Οι σκεπαστές αγορές στη Δυτική Μικρά Ασία και τα Βαλκάνια κατά την Οθωμανική Εποχή

Abstract

The covered markets of the Ottoman era represent the economic and commercial function of the Ottoman Administration itself, since trade was a lever of economic growth but also a means of osmosis of cultural peculiarities and strengthening of social relations in such an extensive Empire.The covered markets, in any of their forms -individual buildings or complexes that cover extensive areas of the city- are considered one of the most important institutions of the Ottoman city, an instrument of the Administration and are included in the public documents and archival sources of the Empire providing in such way the knowledge to understand how this particular architecture was created.The study presented the historical, social and economic conditions under which the phenomenon of Ottoman covered markets in the study area (western Asia Minor and Balkans) was created.Furthermore, the study is tracing the architectural context and characteristics of the buildings of the covered Ottoman markets holistically (typologically, chronologically, geographically, administratively), contributing to the historical research and approaching an almost uncharted part of European architecture from the 15th to the 19th century.It may consider as a contribution to the historical research of the commercial historical buildings of the Ottoman era, as it examines the phenomenon as a whole and connects it with the influences that formed the basis and impetus for their creation.The main stimuli for defining the patterns of the covered markets of the Ottoman period are related to the origin and physiognomy of the people who created the Empire as well as to its relations with other cultures that were either commercially, geographically connected as neighbors, etc. or conquered.

Οι σκεπαστές αγορές της Οθωμανικής εποχής εκφράζουν στον χώρο την οικονομική και την εμπορική λειτουργία της ίδιας της Οθωμανικής Διοίκησης και αυτό συμβαίνει διότι το εμπόριο αποτέλεσε μοχλό οικονομικής ανάπτυξης αλλά και μέσο ώσμωσης πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων και ενδυνάμωσης κοινωνικών σχέσεων στην τόσο εκτεταμένη Αυτοκρατορία.Οι σκεπαστές αγορές, με οποιαδήποτε μορφή τους, -μεμονωμένα κτήρια ή συμπλέγματα που καλύπτουν ολόκληρα τμήματα του ιστού της πόλης- θεωρούνται ένας από τους πιο σημαντικούς θεσμούς της Οθωμανικής πόλης, όργανο της Διοίκησης και συμπεριλαμβάνονται στα δημόσια έγγραφα και τις αρχειακές πηγές της Αυτοκρατορίας προσφέροντας πλέον την γνώση για την κατανόηση του τρόπου «παραγωγής» της συγκεκριμένης αρχιτεκτονικής, ενώ συνδέονται με την ακμή της Αυτοκρατορίας.Η μελέτη παρουσιάζει τις ιστορικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που δημιούργησαν το φαινόμενο των Οθωμανικών σκεπαστών αγορών στην περιοχή μελέτης (Δυτική Μικρά Ασία και Βαλκάνια) αντιμετωπίζοντάς το με ενιαίο τρόπο, δηλαδή σε ενιαίο ιστορικό και διοικητικό υπόβαθρο.Εξετάζει το ζήτημα, ανιχνεύοντας το αρχιτεκτονικό πλαίσιο και τα χαρακτηριστικά των κτηρίων των σκεπαστών Οθωμανικών αγορών ολιστικά (τυπολογικά, χρονολογικά, γεωγραφικά, διοικητικά), συμβάλλοντας στην ιστορική έρευνα και προσεγγίζοντας ένα σχεδόν αχαρτογράφητο τμήμα της Ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής κατά τους 15ο έως και 19ο αιώνα, οπότε και αρχίζει η πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.Αποτελεί συμβολή στην ιστορική έρευνα για τα κτήρια και τα κτηριακά συγκροτήματα των Οθωμανικών σκεπαστών αγορών αλλά και εν γένει εμπορικά ιστορικά κτήρια της Οθωμανικής εποχής, καθώς αντιμετωπίζει συνολικά το φαινόμενο και το συνδέει με τις επιρροές που αποτέλεσαν τη βάση και την ώθηση για την δημιουργία τους.Τα βασικά ερεθίσματα για τον καθορισμό των προτύπων των σκεπαστών αγορών της Οθωμανικής περιόδου σχετίζονται με την καταγωγή και την φυσιογνωμία του λαού που δημιούργησε την Αυτοκρατορία καθώς επίσης και με τις σχέσεις του με άλλους πολιτισμούς που είτε συνδέθηκε εμπορικά, γεωγραφικά ως γείτονες, κ.λπ. είτε κατέκτησε.