Επίδραση του στίγματος της μεσογειακής αναιμίας στην αρτηριακή λειτουργία

Abstract

Introduction: Heterozygous β-thalassemia is observed in 1.5% of the population worldwide and mainly prevalent in the Mediterranean countries, as well as in 6.3% of the population in Greece, and is associated with a variety of rheological and biochemical alterations that can affect the cardiovascular function. It has been reported that heterozygous β-thalassemia subjects have a prothatherogenic biochemical phenotype, mainly characterized by a reduction in high density lipoprotein (HDL) cholesterol and an accumulation of neutral lipids coupled with increased mRNA levels of acetyl coenzyme A in peripheral blood mononuclear cells. However, these laboratory findings are in contrast with the data of many observational studies, which have shown that the β-thalassemia trait may have a protective effect against hypertension, coronary artery disease and generally arterial cardiovascular and cerebrovascular disease. In addition, arterial stiffness is a characteristic feature of normal arterial aging, but it is also associated with accelerated cardiovascular disorders and has emerged in the last decades as an important determinant of cardiac function and an independent cardiovascular risk factor.Aim: The aim of the study was to evaluate the elastic arterial properties and the pulse wave augmentation, determined by the pulse wave analysis and pulse wave velocity in a population of healthy asymptomatic individuals with heterozygous β-thalassemia with cardiovasular factors and controls, in an effort to further clarify the cardiovascular impact of the heterozygosity of β-thalassemia. Methods and Results: 202 asymptomatic subjects with cardiovascular risk factors were recreuited, 75 heterozygous β-thalassemia subjects (55.5 [42.75 - 65.25], 48% women) and 127 healthy controls (57 years of age [48 - 63], women 55.1%), who underwent transcutaneous tonometry of radial, carotid and femoral arteries using the SphygmoCor device. Pulse wave analysis revealed that augmentation pressure (AP), augmentation index (AIx), as well as heart rate-corrected augmentation index (AIx-75) were significantly lower in the β-thalassemia heterozygote group compared to controls (mean [interval]: 8.75 [4625-13] vs. 11 [6.5-14.5], p = 0.017; 26.5 [17.5 - 33.375] versus 30.5 [20.75-37.5], p = 0.014 and 22.25 [15,125-29.5] versus 27 [20.5 - 33], p = 0.008, respectively). On the contrary, there was no significant difference in the aortic systolic blood pressure (SBP), aortic pulse pressure (PP) and pulse wave velocity (PWV) between the two study groups.Conclusions: Heterozygous β-thalassemia is associated with favorable pulse augmentation indices in asymptomatic individuals with cardiovascular risk factors. These findings are in concordance with previous reports and provide further support for a possible cardiovascular protective effect of the heterozygosity of β-thalassemia.

Εισαγωγή: Η ετερόζυγη β-μεσογειακή αναιμία ή θαλασσαιμία, που παρατηρείται στο 1,5% του παγκόσμιου πληθυσμού, κυρίως στις χώρες της Μεσογείου και συγκεκριμένα στο 6,3% του πληθυσμού στην Ελλάδα, σχετίζεται με ποικίλες ρεολογικές και βιοχημικές αλλοιώσεις που μπορούν να επηρεάσουν την καρδιαγγειακή λειτουργία. Υπάρχουν αναφορές, σύμφωνα με τις οποίες τα άτομα με ετερόζυγη β-θαλασσαιμία παρουσιάζουν έναν προαθηρογόνο βιοχημικό φαινότυπο, ο οποίος χαρακτηρίζεται κυρίως από μείωση της χοληστερόλης λιποπρωτεΐνης υψηλής πυκνότητας (HDL) και συσσώρευση ουδέτερων λιπιδίων συζευγμένων με αυξημένα επίπεδα mRNA ακετυλο-συνένζυμου Α στα μονοπύρηνα κύτταρα του περιφερικού αίματος. Ωστόσο αυτά τα εργαστηριακά ευρήματα έρχονται σε αντίθεση με την παρατήρηση της ύπαρξης μιας προστατευτικής επίδρασης του στίγματος της β-μεσογειακής αναιμίας κατά της υπέρτασης, της στεφανιαίας νόσου και γενικότερα κατά της καρδιαγγειακής νόσου. Επιπλέον η αρτηριακή δυσκαμψία ή σκληρία είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της φυσιολογικής αρτηριακής γήρανσης, αλλά συνδέεται επίσης με επιταχυνόμενες καρδιαγγειακές διαταραχές, έχοντας αναδειχθεί ως σημαντικός καθοριστικός παράγοντας της καρδιαγγειακής λειτουργίας και ανεξάρτητος παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνου στις τελευταίες δεκαετίες. Στόχος: Ο στόχος της μελέτης ήταν να αξιολογηθούν οι ελαστικές αρτηριακές ιδιότητες όπως αυτές προσδιορίζονται από τους δείκτες αύξησης (ανάλυση του σφυγμικού κύματος), καθώς επίσης από την ταχύτητα του σφυγμικού κύματος σε έναν πληθυσμό υγιών ασυμπτωματικών ατόμων με ετερόζυγη β-μεσογειακή αναιμία, ως μια προσπάθεια αποσαφήνισης της καρδιαγγειακής επίδρασης της τελευταίας.Μέθοδοι και αποτελέσματα: Μελετήθηκαν 202 ασυμπτωματικά άτομα με κλασικούς καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου, 75 άτομα με ετερόζυγη β-θαλασσαιμία (ηλικίας 55.5 [42,75 - 65,25], γυναίκες 48%) και 127 υγιείς μάρτυρες (ηλικίας 57 ετών [48 - 63], γυναίκες 55,1%), τα οποία υποβλήθηκαν σε διαδερμική τονομετρία της κερκιδικής, της καρωτίδας και της μηριαίας αρτηρίας με τη βοήθεια της συσκευής SphygmoCor. Η ανάλυση του σφυγμικού κύματος αποκάλυψε ότι η αυξητική πίεση (AP), ο αυξητικός δείκτης (AIx), και ο αυξητικός δείκτης διορθωμένος ως προς την καρδιακή συχνότητα (AIx@75) ήταν σημαντικά χαμηλότεροι στην ομάδα της ετερόζυγης β-θαλασσαιμίας σε σύγκριση με τους μάρτυρες (μέση τιμή [διατεταρτημοριακό εύρος]: 8.75 [4625 - 13] έναντι 11 [6,5 - 14,5], p = 0.017; 26.5 [17,5 - 33,375] έναντι 30.5 [20,75 - 37,5], p = 0.014 και 22.25 [15,125 - 29,5] έναντι 27 [20,5 - 33], p = 0.008, αντίστοιχα). Αντίθετα, η αορτική συστολική πίεση (SBP), η αορτική πίεση παλμού (PP) και η ταχύτητα σφυγμικού κύματος (PWV) δεν διέφεραν σημαντικά στις δύο ομάδες της μελέτης.Συμπεράσματα: Η ετερόζυγη β-θαλασσαιμία σχετίζεται με ευνοϊκούς αυξητικούς δείκτες σφυγμικού κύματος σε ασυμπτωματικά άτομα με καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου. Τα ευρήματα αυτά είναι σύμφωνα με προηγούμενες αναφορές και έρχονται να υποστηρίξουν την πιθανή καρδιαγγειακή προστατευτική επίδραση της ετεροζυγωτίας της β-θαλασσαιμίας.