Μακροχρόνιες επιπτώσεις ακτινοθεραπείας και χημειοθεραπείας σε άτομα με non-Ηodgkin's λέμφωμα

Abstract

After indentifying 400 patients with non-Hodgkin's lymphoma who were treated at the Agios Savas Hospital between 1938 and 1990, with mean duration of follow-up 4.8 years, we examine the incidence of second primary malignancy. Of the 400 patients 241 were males (60.3%) and 159 were females (39.7%). The age at diagnosis of non-Hodgkin's lymphoma ranged between 3 and 93 years with a mean of 54.6 years. Of the 400 patients 381 received therapy, 163 (42.8%) received a combination of radiotherapy and chemotherapy, 136 (35.7%) received radiotherapy only and 82 (21.5%) received chemotherapy only. Of the 400 patients, 68,0% were dead at the end of follow up. Median survival for all patients was 3.6 years. 5-year survival rate was 39%, and 10-years survival rate was 26%. Of the 400 patients with non-Hodgkin's lymphoma, eleven patients (2.8%) developed second primary malignancy. Six of them had received a combination of radiotherapy and chemotherapy, four patients had received chemotherapy only and one patient had received radiotherapy only. Lung cancer accounted for 36.3% of all second primary malignancies. We conclude that there is an increased risk of the development of second primary malignancy after a combination of radiotherapy and chemotherapy than with chemotherapy or radiotherapy alone. The annual incidence rate of second primary malignancy was 7.6 per 1000 for males and 2.3 per 1000 for females. Lung cancer mortality mean was 3.4 per 1000 persons. When compared to national mortality rates, it was found in our cohort that lung cancer mortality was four times higher than the corresponding mortality of the general population (of the same age and sex).

Η παρούσα έρευνα είχε σαν στόχο τη μελέτη της συχνότητας ανάπτυξης β' κακοήθειας σε ασθενείς με μη Hodgkin's λέμφωμα σε σχέση με το είδος θεραπείας. Μελετήθηκαν 400 ασθενείς, που είχαν διαγνωσθεί ή θεραπευθεί στο Νοσοκομείο "Άγιος Σάββας", με μη Hodgkin's λέμφωμα από το 1938 έως το 1990; με μέση διάρκεια παρακολούθησης 4,8 έτη. Συγκεντρώθηκαν βασικές πληροφορίες που αφορούσαν δημογραφικά χαρακτηριστικά των ασθενών (ηλικία, φύλο κ.λ.π.), στοιχεία σχετικά με τη θεραπεία τους (τύπος θεραπείας, δόσης κ.λ.π.), καθώς επίσης και οποιαδήποτε ένδειξη ανάπτυξης β' κακοήθειας. Τα στοιχεία αυτά συγκεντρώθηκαν είτε από το πλήρες ιστορικό, είτε από επικοινωνία άμεση ή έμμεση με τον ασθενή ή τον πλησιέστερο εν ζωή συγγενή του. Από τους ασθενείς που μελετήθηκαν, το 60,3% ήταν άνδρες και το 39,7% ήταν γυναίκες. Το μεγαλύτερο ποσοστό (60,2%) αποτελούσαν τα υψηλής κακοήθειας λεμφώματα, ενώ τα μέσης κακοήθειας αποτελούσαν το 22,3% και τα χαμηλής κακοήθειας λεμφώματα το 17,5%. Η πλειονότητα των ασθενών (42,8%) είχε υποβληθεί σε συνδυασμό θεραπείας (ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία). Το 35,7% είχε υποβληθεί μόνο σε ακτινοθεραπεία και το 21,5% είχε υποβληθεί μόνο σε χημειοθεραπεία. Από τους 400 αυτούς ασθενείς το 68% ήταν νεκροί κατά το τέλος της παρακολούθησης, το δε 50% αυτών είχαν σαν αιτία θανάτου το λέμφωμα. Η διάμεση επιβίωση του συνόλου των ασθενών με μη Hodgkin's λέμφωμα ήταν 3,60 έτη με στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στα δύο φύλα. Το 39% των ασθενών είχαν 5ετή επιβίωση, το δε 26% των ασθενών είχαν 10ετή επιβίωση. Από τους 400 ασθενείς με μη Hodgkin's λέμφωμα ανέπτυξαν β' κακοήθεια 11 άτομα ποσοστό 2,8%. Το μεγαλύτερο ποσοστό του τύπου της β' κακοήθειας ήταν συμπαγείς όγκοι, ο δε καρκίνος του πνεύμονος αποτελούσε το 36,3%. Από περαιτέρω ανάλυση υπολογίσθηκε η μέση ετήσια επίπτωση β' κακοήθειας, η οποία ήταν 5,4 ανά 1.000 άτομα. Ειδικότερα στους άνδρες ήταν 7,6 και στις γυναίκες ήταν 2,3. Η μέση θνησιμότητα από Ca πνεύμονος στα άτομα με μη Hodgkin's λέμφωμα ήταν 3,4 ανά 1000 άτομα, ενώ η μέση ετήσια θνησιμότητα από Ca πνεύμονος στην Ελλάδα σε άνδρες ηλικίας 30 ετών και άνω ήταν 0,8 ανά 1000 άτομα. Συνεπώς η θνησιμότητα από Ca πνεύμονος στα άτομα με μη Hodgkin's λέμφωμα ήταν υπερτετραπλάσια. Οι ασθενείς οι οποίοι εμφάνισαν β' κακοήθεια είχαν υποβληθεί και στα τρία είδη θεραπείας. Σε ακτινοθεραπεία είχε υποβληθεί το 9,1%, σε χημειοθεραπεία το 36,4% και το μεγαλύτερο ποσοστό 54,5% είχε υποβληθεί σε συνδυασμό θεραπείας (ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία). Συμπεραίνουμε ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης β' κακοήθειας μετά από συνδυασμό θεραπείας (ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία), απ' ότι μετά από ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία μόνο. Η β' κακοήθεια ήταν πιο συνήθης στα αταξινόμητα (54,5%) και στα χαμηλής κακοήθειας (18,2%) λεμφώματα, ίσως λόγω μεγαλύτερης επιβίωσης, οπότε υπήρχε ο χρόνος για ανάπτυξη β' κακοήθειας.