Ανάπτυξη μεθόδων ανίχνευσης και κλινική σημασία των αντισωμάτων κατά α-ακτινίνης σε ασθενείς με αυτοάνοσα ηπατικά νοσήματα

Abstract

Alpha-actinin (α-actinin) is a ubiquitous cytoskeletal protein, which belongs to the superfamily of f-actin (FA) crosslinking proteins. Four isoforms of human α-actinin have already been identified namely, the “muscles” α-actinin-2 and α-actinin-3 and the “non-muscles” α-actinin-1 and α-actinin-4. The precise functions of α-actinin isoforms have been elusive. It seems that α-actinin plays a crucial role in pathogenesis of autoimmune diseases, particularly systemic lupus erythematosus (SLE) and autoimmune hepatitis (AH). Previous studies have shown that combined presence of autoantibodies against FA (AFA) and α-actinin are specific for ΑΗ-type 1 (AH-1) diagnosis.Aim of the study: To assess whether anti-a-actinin antibodies and AFA could be used as indicators of response to treatment and predictors of AH-1 flares in a large cohort of AIH-1 patients.Methods: Seven hundred and sixty-four serial serum samples of 86 consecutive AIH-1 patients, 509 pathological and 110 normal controls were tested for the presence of anti-a-actinin antibodies and AFA by an in-house IgG-specific ELISA and a standardised commercially available ELISA respectively. Patients sera were divided into baseline group (active disease before treatment initiation, n = 86) and then according to treatment response into group A-responders (n = 40 patients), group B-relapsers ⁄ incomplete responders (n = 37 patients) and group C-not-treated (n = 9 patients).Results: Anti-a-actinin and AFA levels were significantly higher at baseline. Double reactivity against a-actinin and AFA was associated with disease activity (OR 4.9; 95% CI: 2.7–9). Anti-a-actinin optical densities (ODs) before treatment decreased significantly at first remission (p< 0.05). Treatment response was associated with anti-a-actinin antibodies negativity before treatment (OR 3.4; 95% CI: 1.3–8.9) and absence of double positivity for anti-a-actinin antibodies and AFA before treatment (OR 3.8; 95% CI: 1.4–10.4). Responders had lower baseline levels of anti-a-actinin than relapsers and/or incomplete responders (p = 0.002). Binary logistic regression revealed lower levels of anti-a-actinin as the only independent predictors of response (p = 0.05).Conclusions: Anti-a-actinin antibodies at baseline appear to predict treatment response and therefore they might be used for monitoring treatment outcome in AH-1.

