Ο David Hume ως μελετητής του Πλούταρχου: αναφορές και επιδράσεις στα δοκίμια και στην ιστορία της Αγγλίας

Abstract

The aim of this doctoral thesis is to detect in which way Hume is related to Plutarch. To find out if and to what extent Plutarch influenced the Scottish philosopher. Whether there are elements of his philosophical and historical thought which Hume adopted, comprehended, distorted, or ignored in his own texts. In the first chapter there is an attempt is made cast light on the life and works of Plutarch. Initially, there are provided some biographical data. Then there is an exploration of Plutarch’s relation to philosophy. He is examined in the light of the moral author and philosopher. Afterwards, Plutarch is examined as a source of ancient Greek philosophy. The next issue investigated is Plutarch as a historian and at the end of the first chapter, there is a discussion of Plutarch’s influence on posterior thinkers. The first unit of the second’s part first chapter, focuses through two autobiographical texts, on the life of Hume. I examine his admiration and respect for Plutarch, as these are outlined from Hume’s personal pages and letters. Plutarch’s influence becomes more intense in Hume’s Essays. Of the forty seven essays he has written, there are also ten, which refer to Plutarch and his views, either by reproducing them correctly or by changing them, either by distorting them or by suppressing mention of them. The second unit deals with the juxtaposition of these views. At the same time, Hume had also been influenced by the views of Plutarch while he was writing the History of England. Investigating this influence is the subject of the second chapter. The significant element they have in common is the demand for historical truth. The preamble to Theseus’ life bears great resemblance to the opening pages of Hume’s history. The common address of historical truth, the common viewpoints and the almost identical style of writing, lead me to conclude that Hume had the Preamble in mind when he was putting his own views in writing. The second element resulting from the comparison of the two philosophers is their common view on the human psyche. They know that human nature does not have only one dimension and that its twofold character helps, projects, gives meaning to, or destroys its owner. Each person’s character is the one responsible for his thoughts, decisions, actions and his future. This view is expressed through Plutarch’s Lives, and Hume’s History. Additional common elements are some folklore references as well as the fact that both thinkers were in the same way related to scientific thought. Faith in sciences and continuous progress and development resides in their pages.Taking all the above into account, I believe that the texts and standpoints of these two philosophers have been presented in a comprehensive way and that Plutarch’s influence on Hume has been made evident.

Ο σκοπός αυτής της διδακτορικής διατριβής είναι να ανιχνεύσει τη σχέση του Hume με τον Πλούταρχο. Να βρει εάν και έως ποιό σημείο ο Πλούταρχος επηρέασε με τις ιδέες και τα κείμενά του τον Σκώτο φιλόσοφο. Εάν υπάρχουν στοιχεία της φιλοσοφικής και ιστορικής σκέψης του, τα οποία ο Hume έχει υιοθετήσει, κατανοήσει, διαστρεβλώσει, ή αγνοήσει στα δικά του κείμενα.Για μα δοθεί μια ολοκληρωμένη εικόνα των δύο φιλοσόφων, στο πρώτο κεφάλαιο επιχειρείται μια παρουσίαση του Πλουτάρχου. Δίνονται κάποια βιογραφικά στοιχεία και στη συνέχεια εξετάζεται ο Πλούταρχος υπό το πρίσμα του ηθικού συγγραφέα και φιλοσόφου. Κατόπιν εξετάζεται ο Πλούταρχος ως πηγή της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας. Επίσης διερευνάται είναι ο Πλούταρχος ως ιστορικός. Στο τέλος του πρώτου κεφαλαίου προβάλλεται η επίδραση του Πλουτάρχου στους μεταγενέστερους στοχαστές.Στη συνέχεια, στο δεύτερο μέρος το πρώτο κεφάλαιο έχει ως επίκεντρο τη ζωή του φιλόσοφου David Hume. Εξετάζεται η σχέση του με τον Πλούταρχο, έτσι όπως αυτή διαγράφεται από τις προσωπικές σελίδες και τις επιστολές του φιλοσόφου. Πέραν όμως της εμφάνισης στις προσωπικές σελίδες, η επίδραση του Πλουτάρχου καθίσταται εντονότερη και συχνότερη στα Δοκίμιά του. Από τα σαράντα επτά δοκίμια υπάρχουν δέκα, τα οποία αναφέρουν τον Πλούταρχο και τις απόψεις του, είτε αναπαράγοντάς τες σωστά, είτε αλλάζοντάς τες, είτε αλλοιώνοντάς τες, είτε αποσιωπώντας τες. Με την παράθεση αυτών των απόψεων, καταπιάνεται η δεύτερη ενότητα του πρώτου κεφαλαίου. Ταυτόχρονα όμως ο Hume έχει επηρεαστεί και κατά τη διάρκεια της συγγραφής και της Ιστορίας της Αγγλίας από τις απόψεις του Βοιωτού φιλοσόφου. Η διερεύνηση αυτή αποτελεί το αντικείμενο του δεύτερου κεφαλαίου.Το σημαντικό στοιχείο που είναι κοινό, είναι η απαίτηση για ιστορική αλήθεια. Το προοίμιο του βίου του Θησέα, με τις εναρκτήριες σελίδες της ιστορίας του Hume παρουσιάζουν μεγάλη ομοιομορφία. Επίσης ένα επιπλέον στοιχείο που απορρέει από την σύγκριση των δύο φιλοσόφων είναι η κοινή αντίληψη για την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση. Γνωρίζουν πως η ανθρώπινη φύση δεν είναι μονοδιάστατη και πως ο διττός της χαρακτήρας βοηθά, προβάλει, νοηματοδοτεί ή καταστρέφει τον κάτοχό της. Ο χαρακτήρας του καθενός ανθρώπου, είναι αυτός που ευθύνεται για τις σκέψεις, τις αποφάσεις, τις πράξεις και το μέλλον του. Η άποψη αυτή εκφράζεται μέσω των Βίων του Πλούταρχου καθώς και στην Ιστορία του Hume. Επιπλέον κοινά στοιχεία που εξετάζονται είναι κάποιες λαογραφικές αναφορές καθώς και η σχέση και των δύο με την επιστημονική σκέψη. Η εμπιστοσύνη στις επιστήμες και στη συνεχή πρόοδο και εξέλιξη ενυπάρχει στις σελίδες τους. Κατόπιν όλων των προαναφερθέντων, θεωρώ πως έχει δοθεί μια συνολική εικόνα των κειμένων και των απόψεων των δύο φιλοσόφων και έχει διαφανεί η επίδραση του Πλουτάρχου στον Hume.