Η επίδραση των απειλών διεθνούς ασφάλειας στον τουρισμό

Abstract

This study aims to associate the issue of security with the phenomenon of tourism. The contemporary concept of security as identified in the post-Cold War environment is examined holistically in the theoretical part. Emphasis is placed on the fact that current risks concern not only political-military events but include asymmetric threats, environmental, economic and social crises. The phenomenon of tourism is then examined with profound economic, social, environmental impacts at local, national and international environment. In the third stage, tourism is presented as depended on traditional and modern security crises. It is underlined that armed conflicts, terrorist attacks, fatal diseases, environmental disasters and economic crises adversely affect tourism. The critical role of mass media in shaping perceptions of the risk of threats is also highlighted. The theoretical part closes with a focus on the Mediterranean area which is traditionally the most important tourist destination. This paper adopts the hypothesis that, despite the economic, social, political differences among the Mediterranean countries, the basic aspects of tourism in these countries are relatively homogeneous. The second part of the thesis presents an experimental research that moves along three axes: (a) it considers the views of tourists who spend their holidays on the island of Rhodes, on the association of security with their decision to choose a tourist destination, (b) it seeks the opinions of hotel employees on the island, (c) it investigates the views of experts in security and tourism. The findings of the survey show that security conditions and knowledge of these affect the decision to travel, and consequently the tourism demand for a destination. The hierarchy of risk is clear and broadly the views of the three target groups converge in that war and asymmetric threats are first and second in terms of their impact on tourism demand, with epidemics in the third place. Interestingly, recurrent and permanent threats, even if they are not serious individually, influence tourism demand, as opposed to those that occur once which cause massive upheaval in the tourist demand, but for relatively short periods. On the basis of these results, a framework is established under which the assessment of safety as a determinant of tourism demand must take into account both the intensity of the threat and the occurrence of phenomena. The essay concludes with the suggestion that tour operators must take account of security issues, working with readiness, flexibility, accurate information and cooperation for proper crisis management.

Η μελέτη αυτή έχει στόχο να συνδέσει το ζήτημα της ασφάλειας με το φαινόμενο του τουρισμού. Στο θεωρητικό μέρος εξετάζεται ολιστικά η σύγχρονη έννοια της ασφάλειας όπως έχει προσδιοριστεί στο μεταψυχροπολεμικό περιβάλλον. Τονίζεται ότι οι σύγχρονοι κίνδυνοι δεν αφορούν μόνο πολιτικό-στρατιωτικά γεγονότα αλλά περιλαμβάνουν ασύμμετρες απειλές, περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις. Στη συνέχεια εξετάζεται το φαινόμενο του τουρισμού με βαθιές οικονομικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές επιπτώσεις στο τοπικό, εθνικό και διεθνές περιβάλλον. Σε τρίτο στάδιο παρουσιάζεται μια εικόνα εξάρτησης του τουρισμού από τις παραδοσιακές και σύγχρονες κρίσεις ασφάλειας. Τονίζεται ότι οι ένοπλες συγκρούσεις, τα τρομοκρατικά χτυπήματα, οι θανατηφόρες ασθένειες, οι περιβαλλοντικές καταστροφές αλλά και οι οικονομικές κρίσεις επηρεάζουν αρνητικά την τουριστική δραστηριότητα. Επίσης επισημαίνεται ο καθοριστικός ρόλος των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης στη διαμόρφωση των απόψεων για την επικινδυνότητα των απειλών. Το θεωρητικό μέρος κλείνει με επικέντρωση στο χώρο της Μεσογείου που παραδοσιακά αποτελεί τον σημαντικότερο τουριστικό προορισμό. Η εργασία υιοθετεί την υπόθεση ότι, παρά τις οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές διαφορές που παρουσιάζουν μεταξύ τους οι μεσογειακές χώρες, τα βασικά χαρακτηριστικά του τουρισμού στις χώρες αυτές παρουσιάζουν σχετική ομοιογένεια. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας εκπονείται μια εμπειρική έρευνα που κινείται σε τρεις άξονες: (α) εξετάζει τις απόψεις τουριστών που περνούν τις διακοπές τους στο νησί της Ρόδου, για τη διασύνδεση της ασφάλειας με την απόφασή τους να επιλέξουν τουριστικό προορισμό, (β) προσεγγίζει απασχολούμενους σε ξενοδοχεία του νησιού, ανιχνεύοντας τις δικές τους απόψεις, (γ) διερευνά τις απόψεις ειδικών σε θέματα ασφάλειας και τουρισμού. Τα συμπεράσματα της έρευνας δείχνουν ότι οι συνθήκες ασφάλειας και η ενημέρωση γύρω από αυτές επηρεάζουν την απόφαση για ταξίδι, άρα και την τουριστική ζήτηση ενός προορισμού. Η ιεράρχηση των κινδύνων είναι σαφής και σε γενικές γραμμές οι απόψεις των τριών ομάδων-στόχων συγκλίνουν στο ότι ο πόλεμος και οι ασύμμετρες απειλές βρίσκονται στην πρώτη και τη δεύτερη θέση όσον αφορά την επίδρασή τους στην τουριστική ζήτηση, με τις επιδημίες στην τρίτη θέση. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ότι οι επαναλαμβανόμενες και οι μόνιμες απειλές, ακόμα και αν μεμονωμένα δεν είναι σοβαρές, επηρεάζουν την τουριστική ζήτηση, σε αντίθεση με αυτές που συμβαίνουν μια φορά οι οποίες δημιουργούν μεν μεγάλη αναστάτωση στην τουριστική ζήτηση αλλά για σχετικά μικρά διαστήματα. Με βάση τα αποτελέσματα αυτά διαμορφώνεται ένα πλαίσιο σύμφωνα με το οποίο η εκτίμηση της ασφάλειας ως προσδιοριστικού παράγοντα της τουριστικής ζήτησης πρέπει να λαμβάνει υπόψη τόσο την ένταση της απειλής όσο και τη συχνότητα εμφάνισης των φαινομένων. Η εργασία κλείνει με την πρόταση ότι οι τουριστικοί φορείς πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα θέματα ασφάλειας, να δραστηριοποιούνται με ετοιμότητα, ευελιξία, σωστή πληροφόρηση, συνεργασία για τη σωστή διαχείριση των κρίσεων.