Μελέτη μεταβολικών παραμέτρων σε παιδιά γυναικών με προϋπάρχοντα σαγχαρώδη διαβήτη τύπου 1 ή σακχαρώδη διαβήτη κύησης

Abstract

The importance of the intrauterine environment for the development of adult disease is well recognized. The aim of this study was to investigate the impact of the hyperglycemic endometrial environment on the development of metabolic disturbances in the offspring of diabetic mothers, to compare offspring of mothers with type 1 diabetes to offspring of mothers with gestational diabetes and to investigate any possible relationships between offspring metabolic and hormonal parameters with indices of their mother glycemic control during pregnancy. Twenty eight offspring of mothers with type 1 diabetes and 40 offspring of mothers with gestational diabetes were studied. They were compared with a group of 85 age and sex matched normal controls. Their height, weight, BMI and blood pressure were measured. Lipid parameters (TChol, triglycerides, HDL-C, LDL-C, Lp(a), Apo-A and Apo-B) and uric acid were determined. All the children underwent an oral glucose tolerance test (1,75 gr gluc/Kgr). Glucose and insulin were determined at 0,30 &120 min after glucose load. Basal insulin resistance index (HOMA) and the index of insulin secretion (IIS) were calculated. In the offspring of mothers with type1 diabetes c-peptide, proinsulin, leptin and GAD 65 and IA -2A antibodies were also measured and their body composition was determined. The subgroup of offspring of mothers with type 1 diabetes who developed pre-diabetes was compared to the normoglycemic subgroup to examine the differences between them. From pregnancy records the following data were registered: duration of type 1 diabetes of mother, age, pre-pregnancy BMI, initial HbA1c during pregnancy, as well as HbA1c through the three trimesters, birth weight of newborns, and data regarding the occurrence of breastfeeding. A similar high prevalence of overweight and obesity was observed in all three groups without differences in BMI. The offspring of type I diabetic mothers presented higher prevalence of IGT and had significantly higher HOMA index. Offspring of both groups of diabetic mothers had significantly lower index of insulin secretion (IIS) compared to controls. The diastolic blood pressure was higher in both groups. Τhe systolic blood pressure was higher only in the offspring of type 1 diabetic mothers. There were no differences in lipid parameters. The risk of impaired glucose homoeostasis for the offspring of type 1 diabetic mothers related to their mother metabolic control during pregnancy and the absence of breast feeding. Metabolic control during pregnancy was also positively related to leptin levels, fat mass weight and systolic blood pressure of the offspring. The subgroup of offspring of type 1 diabetic mothers with impaired glucose tolerance had significantly higher fasting glucose and a tendency to higher systolic blood pressure compared to those with normal glucose tolerance. These early abnormalities associated with the future development of type 2 diabetes, more prevalent in the offspring of type 1 diabetic mothers, constitute a strong argument for the significant role of the hyperglycemic endometrial environment in the transmission of diabetes in the next generations in accordance with Freinkel’s (fuel mediated teratogenesis) and Barker’s (fetal malprogramming) theories that metabolic compounds of mother origin during pregnancy can differentiate genes expression and produce later metabolic disturbances in adult life.

