Ανάπτυξη προγραμμάτων σπουδών στις κοινωνικές επιστήμες και συσχέτισή τους με την αγορά εργασίας: η περίπτωση της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ.

Abstract

The purpose of the current study is to research the programs of study of the Faculty of Philosophy of the Aristotle University of Thessaloniki in regard to their content and the way this can be related with the demands of the labour market and the future professional prospects of graduates. Participants in the research were academics and students at the end of their studies in the Faculty. The methods of collecting the data for this research were two: Semi structured interviews with the academics and use of questionnaires for the students. The method applied for the analysis of the data was that of qualitative content analysis. The current study aimed in exploring the impact of the curricula in enhancing professional prospects of students under a pedagogical-educational perspective. The analysis of curricula extracted all the parameters and clues that can contribute in a better positioning of students in the labour market after graduation. Also, the current study suggested new pedagogical forms for the curricula. The findings of the study showed that part of academics is trying to include some competences in their teaching cognitive or generic that may lead the graduate to professions other than that of a teacher at a secondary school. Students seem to look for that kind of competences that will make their transition smoother to the labour market. The development of competences in students seem to reinforce their job prospects. However, the current layout of curricula doesn’t really support the development of competences except that of cognitive ones. Even the cognitive skills are developed to a moderate degree due to lack of coherence of the programs of study or due to the traditional methods of teaching that are followed. The main reason for lack of coherence is the ellipse of distinct, clear and commonly declared aims and purposes from academics. Even when stated these aims it happens not to be applied and followed by the whole staff. It is evident a lack of common culture among academic staff which is reflected negative on the programmes of study and by extension to the career prospects of graduates. It is suggested the inclusion of transversal competences at the programs of study at the Faculty of Philosophy in order for the graduates to achieve an integrated professional profile linked with the appropriate scientific training. Moreover, it is proposed for academics to define clear goals for the curricula and the desired professional graduate profile, so that curriculum coherence is achieved.

Στόχος της έρευνας είναι να μελετηθούν τα προγράμματα σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. σχετικά με το αν και κατά πόσο το περιεχόμενο τους σχετίζεται με τις απαιτήσεις της αγορά εργασίας και αν και κατά πόσο επηρεάζουν τις επαγγελματικές προοπτικές και δυνατότητες των αποφοίτων. Συμμετέχοντες στην έρευνα ήταν ακαδημαϊκοί καθώς και τελειόφοιτοι των Τμημάτων της Σχολής. Η τεχνική συλλογής του υλικού πραγματοποιήθηκε με δύο μεθόδους: Αφενός με τη διενέργεια ημιδομημένων συνεντεύξεων στους ακαδημαϊκούς και αφετέρου με τη χρήση ερωτηματολογίων για τους τελειόφοιτους των Τμημάτων. Η μέθοδος ανάλυσης που επιλέγηκε είναι αυτή της ποιοτικής ανάλυσης περιεχομένου. Μελετήθηκε το αντίκτυπο των προγραμμάτων σπουδών στην ενίσχυση των επαγγελματικών προοπτικών των φοιτητών και φοιτητριών υπό μια παιδαγωγική-εκπαιδευτική διάσταση. Η ανάλυση των προγραμμάτων σπουδών εξήγαγε τις παραμέτρους και τα στοιχεία εκείνα τα οποία μπορούν να συνεισφέρουν σε μια καλύτερη επαγγελματική τοποθέτηση των αποφοίτων στην αγορά εργασίας, ενώ παράλληλα πρότεινε νέες παιδαγωγικές πρακτικές και μορφές στα προγράμματα σπουδών μέσω των ευρημάτων της έρευνας. Βάση των ευρημάτων, μερίδα ακαδημαϊκών προσπαθεί να εντάξει στη διδασκαλία του και στην εν γένει στόχευση του δεξιότητες γνωστικές και μη που οδηγούν και σε άλλα επαγγέλματα εκτός του εκπαιδευτικού. Οι φοιτητές και φοιτήτριες βάση των απαντήσεων τους φαίνεται σε μεγάλο βαθμό να αναζητούν αυτές τις προοπτικές που θα τους οδηγήσουν σε μια ομαλή μετάβαση στην αγορά εργασίας. Η ανάπτυξη δεξιοτήτων στους φοιτητές και φοιτήτριες φαίνεται να ενισχύει τις επαγγελματικές τους προοπτικές. Η υπάρχουσα δομή των προγραμμάτων σπουδών δεν ευνοεί ιδιαίτερα την ανάπτυξη δεξιοτήτων εκτός των γνωστικών. Ακόμη και οι γνωστικές δεξιότητες αναπτύσσονται σε μέτριο βαθμό είτε λόγω μη συνοχής των προγραμμάτων σπουδών είτε λόγω της παραδοσιακής διδασκαλίας που ακολουθείται. Ο βασικότερος λόγος ελλιπούς συνοχής των προγραμμάτων σπουδών είναι η έλλειψη σαφών και κοινών διατυπωμένων σκοπών και στόχων ή η μη εφαρμογή τους στην πράξη από όλους τους διδάσκοντες. Διαπιστώνεται έλλειμμα κοινής κουλτούρας μεταξύ των διδασκόντων γεγονός που αντανακλάται αρνητικά στη δομή των προγραμμάτων σπουδών και κατ’ επέκταση στις επαγγελματικές προοπτικές των αποφοίτων. Η ένταξη εγκάρσιων δεξιοτήτων στα προγράμματα σπουδών συμπεραίνεται ως σημαντικής σημασίας με σκοπό την επίτευξη ενός σύγχρονου ολοκληρωμένου επαγγελματικού προφίλ του αποφοίτου αλλά και της κατάλληλης επιστημονικής κατάρτισης του. Επίσης, προτείνεται η κοινή στόχευση μεταξύ του ακαδημαϊκού προσωπικού ως προς το επιθυμητό επαγγελματικό προφίλ αποφοίτου, γεγονός το οποίο θα συνέβαλε στην συνεκτική δομή των προγραμμάτων σπουδών και πιθανώς θα συνέτεινε στη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου επιστημονικού και επαγγελματικού προφίλ του αποφοίτου.