliament and the complaint to the European Ombudsman. The eighth chapter attempts a completely primary survey on the European Citizens' Initiatives undertaken to date by Union citizens. The request of the Initiative as well as the further fate of each of them is briefly presented. This is followed by the relevant chapter nine, which provides detailed statistics on all the initiatives undertaken so far. In the tenth chapter, an overall view of the institution is attempted, mainly on the basis of the experience of the institution's implementation so far, and the improvement proposals that have been submitted are highlighted. The research closes with the conclusions drawn.

Η έρευνα στην παρούσα διδακτορική διατριβή οργανώνεται σε έντεκα συνολικά κεφάλαια. Μετά το πρώτο κεφάλαιο, που αποτελεί την εισαγωγή και την αναλυτική περιγραφή των προσανατολισμών προς τους οποίους θα κινηθεί η ερευνητική προσπάθεια, ακολουθεί στο δεύτερο μια πρώτη και γενική αναφορά στο θεσμό της λαϊκής πρωτοβουλίας, όπως αυτός είναι γνωστός σε διάφορες έννομες τάξεις στον ευρωπαϊκό χώρο. Με απώτερο στόχο να καταστεί δυνατή η αξιολόγηση της λειτουργίας του θεσμού σε υπερεθνικό επίπεδο και να αποκτηθεί ένα μέτρο σύγκρισης αναφορικά με τη λειτουργία και τα αποτελέσματά του, στο τρίτο κεφάλαιο επιχειρείται η παρουσίαση των νομοθετικών ρυθμίσεων που διέπουν το θεσμό σε μια σειρά κρατών-μελών της Ένωσης αλλά και μη κρατών-μελών, όπως π.χ. η Ελβετία. Λόγω της άρρηκτης σύνδεσης του θεσμού της λαϊκής πρωτοβουλίας με το θεσμό του δημοψηφίσματος, το τέταρτο κεφάλαιο αφιερώνεται στην παρουσίαση του θεσμού του δημοψηφίσματος. Στο ίδιο κεφάλαιο -κατ’ αναλογία με το προηγούμενο- επιχειρείται η συγκριτική διερεύνηση της εφαρμογής του θεσμού του δημοψηφίσματος στα κράτη της ευρωπαϊκής ηπείρου.Περαιτέρω, πρόκριμα για τη συνολική αξιολόγηση και συνεισφορά του θεσμού της Πρωτοβουλίας Πολιτών σε επίπεδο Ένωσης αποτελεί προφανώς η διαπίστωση της ύπαρξης ή μη δημοκρατικού ελλείμματος στην όλη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην έρευνα του οποίου αφιερώνεται το πέμπτο κεφάλαιο. Στο έκτο κεφάλαιο ερευνάται πλέον συστηματικά η φυσιογνωμία του θεσμού της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών όχι γενικά και αφηρημένα αλλά συγκεκριμένα με βάση τις ρυθμίσεις που εισήγαγε ο Κανονισμός 211/2011. Ακολουθεί το έβδομο κεφάλαιο στο οποίο ερευνάται η διαφοροποίηση του θεσμού της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών από εκείνους της αναφοράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και της αναφοράς (καταγγελίας) στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή. Στο όγδοο κεφάλαιο επιχειρείται η εντελώς πρωτογενής έρευνα επί των Ευρωπαϊκών Πρωτοβουλιών Πολιτών που αναλήφθηκαν μέχρι σήμερα από τους πολίτες της Ένωσης. Παρουσιάζεται συνοπτικά τόσο το αίτημα της Πρωτοβουλίας όσο και η περαιτέρω τύχη της κάθε μιας εξ αυτών. Ακολουθεί το συναφές κεφάλαιο εννέα στο οποίο παρατίθενται αναλυτικά στατιστικά στοιχεία για όλες τις μέχρι σήμερα αναληφθείσες πρωτοβουλίες. Στο δέκατο κεφάλαιο επιχειρείται μια συνολική θεώρηση του θεσμού κυρίως με βάση την εμπειρία της μέχρι σήμερα εφαρμογής του θεσμού και αναδεικνύονται οι βελτιωτικές προτάσεις που έχουν κατατεθεί. Η έρευνα κλείνει με την εξαγωγή των σχετικών συμπερασμάτων.