Το ενδομήτριο περιβάλλον θεωρείται ότι έχει σημαντική επίδραση στην εμφάνιση μελλοντικών ασθενειών στους απογόνους. Σκοπός της μελέτης μας ήταν να διερευνηθούν τυχόν μεταβολικές διαταραχές που προκαλεί το υπεργλυκαιμικό ενδομήτριο περιβάλλον στους απογόνους των διαβητικών μητέρων, να διαπιστωθούν τυχόν διαφορές μεταξύ απογόνων μητέρων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και σακχαρώδη διαβήτη κύησης και να συσχετιστούν σωματομετρικοί και ορμονικοί παράμετροι των παιδιών με δείκτες μεταβολικής ρύθμισης της μητέρας τους κατά την κύηση. Μελετήθηκαν 28 παιδιά μητέρων με ΣΔ1 και 40 παιδιά μητέρων με ΣΔΚ, ηλικίας 5-9 ετών. Συγκρίθηκαν με ομάδα 85 μαρτύρων, αντιστοίχου φύλου και ηλικίας, η οποία προήλθε από μεγαλύτερο τυχαίο δείγμα 194 παιδιών ηλικίας 6-12 ετών. Σε όλα τα παιδιά καταγράφηκαν τα στοιχεία του ιστορικού τους και σωματομετρικοί δείκτες (ΣΔ, Υ, ΒΜΙ ) και μετρήθηκε η αρτηριακή πίεση. Προσδιορίσθηκαν τα λιπίδια (ολική χοληστερίνη, HDL-C, LDL-C, τριγλυκερίδια) και το ουρικό οξύ. Όλα τα παιδιά υποβλήθηκαν σε σακχαραιμική καμπύλη (με 1,75gr γλυκόζης /Κg ΣΒ), προσδιορίσθηκαν η γλυκόζη και η ινσουλίνη σε χρόνο 0’, 30΄και 120’ και υπολογίσθηκε ο δείκτης ινσουλινοαντίστασης ΗΟΜΑ-ΙR και ο δείκτης έκκρισης ινσουλίνης ΙΙS. Στα παιδιά των διαβητικών μητέρων με ΣΔ1 προσδιορίσθηκαν επιπλέον το c-πεπτίδιο, η προϊνσουλίνη η λεπτίνη, τα αντι-GAD και IA2 αντισώματα και έγινε προσδιορισμός της σύστασης του σώματος. Η υποομάδα των παιδιών μητέρων με ΣΔ1 που παρουσίασε διαταραχή στην ανοχή της γλυκόζης συγκρίθηκε με την υποομάδα που είχε φυσιολογική ανοχή στην γλυκόζη για να διαπιστωθούν τυχόν μεταξύ τους διαφορές. Από τα αρχεία της εγκυμοσύνης των μητέρων καταγράφηκαν τα εξής στοιχεία: διάρκεια τους ΣΔ, βάρος και γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη κατά την πρώτη προσέλευση της εγκύου και στα τρία τρίμηνα της κύησης, το σωματικό βάρος γέννησης των παιδιών και το ιστορικό θηλασμού. Διαπιστώθηκε πολύ υψηλό ποσοστό υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών και στις τρείς ομάδες. Ο δείκτης μάζας σώματος δεν διέφερε μεταξύ των τριών ομάδων. Στα παιδιά των μητέρων με ΣΔ1 παρατηρήθηκε υψηλό ποσοστό διαταραχής στην ανοχή της γλυκόζης σε σύγκριση με τις άλλες δυο ομάδες. Διαπιστώθηκε υψηλότερος δείκτης αντίστασης στην ινσουλίνη στα παιδιά των μητέρων με ΣΔ1. Ο δείκτης έκκρισης ινσουλίνης ήταν χαμηλότερος και στις δυο ομάδες παιδιών των διαβητικών μητέρων σε σχέση με την ομάδα των φυσιολογικών μαρτύρων. Και οι δυο ομάδες των παιδιών των διαβητικών μητέρων παρουσίαζαν υψηλότερη διαστολική αρτηριακή πίεση. Τα παιδιά των μητέρων με ΣΔ1 παρουσίαζαν και υψηλότερη συστολική αρτηριακή πίεση. Δεν διαπιστώθηκαν διαφορές ως προς τα λιπίδια μεταξύ των τριών ομάδων. Ο κίνδυνος ανάπτυξης διαταραχής στην ομοιοστασία της γλυκόζης για τα παιδιά των μητέρων με ΣΔ1 συσχετιζόταν με την μεταβολική ρύθμιση των μητέρων κατά την διάρκεια της κύησης και την απουσία θηλασμού. Διαπιστώθηκε επίσης συσχέτιση μεταξύ της λεπτίνης, του βάρους του λιπώδους ιστού και την συστολικής αρτηριακής πίεσης αυτών των παιδιών με την μεταβολική ρύθμιση της μητέρας κατά την κύηση. Η υποομάδα των παιδιών μητέρων με ΣΔ1 που εμφάνισε διαταραχή στην ανοχή, υψηλότερη τιμή γλυκόζης νηστείας και τάση για υψηλότερη συστολική αρτηριακή πίεση σε σχέση με την υποομάδα των παιδιών που είχαν φυσιολογική ανοχή στη γλυκόζη. Τα αποτελέσματα μας δείχνουν ότι ήδη από αυτή την μικρή ηλικία τα παιδιά των μητέρων με σακχαρώδη διαβήτη κατά την κύηση και κυρίως αυτών με ΣΔ1, παρουσιάζουν μεταβολικές διαταραχές που συνηγορούν για τον βλαπτικό ρόλο του ενδομήτριου υπεργλυκαιμικού περιβάλλοντος στην μεταβίβαση του σακχαρώδη διαβήτη στους απογόνους επιβεβαιώνοντας τις θεωρίες του Freinkel (fuel-mediated teratogenesis) και Barker (fetal programming) σύμφωνα με τις οποίες προϊόντα μεταβολισμού της μητέρας κατά την κύηση επηρεάζουν την φαινοτυπική έκφραση γονιδίων του εμβρύου με αποτέλεσμα την εκδήλωση διαταραχών στην μετέπειτα ζωή.