Διασυνοριακές συναλλαγές σε χρηματιστήρια αξιών της Ευρώπης. Τα νομικά ζητήματα και τα εμπόδια που ανακύπτουν στο κοινοτικό και στο ελληνικό δίκαιο

Abstract

[…] Η παρούσα μελέτη έχει δύο βασικούς στόχους: πρώτον, την παρουσίαση και ανάλυση των εμποδίων νομικής φύσης που υφίστανται κατά την πραγματοποίηση διασυνοριακών συναλλαγών σε χρηματιστήρια αξιών της Ευρώπης από πλευράς κοινοτικού και ελληνικού δικαίου και δεύτερον, την εξέταση του εάν και σε ποιο βαθμό οι διατάξεις της Οδηγίας 2004/39/ΕΚ «για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων» αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά ορισμένα από τα υφιστάμενα εμπόδια ώστε να μειωθεί το υψηλό κόστος και ο νομικός κίνδυνος που χαρακτηρίζουν τις διασυνοριακές συναλλαγές στις ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές. Στο πρώτο κεφάλαιο οριοθετείται η έννοια των διασυνοριακών συναλλαγών σε χρηματιστήρια και προσδιορίζεται η σημασία και το περιεχόμενο των επιμέρους βασικών εννοιών οι οποίες χρησιμοποιούνται στην παρούσα μελέτη. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύονται τα νομικά ζητήματα και τα εμπόδια νομικής φύσης που ανακύπτουν κατά την πραγματοποίηση συναλλαγών ελλήνων επενδυτών σε χρηματιστήρια αξίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από την σκοπιά τόσο του ελληνικού όσο και του κοινοτικού δικαίου. Όσον αφορά την ανάλυση από πλευράς ελληνικού δικαίου, καλύπτονται τα νομικά ζητήματα που ενδιαφέρουν τον έλληνα επενδυτή κατά την κατάρτιση χρηματιστηριακών συναλλαγών σε ξένα χρηματιστήρια και δίνεται έμφαση, πέραν των διατάξεων του χρηματιστηριακού δικαίου, στα ζητήματα ενοχικού δικαίου που ανακύπτουν λόγω της διαμεσολάβησης περισσότερων ενδιαμέσων κατά το στάδιο της κατάρτισης των διασυνοριακών χρηματιστηριακών συναλλαγών και κατά το στάδιο της εκκαθάρισης και του διακανονισμού τους. Από πλευράς κοινοτικού δικαίου εξετάζονται τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι κοινοτικές επιχειρήσεις επενδύσεων όταν παρέχουν επενδυτικές υπηρεσίες σε επενδυτές άλλων κρατών μελών τα οποία σχετίζονται με τη δυνατότητα του κράτους υποδοχής να επιβάλλει την συμμόρφωση με τις εθνικές ρυθμίσεις που έχουν τεθεί για την προστασία του «γενικού συμφέροντος» καθώς και τα εμπόδια που υφίστανται για τους συναλλασσόμενους στην διαδικασία της διασυνοριακής εκκαθάρισης και του διακανονισμού των συναλλαγών. Στο τρίτο κεφάλαιο, επισημαίνονται οι ρυθμίσεις της ελληνικής χρηματιστηριακής νομοθεσίας που είναι δυνατόν να θεωρηθεί ότι δυσχεραίνουν τους ξένους συναλλασσόμενους κατά την πραγματοποίηση συναλλαγών στο ελληνικό χρηματιστήριο. Προτείνεται επίσης η θεσμοθέτηση της λειτουργίας Συλλογικών Λογαριασμών Αξιών προκειμένου να διευκολυνθεί η διαδικασία της εκκαθάρισης των συναλλαγών των ξένων επενδυτών και να καταστεί το ελληνικό χρηματιστηριακό περιβάλλον περισσότερο ανταγωνιστικό και ελκυστικό για τους επενδυτές. Στο τέταρτο κεφάλαιο, εξετάζεται το ειδικό ζήτημα της διαβίβασης εντολών για την πραγματοποίηση συναλλαγών μέσω διαδικτύου με έμφαση στην επισήμανση των κινδύνων που υφίστανται για τους επενδυτές. Στο πέμπτο κεφάλαιο, εξετάζεται η πολιτική της κοινότητας για την υλοποίηση του στόχου της ενιαίας ευρωπαϊκής κεφαλαιαγοράς, η οποία στηρίζεται στην εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης για τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες και στην υιοθέτηση κοινοτικών πράξεων βάσει της μεθόδου Lamfalussy. Με τις δύο αυτές πρωτοβουλίες προσδοκάται ότι θα εξαλειφθούν οι περιορισμοί που υφίστανται κατά την πραγματοποίηση διασυνοριακών συναλλαγών στις επιμέρους ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές. Περαιτέρω, ερευνάται η συμβολή των διατάξεων της Οδηγίας 2004/39/ΕΟΚ στην αντιμετώπιση των εμποδίων που υφίστανται στις διασυνοριακές συναλλαγές και, τέλος, παρουσιάζονται οι πρόσφατες πρωτοβουλίες της κοινότητας στον τομέα της εκκαθάρισης και του διακανονισμού των διασυνοριακών συναλλαγών σε κινητές αξίες, ο οποίος παρουσιάζει, αναντίρρητα, την μεγαλύτερη πολυπλοκότητα για τους συναλλασσόμενους στις ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές.