Ψυχο-κοινωνικοί παράγοντες που σχετίζονται με τη θετική ανάπτυξη των νέων μέσω του αθλητισμού

Abstract

Studies of this thesis were conducted to investigate the possibility of positive youth development through sports in Greece. The synthesis of the studies shows for a first time a more comprehensive investigation of the factors that compose the possible conditions that can affect the positive youth development through organized sports programs. For the purposes of the thesis, a quantitative study and three qualitative studies were carried out. The first study examined: a) the contribution of two types of sport climate (motivational and caring climate) on youth developmental experiences and b) the joint effects of sport climate and developmental experiences on motivational outcomes in youth sport such as perceived belonging, intrinsic interest and intention for future participation. Participants were 241 young athletes (212 males and 29 female). Task - involving climate and caring climate were significant predictors of developmental experiences, while ego - involving climate was a significant predictor of negative experiences. Caring climate and initiative experiences were significant predictors of young athletes’ perceived belonging and intrinsic interest. It seems that caring climate is a key factor for the positive youth development through sport.The second study examined perceptions of Greek young football players regarding sport-related developmental experiences using a model of PYD through sport based on results from a qualitative study as a theoretical framework. 21 young football athletes gave semi-structured interviews. The young athletes identified both positive and negative developmental experiences related to the behaviors of coaches, parents and peers. Young athletes also pointed out that the overall philosophy of the club affected the coaches’ approach, as well as the behaviors of parents and peers during practices and competitions. They did not report any explicit teaching of life-skills. However, young footballers identified their life-skills development by implicit processes. The third study examined perceptions of youth football coaches regarding the gaining of positive developmental outcomes for young football players. The investigation was conducted through semi-structured interviews with 12 youth football coaches. The perceptions were related to: 1) Mechanisms that hindered the positive youth development and mainly the actions of coaches and parents, the philosophy of sports clubs and the existing football structure. 2) Mechanisms for facilitating the positive youth development, concerning mainly the desirable coaches’ positive actions, the more suitable handling of the football games (from the coaches) and the proper structure management of the sport. 19 out of the 21 young football players who took part in the second study were examined in the fourth study through semi-structured interviews. From the analysis of the results four themes were extracted: Firstly, the positive experiences from the gaining of individual and social skills as well as the positive sport environment created by the coach are mentioned. The second theme is the negative experience through competitive youth championships affecting the operation of the sport clubs and the coaches’ and parents’ behavior. In this theme, the transition (for some athletes) from youth football (grassroots level) to the upper amateur (and competitive) level is referred as a negative experience. The third theme is connected with young football players’ perceptions from their involvement with the sport all of these years: For some children, youth championships are giving a chance of progress or new experience. For others, youth championships lead mainly to negative attitudes and behaviors. In addition, young athletes have both positive and negative experiences from youth football. While they believe that the area of youth football develops strong psychosocial elements, on the other hand, it is placed in a generally negative and competiveness environment. In the end, the fourth theme is connected with young athletes’ desires. They wish for a proper coach and parent behavior, and they want different conditions for the organization’s overall policy of youth football. Composing the findings of the studies, the important contribution of a sport climate with emphasis on care and warmth and the key role of the “important others” mainly in youth football to the positive youth development is noted. An important new element that has been explored by all the qualitative studies is the overall philosophy of the sport clubs that seems to influence coaches’, parents’ and young athletes’ behavior and consequently the processes of positive youth development. Additionally, the competitiveness of youth football seems to affect the prevailing conditions in this area. Finally, there is lack of any explicit teaching of life - skills as an element of the promotion of the positive youth development.

