Πολιτικές ανταμοιβής των αγωνιστών της ελληνικής επανάστασης (1828-1844)

Abstract

The purpose of this dissertation is the multiperspective approach of the rewarding policies towards the veterans of the Greek Revolution, from 1828 to 1844. In this context, the evolution of freedom fighters to an inclusive, distinct and also distinguished group of people within the national state was closely examined. In particular, the research focused on the diversity of veterans’ claims (for Constitution, political rights, medals, military and political offices, appointments, compensations, lands, pensions) and the means of promotion and fulfilment. The thesis consists of six chronological chapters and the addendum. Starting point of every chapter is the presentation of the political framework. Next, I examine the theory and the implementation of the laws, the decrees and the resolutions, concerning veteran rehabilitation. This structure enabled the representation of the interaction between general and special demands, economic developments, government practices and the forging of the particular, veteran identity. Through the study of the reward institutions and veterans’ adjustment eight types of people emerged, more or less dependent on the reward for their services and on the state. Certainly, the multidimensional yet underrated role of aristeion (campaign medal) is emphasized throughout the analysis and the conclusions. Finally, I unveiled the constant dialogue between commitments made by the governments on one hand and veterans’ expectations, disillusionment, reactions, pride, anguish and glory on the other. This dialogue sealed the veterans’ fates and memory as well and Greece’s national self-image. Main sources of the thesis were the legislation of that era, the Archive of Honorary Awards (General State Archives), the Archive of the Fighters (National Library of Greece), the Press and veteran memoirs.

Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η ευρυγώνια προσέγγιση των πολιτικών ανταμοιβής των αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης, από το 1828 έως το 1844. Στο πλαίσιο αυτό επιχειρήθηκε η εξέταση των διαδρομών των παλαιών αγωνιστών ως μελών μιας πολυσυλλεκτικής και συνάμα διακριτής και διακεκριμένης «νησίδας» του εθνικού κράτους. Πιο συγκεκριμένα, η έρευνα εστιάστηκε στην ποικιλότητα των αξιώσεων (Σύνταγμα, πολιτικά δικαιώματα, παράσημα, στρατιωτικά και πολιτικά αξιώματα, διορισμοί, αποζημιώσεις, γαίες, συντάξεις) και τους τρόπους προώθησης και ικανοποίησης. Η εργασία αρθρώνεται σε έξι χρονολογικά κεφάλαια. Αφετηρία κάθε κεφαλαίου αποτελεί η παρουσίαση του πολιτικού πλαισίου και πυρήνα η διεξοδική πραγμάτευση της θεωρίας και της εφαρμογής των νόμων, των διαταγμάτων και των ψηφισμάτων, που προωθούσαν την αποκατάσταση. Η διάρθρωση αυτή ευνόησε την αποτύπωση της αλληλεπίδρασης ανάμεσα στα «γενικά» και «ειδικά» αιτήματα, τις οικονομικές εξελίξεις, τις κυβερνητικές πρακτικές και την ανάδυση της αγωνιστικής ταυτότητας. Μέσα δε από τη μελέτη των θεσμών ανταμοιβής και της προσαρμογής των ενδιαφερομένων αναδύθηκαν οκτώ «τύποι» «ανθρώπων του Αγώνος», περισσότερο ή λιγότερο εξαρτημένοι από την επιβράβευση των εκδουλεύσεων και το κράτος. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε, κατά την πραγμάτευση, στον σύνθετο αλλά επιφανειακά μελετημένο ρόλο του αριστείου του Αγώνος, με έμφαση στην ενοποιητική, τεκμηριωτική και παρηγορητική λειτουργία του. Τέλος, βάσει της πολλαπλότητας των τυχών των συντελεστών της Επανάστασης, αναδείχθηκε ο πολυσήμαντος ο διάλογος ανάμεσα στις κυβερνητικές δεσμεύσεις και τις αγωνιστικές ελπίδες, τις διαψεύσεις, τις αντιδράσεις, την υπερηφάνεια, την αγωνία και τη δόξα. Ο διάλογος αυτός σφράγισε, τόσο τις πορείες των αγωνιστών και τη μνήμη τους όσο και το εθνικό αυτοείδωλο. Κύριες πηγές της διατριβής αποτέλεσαν η νομοθετική παραγωγή, το Αρχείο Αριστείων των ΓΑΚ, το Αρχείο Αγωνιστών της Εθνικής Βιβλιοθήκης, ο Τύπος και τα Απομνημονεύματα.