Η επίδραση των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης στην εφηβική ηλικία

Abstract

Aim of the present thesis is the study and research of the role of social networking sites practice in relation to the new ways of communication imposed on adolescents by the invasion of technology in their social, family and personal relationships, as adolescents are a highly active age group in today's online environment. Specifically, we studied the ways in which communication functions between teenagers on online social networking platforms, the degree of their impact on their social, family and personal relationships, the factors that shape their online identity, the influence that teenagers receive as consumers from social media, their level of awareness and preparedness to deal with the dangers lurking on online platforms, but also the imprint of all these factors on the wider structure of society. In order to achieve these goals, a case study of the male and female students of the 4th General Lyceum of Katerini was prepared with semi-structured individual interviews of 20 male and female students, as well as a quantitative survey with a questionnaire as a research tool, on a sample of 500 teenagers aged 15 to 18 with snowball sampling. Regarding the case study, a thematic content analysis of the individual interviews was carried out, while the research data of the quantitative research was analyzed with SPSS statistical analysis software. In addition, a "bottom up" content analysis was performed on the open questions of the questionnaire, which gave a qualitative tone to quantitative data.Triangulation as a methodological choice provided clear, integrated, spherical and in-depth answers to the under-research phenomenon, illuminating every aspect of the impact of social networking sites on adolescence. The results of both researches are identical, which allowed us to generalize the conclusions to the general population of teenagers of the studied age range, while we observed with great interest, the fact that the research data obtained from the two prepared researches, did not lead to the conclusion that social media, even if they have penetrated into everyone's daily life, have the power to change the status and structure of the relationships that teenagers develop with each other, but also with their family and school environment, as we initially assumed. On the contrary, it seems that teenagers are a very powerful age group, which demonstrates tremendous dynamics on social media, in which it imposes itself and possibly dominates, as a meta-analysis of research findings shows that new media tend to adapt to the characteristics of their most dynamic audience and not the other way around.

Σκοπό της παρούσας διατριβής αποτελεί η μελέτη και διερεύνηση του ρόλου που διαδραματίζει η χρήση των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης σε συνάρτηση με τους νέους τρόπους επικοινωνίας που έχει επιβάλει στην εφηβική ηλικία η επέλαση της τεχνολογίας στις κοινωνικές, οικογενειακές και προσωπικές τους σχέσεις, καθώς οι έφηβοι αποτελούν μία εξαιρετικά ενεργή ηλικιακή ομάδα στο σύγχρονο διαδικτυακό περιβάλλον. Συγκεκριμένα, μελετήθηκαν οι τρόποι με τους οποίους επιτελείται η λειτουργία της επικοινωνίας μεταξύ των εφήβων στις διαδικτυακές πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, ο βαθμός επίδρασής τους στις κοινωνικές, οικογενειακές και προσωπικές τους σχέσεις, οι παράγοντες που διαμορφώνουν τη διαδικτυακή τους ταυτότητα, οι επιρροές που δέχονται οι έφηβοι ως καταναλωτές από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο βαθμός ενημέρωσης και ετοιμότητάς τους, ώστε να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους που παραμονεύουν στις διαδικτυακές πλατφόρμες, αλλά και το αποτύπωμα όλων αυτών των παραγόντων στην ευρύτερη δομή της κοινωνίας. Για την επίτευξη των στόχων αυτών εκπονήθηκε μία μελέτη περίπτωσης των μαθητών και μαθητριών του 4ου Γενικού Λυκείου Κατερίνης με ημιδομημένες ατομικές συνεντεύξεις 20 μαθητών και μαθητριών, όπως επίσης και μία ποσοτική έρευνα με ερευνητικό εργαλείο το ερωτηματολόγιο, σε δείγμα 500 εφήβων ηλικίας 15 έως 18 ετών με δειγματοληψία χιονοστιβάδας. Όσον αφορά στη μελέτη περίπτωσης πραγματοποιήθηκε θεματική ανάλυση περιεχομένου των ατομικών συνεντεύξεων, ενώ τα ερευνητικά δεδομένα της ποσοτικής έρευνας αναλύθηκαν με το λογισμικό στατιστικής ανάλυσης SPSS. Επιπλέον πραγματοποιήθηκε μία «bottom up» ανάλυση περιεχομένου στις ανοιχτές ερωτήσεις του ερωτηματολογίου, η οποία προσέδωσε μία ποιοτική χροιά σε ποσοτικά δεδομένα. Η τριγωνοποίηση ως μεθοδολογική επιλογή έδωσε σαφείς, ολοκληρωμένες, σφαιρικές και σε βάθος απαντήσεις στο υπό διερεύνηση φαινόμενο, φωτίζοντας κάθε πλευρά της επίδρασης των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης στην εφηβική ηλικία. Τα αποτελέσματα και των δύο ερευνών ταυτίζονται, γεγονός που μας επέτρεψε να γενικεύσουμε τα συμπεράσματα που εξήχθησαν στο γενικό πληθυσμό των εφήβων του μελετώμενου ηλικιακού εύρους, ενώ εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός, πώς τα ερευνητικά δεδομένα που προέκυψαν από τις δύο εκπονηθείσες έρευνες, δε μας οδηγούν στο συμπέρασμα πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ακόμα κι αν έχουν εισχωρήσει στην καθημερινότητα όλων, έχουν τη δύναμη να μεταβάλουν το status και τη δομή των σχέσεων που αναπτύσσουν οι έφηβοι μεταξύ τους, αλλά και με το οικογενειακό και σχολικό τους περιβάλλον, όπως αρχικά υποθέσαμε. Αντιθέτως, φαίνεται πως οι έφηβοι είναι μία πολύ ισχυρή ηλικιακή ομάδα, που επιδεικνύει τρομερή δυναμική επί των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, στα οποία επιβάλλεται κι ενδεχομένως κυριαρχεί, καθώς σε μία μετα-ανάλυση των ερευνητικών ευρημάτων προκύπτει, πως τα νέα μέσα τείνουν να προσαρμόζονται στα χαρακτηριστικά του πιο δυναμικού τους κοινού και όχι το αντίστροφο.