Η παρούσα διατριβή είχε ως στόχο να ερευνήσει τη δυνατότητα θετικής ανάπτυξης των νέων μέσω του αθλητισμού, στον Ελλαδικό χώρο. Η σύνθεση των ερευνών που σχεδιάστηκαν είχε ως στόχο να εξετάσει μέσα από μία πολυδιάστατη και πολύ-μεθοδολογική προσέγγιση τις συνθήκες και τους παράγοντες στο περιβάλλον του αθλητισμού που επηρεάζουν τις εμπειρίες των παιδιών και κατ’ επέκταση τη θετική ανάπτυξη μέσα από τη συμμετοχή σε οργανωμένα αθλητικά προγράμματα. Για τις ανάγκες της διατριβής πραγματοποιήθηκαν μία ποσοτική έρευνα και τρείς ποιοτικές έρευνες. Η πρώτη έρευνα είχε δύο στόχους: α) Να εξετάσει τη συμβολή των δυο τύπων του αθλητικού περιβάλλοντος (περιβάλλον παρακίνησης και περιβάλλον φροντίδας) στις αναπτυξιακές εμπειρίες νεαρών αθλητών/τριών και β) να αξιολογήσει τις κοινές ή ανεξάρτητες επιδράσεις του αθλητικού περιβάλλοντος και των αναπτυξιακών εμπειριών σε αποτελέσματα παρακίνησης στο νεανικό αθλητισμό. Συμμετείχαν 241 νεαροί/ρες αθλητές/τριες σε μία πόλη της Κεντρικής Ελλάδας. Το περιβάλλον παρακίνησης με προσανατολισμό στο «έργο» και το περιβάλλον φροντίδας συνεισέφεραν σημαντικά στην πρόβλεψη αναπτυξιακών εμπειριών. Επίσης, σημαντική ήταν η συνεισφορά του περιβάλλοντος παρακίνησης με προσανατολισμό στο «εγώ», στην πρόβλεψη των αρνητικών εμπειριών. Το περιβάλλον φροντίδας και οι αναπτυξιακές εμπειρίες (δυναμισμός - πρωτοβουλία) συνεισέφεραν σημαντικά στην πρόβλεψη αποτελεσμάτων παρακίνησης και πιο συγκεκριμένα στην αίσθηση του «ανήκειν» και στο εσωτερικό ενδιαφέρον (ικανοποίηση) των αθλητών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ένα περιβάλλον φροντίδας και ζεστασιάς αποτελεί καθοριστικό παράγοντα της θετικής ανάπτυξης των νέων μέσω του αθλητισμού. Η δεύτερη έρευνα εξέτασε τις αντιλήψεις νεαρών ποδοσφαιριστών σχετικά με τις αναπτυξιακές τους εμπειρίες στο χώρο του παιδικού ποδοσφαίρου και με βάση το θεωρητικό μοντέλο θετικής ανάπτυξης των νέων μέσω του αθλητισμού (Holt et al., 2017). Στην έρευνα συμμετείχαν 21 νεαροί ποδοσφαιριστές οι απόψεις των οποίων εξετάστηκαν μέσω ημι-δομημένων συνεντεύξεων. Οι συμμετέχοντες αναγνώρισαν τόσο θετικές όσο και αρνητικές αναπτυξιακές εμπειρίες που σχετίζονταν τόσο με τις συμπεριφορές των προπονητών όσο και με τις συμπεριφορές των γονέων και των συνομηλίκων. Επιπρόσθετα, αναγνωρίσθηκε ο ρόλος των αθλητικών συλλόγων ως παράγοντα επίδρασης των εμπειριών των νεαρών αθλητών. Τα αποτελέσματα ανέδειξαν την απουσία άμεσης (στοχευόμενης) διδασκαλίας δεξιοτήτων ζωής. Αντίθετα, οι νεαροί ποδοσφαιριστές αναγνώρισαν την ανάπτυξη δεξιοτήτων ζωής μέσω έμμεσης διαδικασίας. Στη τρίτη έρευνα διερευνήθηκαν οι απόψεις προπονητών παιδικού ποδοσφαίρου με στόχο της διερεύνηση της διαδικασίας αποκόμισης των αναπτυξιακών οφελών των νέων ποδοσφαιριστών. Στην έρευνα συμμετείχαν 12 προπονητές παιδικού ποδοσφαίρου οι απόψεις των οποίων εξετάστηκαν μέσω ημι-δομημένων συνεντεύξεων σχετικά με τους μηχανισμούς που δυσχεραίνουν και