Χημειοπροφύλαξη στον καρκίνο: μετα-ανάλυση κλινικών δοκιμών και επιδημιολογικών μελετών παρατήρησης

Abstract

Chemoprevention is an innovative area of cancer research that focuses on the prevention of cancer through pharmacological, biologic, and nutritional interventions. Over the past two decades, a great effort has been made for the clinical development of chemopreventive agents and this effort continues to identify and develop new opportunities in prevention. The aim of this study was to make a contribution to the cancer chemoprevention research. In this effort, we used the methodology of meta-analysis. Meta-analysis is a quantitative approach for systematically combining the results of previous research in order to arrive at conclusions about the body of research. Studies of a topic are first systematically identified. Criteria for including and excluding studies are defined, and data from the eligible studies are abstracted. Last, the data a statistically, yielding a quantitative estimate of the size of the effect of treatment and a test of homogeneity in the estimate of effect size. We attempted to answer the following questions: 1 a. Do NSAIDs affect the risk of developing ovarian cancer? b. Does paracetamol affect the risk of developing ovarian cancer? 2 a. Use of statins and overall cancer risk. b. Use of statins and risk of breast cancer. c. Use of statins and risk of respiratory cancer. d. Use of statins and risk of haematological malignancies. e. Use of statins and risk of colorectal cancer. f. Use of pravastatin and risk of cancer among elderly patients. Our study provided suggestive evidence for a potential role of paracetamol in the primary prevention of ovarian cancer. None of the other studies supported a potential role of an agent (aspirin, NSAIDs, statins) in cancer chemoprevention. On the contrary, our findings suggest that pravastatin use may be associated with an increased risk of cancer among elderly individuals. Despite the “negative” results, the effort for clinical development of chemopreventive agents must continue. Cancer is ultimately the end stage of a chronic disease process characterized by abnormal cell and tissue differentiation. This process, which eventually leads to the final outcome of invasive and metastatic cancer, is carcinogenesis. We need to focus more effort on the control of carcinogenesis, rather than attempting to cure the end-stage disease. Thus, the common sense tells us that it is easier to fix anything when the smallest number of its components is broken. Chemopreventive agents appear thus far to have efficacy in several tumor types, and we hope to define their future role in treating and preventing other cancers in high-risk individuals. With the increasing understanding of the molecular processes involved in carcinogenesis, will helpfully come intervention modalities to prevent, reverse, or delay invasive cancer. Continued commitment to cancer prevention will significantly reduce the economic and medical burden of cancer.

Η χημειοπροφύλαξη στον καρκίνο ορίζεται ως η χρήση φαρμάκων, βιταμινών ή άλλων παραγόντων με σκοπό την πρόληψη της αρχικής φάσης της καρκινογένεσης ή την ανάσχεση της πορείας των νεοπλασματικών κυττάρων σε καρκίνο. Τα τελευταία χρόνια, γίνεται εντατική έρευνα στο πεδίο της χημειοπροφύλαξης του καρκίνου, σε επιδημιολογικό, εργαστηριακό και κλινικό επίπεδο, και έχει καταλήξει σε κάποιους παράγοντες, οι οποίοι ενδεχομένως να αποδειχτούν χρήσιμοι στην κλινική πράξη. Σκοπός της μελέτης ήταν η συμβολή στην έρευνα που πραγματοποιείται στο πεδίο της χημειοπροφύλαξης του καρκίνου. Με τη χρήση μεθόδων μετα-ανάλυσης, επιχειρήσαμε να δώσουμε απαντήσεις σε επίκαιρα επιστημονικά ερωτήματα. Ο όρος μετα-ανάλυση αναφέρεται σε ερευνητικούς σχεδιασμούς που έχουν σκοπό την ποσοτική σύνθεση των δεδομένων από πολλές διαφορετικές μελέτες που ασχολούνται με το ίδιο θέμα. Η ποσοτική σύνθεση αποβλέπει στον υπολογισμό ενός συνολικού αποτελέσματος από όλες τις μελέτες, και στη διεξοδική ανίχνευση, υπολογισμό και, αν είναι δυνατόν, εξήγηση των παραμέτρων ως προς τις οποίες οι μελέτες αυτές διαφέρουν μεταξύ τους, είτε λόγω πραγματικών διαφορών, είτε λόγω τυχαίων ή συστηματικών σφαλμάτων. Συνοπτικά, επιχειρήσαμε να δώσουμε απαντήσεις στα ακόλουθα ερωτήματα: 1 α. Σχέση της χρήσης ασπιρίνης ή ΜΣΑΦ με τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου των ωοθηκών, 1 β. Σχέση της χρήσης παρακεταμόλης με τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου των ωοθηκών, 2 α. Σχέση της χρήσης στατινών με τον συνολικό κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου ανεξαρτήτως εντοπίσεως, 2 β. Σχέση της χρήσης στατινών με τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού, 2 γ. Σχέση της χρήσης στατινών με τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του αναπνευστικού συστήματος, 2 δ. Σχέση της χρήσης στατινών με τον κίνδυνο ανάπτυξης αιματολογικών νεοπλασιών, 2 ε. Σχέση της χρήσης στατινών με τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου, 2 στ. Σχέση της χρήσης πραβαστατίνης με τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου σε ηλικιωμένους ασθενείς. Με μόνη εξαίρεση την σύνδεση της χρήσης παρακεταμόλης με μειωμένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου των ωοθηκών, σε καμία άλλη περίπτωση τα αποτελέσματα των μελετών μας δεν επιβεβαίωσαν τις υψηλές προσδοκίες που υπήρχαν στην διεθνή επιστημονική κοινότητα, ότι τα μελετώμενα φάρμακα μειώνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Αντιθέτως, διαπιστώθηκαν σοβαρές ενδείξεις ότι εκ της ομάδος των στατινών, η πραβαστατίνη όχι μόνο δεν μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου, αλλά ενδεχομένως να τον αυξάνει στις μεγάλες ηλικίες άνω των 65 ετών. Παρά τα “αρνητικά” αποτελέσματα, η εντατική έρευνα στο πεδίο της χημειοπροφύλαξης του καρκίνου θα πρέπει να συνεχιστεί. Ο καρκίνος αποτελεί το τελικό στάδιο μιας χρόνιας παθολογικής εξεργασίας που χαρακτηρίζεται από μη φυσιολογική διαφοροποίηση κυττάρων και ιστών, και καταλήγει στον διηθητικό και μεταστατικό καρκίνο. Πρέπει να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας περισσότερο στον έλεγχο της καρκινογένεσης παρά στην προσπάθεια ίασης της νόσου τελικού σταδίου. Η κοινή λογική μας υπαγορεύει ότι είναι ευκολότερο να διορθώσουμε κάτι στην αρχή. Καθώς, σε εργαστηριακό επίπεδο, διάφοροι παράγοντες χημειοπροφύλαξης φαίνεται ότι είναι αποτελεσματικοί σε αρκετά είδη νεοπλασιών, ευελπιστούμε να καθορίσουμε τον μελλοντικό τους ρόλο στη θεραπεία και την πρόληψη του καρκίνου σε άτομα υψηλού κινδύνου. Με την αυξανόμενη κατανόηση των μοριακών διαδικασιών που ενέχονται στην καρκινογένεση, θα βρεθούν εν τέλει τρόποι παρέμβασης για την πρόληψη, την αναστολή ή την καθυστέρηση του διηθητικού καρκίνου. Η συνεχής αφοσίωση στην πρόληψη θα μειώσει σημαντικά την οικονομική και κοινωνική επιβάρυνση που προκαλεί ο καρκίνος.