Η συλλογική αγωγή: το ιδιόρρυθμο ένδικο βοήθημα της συλλογικής αγωγής των ενώσεων καταναλωτών κατ' άρθρο 10 ν. 2251/1994 από τη σκοπιά του αστικού δικονομικού δικαίου

Abstract

Τhe necessity of consumer's protection as the weak party of the contract it is not a modern ascertainment. Also, the formation of rules and procedures does not interest the legal science for the first time. However, the establishment of western societies on the basis of the excess supply of goods and services and the over-enlargement of the people’s needs makes the need to protect the consumer imperative.The individual consumer is generally weak to defend himself/herself against the contractual causes and also against actions outside the contract that are harmful for his/her interests. This weakness is even more heightened by the cost of the opposition and the aftermaths of the legal battle. In that case, the burden of the lawsuit it is necessary to shift to the collective structures. That purpose is to operate in favor of the consumers in general. The collective action it is -in internal and European level- the stronger weapon for the protection of the consumer and therefore it is of a great importance and for the Procedural Law.The procedural regulation of the collective action is not self-evident. On the contrary, it is deemed to be very problematic, because the content of the action concerns (additionally) rights of individuals that do not participate to the lawsuit. Furthermore, the use of the collective action as an effective remedy requires the binding of the judicial judgement for those people too. The present study has as an object to find the limits of the collective actions from the consumer’s associations and the enlargement of the judgement procedures and the effects of the court’s decisions.The study is divided to three basic chapters: at the first is being researched the protection of the consumer’s interests at the Greek legislation, the EU legislations and the foreign legal systems. Following, at the second chapter is being researched the true nature of the locus standi of the consumer’s associations in order to file a collective action and the law’s conditions. Consequently, is being researched the procedural of the trial that is followed and it is attempted to define according to the law definitions the ambivalent power of the court decision over everyone (third chapter). The study is completed with the concluding thoughts.

Η αναγκαιότητα της προστασίας του καταναλωτή ως του ασθενεστέρου στη σύμβαση μέρους δεν αποτελεί σύγχρονη διαπίστωση. Ομοίως δεν απασχολεί το πρώτον σήμερα τη νομική επιστήμη η διαμόρφωση κανόνων και διαδικασιών για την προστασία του. Ωστόσο, η συγκρότηση των δυτικών κοινωνιών επί τη βάσει της υπερπροσφοράς αγαθών και υπηρεσιών και της υπερδιευρύνσεως των ανθρωπίνων αναγκών διαγράφει την ανάγκη αυτή ως επιτακτική.Ο μεμονωμένος καταναλωτής στέκει κατά κανόνα αδύναμος να αντιταχθεί σε συμβατικές ρήτρες, αλλά και σε εκτός της συμβάσεως ενέργειες βλαπτικές των συμφερόντων του. Την αδυναμία του, μάλιστα, επιτείνει το κόστος της εναντιώσεώς του και συνακόλουθα της δικαστικής διαμάχης. Στην περίπτωση αυτή, το βάρος της ασκήσεως της αγωγής είναι ανάγκη να μετατοπίζεται σε συλλογικά μορφώματα, τα οποία έχουν ως σκοπό τους να λειτουργούν υπέρ του καταναλωτικού κοινού συνολικώς. Η συλλογική αγωγή συνιστά, σε εσωτερικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, το ισχυρότερο αμυντικό όπλο για την προστασία του καταναλωτή και ως τέτοιο αποκτά βαρύνουσα σημασία και επί του δικονομικού δικαίου.Η δικονομική της βέβαια ρύθμιση δεν είναι αυτονόητη. Αντιθέτως, κρίνεται ιδιαίτερα προβληματική, καθόσον το περιεχόμενό της αφορά (και) σε δικαιώματα και συμφέροντα ατόμων χωρίς συμμετοχή στη δίκη. Περαιτέρω, η χρησιμοποίησή της ως αποτελεσματικού ενδίκου βοηθήματος επιτάσσει την αναγνώριση και υπέρ αυτών των τελευταίων κάποιας δεσμευτικότητας από τη δικαστική κρίση που θα ακολουθήσει. Η παρούσα μελέτη έχει ακριβώς ως αντικείμενο τον εντοπισμό των ορίων της ασκήσεως της συλλογικής αγωγής από τις ενώσεις καταναλωτών και τη διερεύνηση της διαδικασίας εκδικάσεώς της, καθώς και των αποτελεσμάτων της εκδιδομένης δικαστικής αποφάσεως.Η μελέτη διαιρείται σε τρία βασικά κεφάλαια: στο πρώτο ερευνάται η προστασία των καταναλωτικών συμφερόντων στην ελληνική νομοθεσία, τη νομοθεσία της ΕΕ και σε ξένες δικαιϊκές τάξεις, ακολούθως δε στο δεύτερο κεφάλαιο η αληθής φύση της ενεργητικής νομιμοποιήσεως των ενώσεων καταναλωτών προς άσκηση της συλλογικής αγωγής και οι τιθέμενες κατά νόμο προϋποθέσεις. Εν συνεχεία, εξετάζεται η ακολουθητέα διαδικασία εκδικάσεως της αγωγής αυτής και επιχειρείται η ερμηνεία κατά τους ορισμούς του νόμου της αμφιλεγομένης ισχύος της αποφάσεως έναντι πάντων (τρίτο κεφάλαιο), ενώ η μελέτη ολοκληρώνεται με την παράθεση των συμπερασματικών σκέψεων.