Διαδικτυακή εξάρτηση και ηλεκτρονική παραβατικότητα εφήβων που διαμένουν σε δημόσιες δομές παιδικής προστασίας στην Ελλάδα

Abstract

The present thesis, examines the current phenomena of Internet Addiction and Electronic Delinquency amongst teenagers and how social work, as an interventive, social science, through its cognitive-behavioural model, designs and implements, modern, innovative, prevention and treatment programmes, to deal with these complex phenomena. The aim of the present study is to explore the phenomena of Network Addiction and Electronic Delinquency amongst teenagers who reside in public child care units in Greece. The specific teenage group bears certain special social characteristics, which make its study particularly interesting, scientifically, both in terms of research innovation, as well as, towards satisfying the quest for further, specialised research in the recent field of studies conducted in relevance to the phenomena of Network Addiction and Electronic Delinquency.The present research adopted a quantitative methodology, and the distribution of structured questionnaires. The research was conducted in 14 public child care units of Social Care Centres, operating throughout Greece, that host teenagers of various age groups. The research population consisted of 252 teenagers, between 11-18 years old, who live permanently in these public units. The research findings showed increased levels of network addiction and electronic delinquency amongst the teenagers of the population addressed, in comparison to the general teenage population, that has been studied in a number of other researches, during the last years. Moreover, they highlighted the issue that, social exclusion and the marginalisation the particular teenage group undergoes, intensify and exacerbate the problems of network addiction as well as deviant behaviour onlineThe present study concludes, that a number of the triggering factors contributing to the increased Network Addiction and Electronic Delinquency of the particular teenage group, compared to the rest of teenagers, are the following:-the absence of family environment in the particular teenage group- limited supervision due to serious shortage in scientific and social care personnel- a problem faced by all public child care units in our country, recently-the particular influence exerted by their peers or older teenagers, who live together in these units- ‘the institution children’ : social stigma and exclusion imposed to them, by the rest of the society, However, the aim of this study is far from stigmatising the teenagers residing in institutions, yet again: One of the primary goals of the present study is to locate and expose the causal factors that lead in increased numbers of internet dependence and electronic delinquency in this particular youth group, as well as the development of groundbreaking propositions through the cognitive-behavioral social work model, for the handling of the phenomena in question, as well as the social isolation that youths who reside in public child protection units in Greece

Η παρούσα Διδακτορική Διατριβή μελετά τα σύγχρονα φαινόμενα της Διαδικτυακής εξάρτησης και της Ηλεκτρονικής Παραβατικότητας εφήβων και πως η κοινωνική εργασία, ως παρεμβατική κοινωνική επιστήμη μέσω του γνωστικού-συμπεριφορικού της μοντέλου, σχεδιάζει και εφαρμόζει σύγχρονα καινοτόμα προγράμματα πρόληψης και αντιμετώπισης των πολυσύνθετων αυτών φαινομένων.Συγκεκριμένα, σκοπός της ανά χείρας διατριβής είναι να ερευνήσει τα φαινόμενα της Διαδικτυακής Εξάρτησης και της Ηλεκτρονικής Παραβατικότητας των εφήβων που διαμένουν σε δημόσιες δομές παιδικής προστασίας στην Ελλάδα. Η συγκεκριμένη ομάδα εφήβων παρουσιάζει κάποια ιδιαίτερα κοινωνικά χαρακτηριστικά που καθιστούν τη μελέτη της ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα επιστημονικά, τόσο ως προς την καινοτομία της έρευνας, όσο και ως προς κάλυψη της ανάγκης για περαιτέρω εξειδικευμένη έρευνα στις μελέτες που γίνονται τα τελευταία χρόνια για τα φαινόμενα της διαδικτυακής εξάρτησης και της ηλεκτρονικής παραβατικότητας. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για τη διεξαγωγή της παρούσας έρευνας βασίστηκε σε ποσοτική μέθοδο με τη διανομή δομημένου ερωτηματολογίου. Η έρευνα διεξήχθη σε 14 δημόσιες δομές παιδικής προστασίας των Κέντρων Κοινωνικής Πρόνοιας που λειτουργούν σε όλη τη χώρα και φιλοξενούν εφήβους διαφόρων ηλικιακών ομάδων. Ο πληθυσμός της έρευνας ήταν 252 έφηβοι ηλικίας 11-18 ετών που διαβιούν μόνιμα στις δημόσιες αυτές δομές. Τα αποτελέσματα της έρευνας κατέδειξαν αυξημένα ποσοστά διαδικτυακής εξάρτησης και ηλεκτρονικής παραβατικότητας για τους εφήβους του υπό μελέτη πληθυσμού μας, σε σχέση με το γενικότερο πληθυσμό εφήβων που έχει μελετηθεί σε αρκετές άλλες έρευνες τα τελευταία χρόνια. Επίσης, ανέδειξαν ότι ο κοινωνικός αποκλεισμός και η περιθωριοποίηση που υφίσταται η συγκεκριμένη ομάδα εφήβων, εντείνουν και οξύνουν ακόμα περισσότερο τα ζητήματα τόσο της διαδικτυακής εξάρτησης, όσο και της αποκλίνουσας συμπεριφοράς στο Διαδίκτυο.Από τα τελικά συμπεράσματα της έρευνας διαφάνηκε ότι η απουσία οικογενειακού περιβάλλοντος στη συγκεκριμένη ομάδα εφήβων, η περιορισμένη εποπτεία που υφίστανται λόγω των σοβαρών ελλείψεων σε επιστημονικό προσωπικό, καθώς και σε προσωπικό κοινωνικής φροντίδας που εμφανίζουν στη χώρα μας οι δημόσιες δομές παιδικής προστασίας τα τελευταία χρόνια, ο σημαντικός ρόλος της επιρροής των συνομηλίκων ή των μεγαλυτέρων εφήβων που συμβιώνουν στις δομές αυτές, καθώς επίσης και ο στιγματικός και η περιθωριοποίηση που αντιμετωπίζουν οι έφηβοι αυτοί από το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο ως «τα παιδιά των ιδρυμάτων», είναι μερικοί από τους κύριους εκλυτικούς παράγοντες που οδηγούν τη συγκεκριμένη ομάδα εφήβων σε αυξημένα ποσοστά διαδικτυακής εξάρτησης και ηλεκτρονικής παραβατικότητας, σε σχέση με τους υπόλοιπους εφήβους. Ωστόσο, στόχος της παρούσας διατριβής δεν είναι να στιγματιστούν, για άλλη μια φορά, οι έφηβοι που διαμένουν σε ιδρυματικά πλαίσια, αλλά να εντοπιστούν και να αναδειχθούν όλα εκείνα τα στερεοτυπικά πρότυπα που οδηγούν τους εφήβους αυτούς σε κοινωνικό αποκλεισμό, τόσο στον πραγματικό όσο και στον διαδικτυακό κόσμο. Με την ανάδειξη των βασικών αιτιών του προβλήματος, κατατίθενται στη συνέχεια καινοτόμες προτάσεις, μέσω του γνωστικού-συμπεριφορικού μοντέλου της κοινωνικής εργασίας, για την αντιμετώπιση τόσο των υπό εξέταση φαινομένων, όσο και της κοινωνικής απομόνωσης που υφίστανται οι έφηβοι των δημοσίων δομών παιδικής προστασίας στην Ελλάδα.