διευκολύνουν τη θετική ανάπτυξη των νέων αθλητών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι κύριοι μηχανισμοί που δυσχέραιναν τη θετική ανάπτυξη αφορούσαν κυρίως τις ενέργειες των προπονητών και των γονέων, τη φιλοσοφία των αθλητικών συλλόγων καθώς και την υπάρχουσες ποδοσφαιρικές δομές, ενώ οι κύριοι μηχανισμοί διευκόλυνσης αφορούσαν κυρίως τις επιθυμητές θετικές ενέργειες των προπονητών, την καλύτερη διαχείριση των αγώνων παιδικού ποδοσφαίρου και την καλύτερη θεσμική οργάνωση του αθλήματος. Στην τέταρτη έρευνα έλαβαν μέρος 19 από τους 21 νεαρούς ποδοσφαιριστές που συμμετείχαν στη δεύτερη έρευνα. Η έρευνα είχε ως στόχο να διερευνηθούν οι εμπειρίες των νεαρών ποδοσφαιριστών ένα χρόνο μετά τη διεξαγωγή των συνεντεύξεων της προηγούμενης έρευνας, σχετικά με το πως οι εμπειρίες επηρέαζαν την αθλητική τους συμμετοχή και τι εικόνα είχαν οι νέοι αθλητές για το παιδικό ποδόσφαιρο και για το γενικότερο ποδοσφαιρικό περιβάλλον. Από την ανάλυση προέκυψαν τέσσερα βασικά θέματα. Το πρώτο θέμα αφορούσε τα θετικά βιώματα που σχετίζονται με την απόκτηση θετικών αναπτυξιακών εμπειριών (ατομικών και κοινωνικών δεξιοτήτων) καθώς και θετικό αθλητικό περιβάλλον που δημιουργούσε ο προπονητής μέσω ενδιαφέροντος, θετικής στάσης και υποστήριξης. Το δεύτερο θέμα αφορούσε τα αρνητικά βιώματα που σχετίζονταν κυρίως με το ρόλο των παιδικών πρωταθλημάτων που επηρεάζουν τη λειτουργία των αθλητικών συλλόγων και τις συμπεριφορές προπονητών - γονέων, καθώς και η μετάβαση κάποιων νεαρών ποδοσφαιριστών στο χώρο του ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου. Το τρίτο θέμα σχετίζονταν με τις αντιλήψεις που έχουν δημιουργηθεί στους νεαρούς ποδοσφαιριστές όλα αυτά τα χρόνια που ασχολούνταν με το παιδικό ποδόσφαιρο σχετικά: α) με τη θετική και αρνητική επίδραση παιδικών πρωταθλημάτων και β) με τη θετική και αρνητική επίδραση του περιβάλλοντος του παιδικού ποδοσφαίρου. Τέλος, το τέταρτο θέμα αφορούσε τις επιθυμίες των νεαρών αθλητών για το άθλημα τους. Ζητούσαν καλύτερη συμπεριφορά από τους προπονητές και τους γονείς τους και επιθυμούσαν διαφορετικές συνθήκες για το θεσμικό περιβάλλον του παιδικού ποδοσφαίρου. Συνθέτοντας τα ευρήματα των ερευνών, σημειώνεται η σημαντική συνεισφορά στη θετική ανάπτυξη των νέων, ενός αθλητικού περιβάλλοντος με έμφαση στη φροντίδα και ο βασικός ρόλος της συμπεριφοράς των «σημαντικών άλλων» στο χώρο του παιδικού ποδοσφαίρου. Ένα σημαντικό νέο στοιχείο που προκύπτει από τις τρείς ποιοτικές έρευνες αφορά τη φιλοσοφία των αθλητικών συλλόγων που φάνηκε να επηρεάζει τη συμπεριφορά των προπονητών, γονέων, νεαρών αθλητών και κατά επέκταση τις διαδικασίες θετικής ανάπτυξης. Επίσης η γενικότερη ανταγωνιστικότητα που υπάρχει στο χώρο, φάνηκε να επηρεάζει τις επικρατούσες συνθήκες του παιδικού ποδοσφαίρου. Τέλος, σημειώνεται η παντελής έλλειψη άμεσης και στοχευόμενης ανάπτυξης ή διδασκαλίας δεξιοτήτων ζωής ως στοιχείο προώθησης της θετικής ανάπτυξης.