Οι απόψεις των παιδιών για τα ζητήματα ψυχικής υγείας των συνομηλίκων τους

Abstract

There is a great concern over stigmatization amongst children and young people towards people with mental health problems. This study investigated the attitudes and the stigma towards peers with mental health problems in 2710 primary and secondary school students and 801 parents (Thessaloniki, Greece) to determine which factors influence their understanding and attitudes. The study draws upon the new sociology of childhood, the lay theories and the causal-exploratory models. The participants' attitudes (both students' and their parents') towards a peer facing mental health problems were slightly positive, with a low degree of stigmatization. Female students were more likely to give positive responses than male ones, with the age presenting conflicting results. There was a relationship between students' attitudes and stigma and their attributions regarding psychological problems along with their coping towards their peer with psychological problems. Students' attitudes were also associated with knowing someone with mental health problems. The results indicated that the more the students thought that the peers' psychological problems occur because the peers are deviant or different, the more they would adopt stigmatizing attitudes.

Στόχος της μελέτης αποτελεί η καταγραφή των απόψεων των παιδιών και των εφήβων για τα θέματα ψυχικής υγείας/ διαταραχής στους συνομηλίκους τους, καθώς και των γονέων τους. Ειδικότερα, η μελέτη διερευνά τους τρόπους με τους οποίους τα παιδιά και οι έφηβοι κατανοούν και ερμηνεύουν τα ψυχολογικά προβλήματα των συνομηλίκων τους στο σχολικό πλαίσιο, τις στάσεις απέναντι σε ένα συμμαθητή τους που αντιμετωπίζει προβλήματα ψυχικής υγείας και τον στιγματισμό, που υιοθετούν απέναντι σε αυτόν. Στη συνέχεια, οι απόψεις και οι ερμηνείες των παιδιών/νέων συγκρίνονται με αυτές των γονέων τους. Το θεωρητικό υπόβαθρο της μελέτης αντλεί από την νέα κοινωνιολογία της παιδικής ηλικίας, τις θεωρίες του κοινού νου και τα αιτιώδη-επεξηγηματικά μοντέλα. Στην έρευνα συμμετείχαν 2170 μαθητές της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του νομού Θεσσαλονίκης και 801 γονείς. Για την εκτίμηση των υπό την έρευνα παραγόντων χορηγήθηκαν τα ερωτηματολόγια CATCH, PATCH, όπως και η κλίμακα στιγματισμού. Οι στάσεις των παιδιών, όπως και των γονέων τους, απέναντι σε μαθητές με προβλήματα ψυχικής υγείας ήταν σχετικά θετικές, με χαμηλή τάση για στιγματισμό της ψυχικής δυσκολίας. Σημαντικότεροι παράγοντες που διαφοροποίησαν σημαντικά τις στάσεις των παιδιών απέναντι σε συνομηλίκους με ψυχολογικά προβλήματα, όπως και το βαθμό στιγματισμού, είναι η ηλικία, το φύλο, οι ερμηνείες που υιοθέτησαν οι μαθητές για να εξηγήσουν τα προβλήματα ψυχικής υγείας των συνομηλίκων τους, οι προτεινόμενοι από τα ίδια τρόποι αντιμετώπισης και η προηγούμενη εμπειρία τους σε σχέση με προβλήματα ψυχικής υγείας. Τα παιδιά και οι νέοι συγκλίνουν ως προς τις στάσεις, τις ερμηνείες και τις προτάσεις για την αντιμετώπιση των ψυχολογικών προβλημάτων με αυτές των γονέων τους. Ο κυριότερος προβλεπτικός παράγοντας για τη διαμόρφωση των στάσεων και του στιγματισμού των παιδιών και των γονέων προς συνομηλίκους με ψυχολογικά προβλήματα, ήταν ο βαθμός στον οποίο γονείς και παιδιά θεωρούν ότι οι συνομήλικοί τους με προβλήματα ψυχικής υγείας διαχωρίζονται/διαφέρουν από τους συμμαθητές τους ως προς την εκδήλωση της συμπεριφοράς.