Η α-ακτινίνη είναι μία πρωτεΐνη του κυτταροσκελετού, η οποία ανήκει στην οικογένεια των πρωτεϊνών που προσδένονται στην f-ακτίνη (FA). Μέχρι σήμερα έχουν ταυτοποιηθεί τέσσερις ισομορφές της α-ακτινίνης στον άνθρωπο : οι «μυϊκές» α-ακτινίνη-2 και -3 και οι «μη μυϊκές» α-ακτινίνη-1 και -4. Οι ακριβείς λειτουργίες των ισομορφών της α-ακτινίνης δεν έχουν πλήρως αποσαφηνιστεί μέχρι σήμερα, εντούτοις φαίνεται ότι το μόριο αυτό επιτελεί σημαντικό ρόλο στην παθογένεια αυτοανόσων νοσημάτων, όπως ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (Σ.Ε.Λ.) και η Αυτοάνοση Ηπατίτιδα (ΑΗ). Ιδιαίτερα στην ΑΗ-τύπου 1 (ΑΗ-1), μελέτες έχουν δείξει ότι ο συνδυασμός αντισωμάτων έναντι της FA (AFA) και έναντι της α-ακτινίνης είναι ειδικός για τη διάγνωση της ΑΗ-1. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να μελετηθεί εάν τα αντισώματα έναντι της α-ακτινίνης και τα AFA μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως δείκτες ανταπόκρισης στην ανοσοκατασταλτική θεραπεία και ως δείκτες πρόβλεψης των υποτροπών σε μία μεγάλη σειρά ασθενών με ΑΗ-1. Μεθοδολογία: Αναλυτικά, 764 διαδοχικά δείγματα 86 ασθενών με ΑΗ-1, 509 «παθολογικών» και 110 υγιών μαρτύρων εξετάστηκαν για την παρουσία AFA με εμπορικά διαθέσιμη ELISA, καθώς και αντισωμάτων έναντι της α-ακτινίνης με in house ELISA που αναπτύχθηκε και προτυποποιήθηκε στο εργαστήριο. Οι οροί των ασθενών χωρίστηκαν στις ακόλουθες ομάδες: Ομάδα Baseline = ενεργός νόσος προ έναρξης θεραπείας, n=86 ασθενείς, ομάδα Α = Responders – ασθενείς που εμφάνισαν πλήρη ανταπόκριση στην ανοσοκατασταλτική αγωγή (n = 40 ασθενείς), Ομάδα Β = Relapsers/incomplete responders – ασθενείς που εμφάνισαν είτε τουλάχιστον μία υποτροπή μετά από πλήρη ανταπόκριση στη θεραπεία (relapsers, n=23 ασθενείς) ή εμφάνισαν υποτροπή μετά τη διακοπή της θεραπείας (n=5) ή εμφάνισαν μερική ανταπόκριση (n=9 ασθενείς που δεν πληρούσαν τα κριτήρια πλήρους ανταπόκρισης (σύνολο 37 ασθενείς), Ομάδα Γ = ασθενείς που δεν έλαβαν θεραπεία (n=9 ασθενείς).Αποτελέσματα: Τα επίπεδα των αντισωμάτων έναντι της α-ακτινίνης και των AFA ήταν σημαντικά υψηλότερα στην ομάδα baseline. Η διπλή αντιδραστικότητα έναντι της α-ακτινίνης και της f-ακτίνης συσχετίστηκε με ενεργότητα της νόσου (OR 4,9; 95% CI : 2,7-9). Οι τιμές της οπτικής πυκνότητας των αντισωμάτων έναντι της α-ακτινίνης παρουσίασαν σημαντική μείωση στην πρώτη παρατηρούμενη ύφεση (p<0,05). Η ανταπόκριση στη θεραπεία συσχετίστηκε με απουσία αντισωμάτων έναντι της α-ακτινίνης προ έναρξης αγωγής (OR 3,4; 95% CI : 1,3-8,9) και απουσία αντισωμάτων έναντι α-ακτινίνης και AFA προ έναρξης θεραπείας (OR 3,8; 95% CI : 1,4-10,4). Οι ασθενείς που εμφάνισαν πλήρη ανταπόκριση στην ανοσοκατασταλτική αγωγή εμφάνιζαν χαμηλότερα επίπεδα αντισωμάτων έναντι της α-ακτινίνης σε σχέση με ασθενείς που εμφάνισαν είτε τουλάχιστον μία υποτροπή μετά από πλήρη ανταπόκριση στη θεραπεία ή εμφάνισαν υποτροπή μετά τη διακοπή της θεραπείας ή εμφάνισαν μερική ανταπόκριση (p=0,002). Η δυαδική λογιστική παλινδρόμηση (binary logistic regression) ανέδειξε ότι τα επίπεδα των αντισωμάτων κατά της α-ακτινίνης είναι ο μόνος προγνωστικός παράγοντας ανταπόκρισης στη θεραπεία (p=0,05).Συμπεράσματα: Τα επίπεδα αντισωμάτων έναντι της α-ακτινίνης πριν από την έναρξη θεραπείας φαίνεται ότι αποτελούν προγνωστικό παράγοντα ανταπόκρισης στην ανοσοκατασταλτική αγωγή και θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως δείκτες παρακολούθησης του θεραπευτικού αποτελέσματος στην ΑΗ-1.