Ψυχο-κοινωνική συμπεριφορά και διαπροσωπικές δεξιότητες σε παιδιά που ζουν σε ιδρύματα

Abstract

The purpose of this research is to update on current conditions institutional care, to investigate the protective and aggravating factors of living in an institution and the comparison between the two types of institutional care, the institution and foster care. The survey was conducted with the participation of two internal project institutional care groups of children and foster families of children aged 3-12 years old. The main sample was 96 children and came from four child protection institutions in Attica that hosted boys and girls, preschool and school age with differences in ethnic origin, age of admission to the institution, the educational level of parents, the reason for admission, the socio-economic level. The children of foster families, which constituted the comparison group, came mainly from the region of Attica. The group of foster families consisted of 26 children aged from 3 to 12.5 years, and boys and girls show differences in the demographic characteristics compared to children of the foundation. The research was based on data collected from the administration of psychometric tools and questionnaires. For the statistical analysis methods of descriptive and inferential statistics were used, but mainly parametric non-parametric, methods of Multidimensional scaling to the edge of the circle and the Discrimination Analysis based on the number of participants in the subgroups of the sample. They highlighted the protective factors, such as time spent in the institution and frequent contact with parents or with friendly families who protect the problematic behavior event and contribute to the high school performance. The female gender is a protective factor in the development of behavioral problems and reduced school performance. Lack overburdened family history and origin of parents with a high educational level are often protective factors for the onset of social skills of children of internal program. The coexistence of the brothers in the institution in some cases appear to negatively affect school performance and social skills. The learning problems seem to be associated with reduced social - emotional skills as assessed by parents, teachers and children. Monitoring tutoring / tutorial does not generally lead to the development of social skills, but is associated with higher performance in individual cognitive scales. The high performance on psychometric scales seem to increase interpersonal preschool and school skills. In comparing the differences between the two groups (institution-foster care) problem behavior mostly children of the inner foundation program appears to be associated with the onset of social - emotional skills. The composition of the characteristics of the institution groups of children and foster care, can become the clear separation. Mentioned factors, endogenous and environmental that could not be controlled and made proposals for improvement of institutional care.

Σκοπός της παρούσας έρευνας αποτελεί η ενημέρωση όσον αφορά τις σύγχρονες συνθήκες ιδρυματικής περίθαλψης, η διερεύνηση των προστατευτικών και επιβαρυντικών παραγόντων της διαβίωσης σε ίδρυμα και η σύγκριση μεταξύ των δύο τύπων ιδρυματικής περίθαλψης, του ιδρύματος και της ανάδοχης φροντίδας. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή δύο ομάδων παιδιών ιδρυματικής περίθαλψης εσωτερικού προγράμματος και ανάδοχων οικογενειών παιδιών ηλικίας 3-12 ετών. Το κυρίως δείγμα ήταν 96 παιδιά και προήλθε από τέσσερα παιδικά ιδρύματα παιδικής προστασίας στην περιοχή της Αττικής που φιλοξενούσε αγόρια και κορίτσια, προσχολικής και σχολικής ηλικίας με διαφορές στην εθνοτική καταγωγή, την ηλικία εισαγωγής στο ίδρυμα, στο μορφωτικό επίπεδο των γονέων, την αιτία εισαγωγής, το κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο. Τα παιδιά των αναδόχων οικογενειών, που αποτέλεσε την ομάδα σύγκρισης, προήλθε κυρίως από την ευρύτερη περιοχή του νομού Αττικής. Η ομάδα των αναδόχων οικογενειών αποτελούνταν από 26 παιδιά ηλικίας 3 – 12,5 ετών, αγόρια και κορίτσια και παρουσιάζει διαφορές ως προς τα δημογραφικά χαρακτηριστικά σε σύγκριση με τα παιδιά του ιδρύματος. Η έρευνα βασίστηκε στη συλλογή δεδομένων από την χορήγηση ψυχομετρικών εργαλείων και ερωτηματολογίων. Για τη στατιστική ανάλυση χρησιμοποιήθηκαν μέθοδοι περιγραφικής και επαγωγικής στατιστικής, παραμετρικής αλλά κυρίως μη-παραμετρικής, οι μέθοδοι της πολυδιάστατη γεωμετρική βαθμονόμηση ομοιοτήτων στην περιφέρεια του κύκλου και της Διαφοροποιητικής Ισχύος με βάση αριθμό των συμμετεχόντων σε υποομάδες του δείγματος. Αναδείχθηκαν οι προστατευτικοί παράγοντες, όπως ο χρόνος παραμονής στο ίδρυμα και η συχνή επαφή με γονείς ή με φιλικές οικογένειες οι οποίοι προφυλάσσουν από την εκδήλωση προβληματικής συμπεριφοράς και συντελούν στην υψηλή σχολική επίδοση. Το γυναικείο φύλο αποτελεί προστατευτικό παράγοντα για την εκδήλωση προβληματικής συμπεριφοράς και της μειωμένης σχολικής επίδοσης. Η έλλειψη επιβαρυμένου οικογενειακού ιστορικού και η προέλευση από γονείς με υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο αποτελούν συχνά προστατευτικούς παράγοντες για την εκδήλωση κοινωνικών δεξιοτήτων των παιδιών του εσωτερικού προγράμματος. Η συνύπαρξη αδελφών στο ίδρυμα σε ορισμένες περιπτώσεις φαίνεται ότι επηρεάζει αρνητικά τη σχολική επίδοση και την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων. Τα μαθησιακά προβλήματα, φαίνεται ότι συνδέονται με μειωμένες κοινωνικές – συναισθηματικές δεξιότητες σύμφωνα με την αξιολόγηση των γονέων, των εκπαιδευτικών και των παιδιών. Η παρακολούθηση ιδιαίτερων μαθημάτων/φροντιστήριο δεν οδηγεί γενικά στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, αλλά συνδέεται με την υψηλότερη επίδοση στις επιμέρους νοητικές κλίμακες. Η υψηλή επίδοση στις ψυχομετρικές κλίμακες φαίνεται να αυξάνει τις διαπροσωπικές δεξιότητες της προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Στη σύγκριση των διαφορών μεταξύ των δύο ομάδων (ιδρύματος-ανάδοχης φροντίδας) η προβληματική συμπεριφορά κυρίως των παιδιών του εσωτερικού προγράμματος ιδρύματος φαίνεται ότι συνδέεται με την εκδήλωση των κοινωνικών – συναισθηματικών δεξιοτήτων. Με τη σύνθεση από τα χαρακτηριστικά των ομάδων παιδιών ιδρύματος και της ανάδοχης φροντίδας, μπορεί να γίνει σαφής διαχωρισμός τους. Ο τύπος περίθαλψης των αναδόχων οικογενειών αποτελεί προτιμότερη μορφή ιδρυματικής φροντίδας. Αναφέρονται παράγοντες, ενδογενείς και περιβαλλοντικοί που δεν μπόρεσαν να ελεγχθούν και διατυπώνονται προτάσεις για βελτίωση της ιδρυματικής περίθαλψης.