Η κυτταροκίνη οστεοποντίνη στο υπερκείμενο των προκλητών πτυέλων και στον ορό αίματος ως βιολογικός δείκτης στην παθογένεια και τη βαρύτητα της νόσου στη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και στον καρκίνο πνεύμονα

Abstract

Introduction: Osteopontin (OPN) has been involved in cancer development, angiogenesis and metastasis. Increased OPN sputum levels have been detected in COPD patients. Lung cancer (LC) and COPD may share common pathogenetic mechanisms; however, the role of OPN in the pathogenesis of both diseases has not been clarified yet. Objective: We attempted to determine whether the co-existence of LC and COPD affects serum OPN levels. Furthermore, to evaluate OPN prognostic performance in 1-year mortality in LC and its diagnostic performance in LC among COPD patients. Finally to assess OPN levels according to histological type and extent of disease. Methods: We recruited 167 patients with LC, 85 with concomitant COPD, whereas 28 patients with COPD served as control group. All subjects were followed for one year or until death. Results: OPN levels were significantly higher in patients with LC compared to those with COPD alone [median IQR ng/ml 40 (24-63) vs 32(19-36.5), p=0.017]. OPN levels were significantly higher in patients with COPD and LC compared to those with COPD alone [median IQR ng/ml [36 (23-59) vs 32 (19.0- 36.5), p=0.031]. No significant difference was observed between patients with LC and COPD vs those with LC without COPD [median IQR ng/ml 36 (23-59) vs 45 (24-69), p=0.171]. In multivariate Cox regression analysis, serum OPN ≥ 50.3 ng/ml was an independent predictor of 1-year mortality (HR 3.014 95% CI 1.821-5.130). OPN levels ≥35 ng/ml were able to predict the presence of concomitant LC in COPD patients, (AUC 0.636, 95%CI: 0.540- 0.725). Conclusion: In patients with LC and/or COPD, LC seems to be the major determinant for serum OPN levels. Serum OPN might be a promising prognostic biomarker for the survival of LC patients and possibly a diagnostic biomarker of LC among COPD patients.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η οστεοποντίνη (OPN) είναι μια πλειοτροπική κυτταροκίνη που εμπλέκεται στην καρκινογένεση, αγγειογένεση και μετάσταση. Αυξημένα επίπεδα οστεοποντίνης έχουν ανιχνευτεί στο υπερκείμενο προκλητών πτυέλων ασθενών με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Ο καρκίνος πνεύμονα και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια πιθανά μοιράζονται κοινά παθογενετικά μονοπάτια. Ο ρόλος της OPN όμως στην παθογένεια και των δύο αυτών νοσολογικών οντοτήτων δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμα. ΣΚΟΠΟΣ: Ο καθορισμός πιθανής επίδρασης της συνύπαρξης ΧΑΠ και καρκίνου πνεύμονα στα επίπεδα οστεοποντίνης στον ορό αίματος ασθενών με καρκίνο πνεύμονα και η εκτίμηση της προγνωστικής αξίας της OPN στη θνησιμότητα στο ένα έτος. Επιπλέον ο προσδιορισμός της διαγνωστική της αξίας ως προς την πρώιμη ανίχνευση καρκίνου πνεύμονα μεταξύ των ασθενών με ΧΑΠ και η εκτίμηση των επιπέδων OPN oρού σύμφωνα με τον ιστολογικό τύπο και την έκταση της νόσου. ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ: 167 ασθενείς με καρκίνο πνεύμονα (85 εξ αυτών με ΧΑΠ) συμπεριλήφθησαν στη μελέτη, ενώ 28 ασθενείς με ΧΑΠ χρησιμοποιήθηκαν ως ομάδα ελέγχου. Όλοι υποβλήθηκαν σε σπιρομέτρηση, συλλογή ορού αίματος προς μέτρηση OPN, ενώ έλαβαν την ενδεδειγμένη θεραπεία για τον καρκίνο πνεύμονα και τη ΧΑΠ και παρακολουθήθηκαν για ένα έτος ή έως το θάνατο. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Τα επίπεδα οστεοποντίνης ορού (ng/ml) ήταν στατιστικώς σημαντικά υψηλότερα σε ασθενείς με καρκίνο πνεύμονα συγκριτικά με ασθενείς με ΧΑΠ [median IQR 40 (24-63) vs 32 (19-36.5), p=0.017]. Tα επίπεδα OPN ορού ήταν σημαντικά υψηλότερα σε ασθενείς με ΧΑΠ και καρκίνο πνεύμονα, συγκριτικά με όσους έπασχαν μόνο από ΧΑΠ, [median IQR ng/ml [36 (23-59) vs 32 (19.0- 36.5), p=0.031]. Δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά στα επίπεδα ΟPN ορού ανάμεσα σε ασθενείς με καρκίνο πνεύμονα και ΧΑΠ και σε ασθενείς με καρκίνο πνεύμονα χωρίς ΧΑΠ [median IQR ng/ml 36 (23-59) vs 45 (24-69), p=0.171]. Σε πολυπαραγοντική Cox regression ανάλυση, επίπεδα OPN ορού >50.3 ng/ml ήταν ανεξάρτητος προγνωστικός δείκτης θνησιμότητας στο 1 έτος (HR 3.014 95% CI 1.821-5.130). Επίπεδα OPN ορού ≥35 ng/ml μπορούν να προβλέψουν την ταυτόχρονη παρουσία καρκίνου πνεύμονα σε ασθενείς με ΧΑΠ, (AUC 0.636, 95%CI: 0.540- 0.725). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Σε ασθενείς με καρκίνο πνεύμονα ή/και ΧΑΠ, ο καρκίνος πνεύμονα φαίνεται να είναι ο κύριος καθοριστικός παράγοντας των επιπέδων οστεοποντίνης ορού. Η οστεοποντίνη ορού φαίνεται να είναι υποσχόμενος προγνωστικός βιολογικός δείκτης επιβίωσης σε ασθενείς με καρκίνο πνεύμονα και πιθανά διαγνωστικός δείκτης καρκίνου πνεύμονα μεταξύ των ασθενών με ΧΑΠ.