Οικολογικά βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη στα παράκτια οικοσυστήματα: βιοοικονομική προσέγγιση

Abstract

[…] Η παρούσα διδακτορική διατριβή επιχειρεί να διερευνήσει το ζήτημα της Οικολογικά Βιώσιμης Οικονομικής Ανάπτυξης (ΟΒΟΑ) διεπιστημονικά. Σε αυτό το πλαίσιο υιοθετείται μια βιοοικονομική προσέγγιση προκειμένου να διερευνηθεί η συνεισφορά των επιστημών της οικονομικής και της βιολογίας στον σχεδιασμό ενός επιχειρησιακού πλαισίου με άξονα την ΟΒΟΑ. Με τον όρο βιοοικονομική προσέγγιση, στην παρούσα διατριβή, εννοείται η σύνθεση και η συνέργεια των επιστημών της βιολογίας και της οικονομικής με στόχο τον προσδιορισμό των ορίων των κοινωνικοοικονομικών δραστηριοτήτων ώστε να διασφαλίζονται οι συνθήκες αναπαραγωγής του βιολογικού συστήματος και ως εκ τούτου η βιωσιμότητα του. Η γένεση του όρου βιοοικονομική ανήκει στον Georgescu-Roegen ο οποίος σύνδεσε τον Δεύτερο Νόμο της Θερμοδυναμικής (νόμο της Εντροπίας) με την παραγωγική διαδικασία. Σύμφωνα με τον Georgescu κάθε οικονομική δραστηριότητα του ανθρώπου οδηγεί σε αύξηση της εντροπίας καθώς η οικονομική διαδικασία μετασχηματίζει υλικά με χαμηλή εντροπία (π.χ. πρώτες ύλες) σε υλικά με υψηλή εντροπία. Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει είναι ότι το θερμοδυναμικό κόστος οποιασδήποτε βιολογικής ή οικονομικής δραστηριότητας είναι σπουδαιότερο από το από την θερμοδυναμική του αξία (Georgescu-Roegen, 1971). Όπως αναφέρει ο Passet «μόνο αν μιλήσουμε για βιολογία παραμένουμε οικονομολόγοι. Αν δεν συζητήσουμε για αυτήν καταλήγουμε να παριστάνουμε τους βιολόγους αφού αποφαινόμαστε -αυτό δεν μπορούμε να το αποφύγουμε- να αναφερόμαστε σε ζητήματα που δεν είναι της αρμοδιότητας μας» (Passet, 1987). Με αφετηρία αυτή την παραδοχή, η διερεύνηση της ΟΒΟΑ στα παράκτια οικοσυστήματα απαιτεί την ενσωμάτωση των επιστημών της θαλάσσιας βιολογίας και της οικονομικής σε ένα ενιαίο πλαίσιο αξιολόγησης. Εξετάζοντας διάφορά στοιχεία, άρθρα και μελέτες που αφορούν τα υδάτινα οικοσυστήματα, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ο σχεδιασμός επιχειρησιακών συνθηκών ΟΒΟΑ δεν απαιτεί απλά την υιοθέτηση περιβαλλοντικών ή/και βιολογικών δεικτών και ορίων που αποτυπώνουν την οικολογική ποιότητα των υδάτων. Ο σχεδιασμός επιχειρησιακών συνθηκών ΟΒΟΑ απαιτεί την κατανόηση -τουλάχιστον με την υπάρχουσα γνώση- των διεργασιών που προέρχονται από τις κοινωνικοοικονομικές δραστηριότητες και μεταβάλλουν την υγιή λειτουργία, δομή και σύνθεση των οικοσυστημάτων. Με την παρούσα διατριβή, σε πρώτο επίπεδο έγινε μια σοβαρή προσπάθεια να κατανοηθεί η λειτουργία των παράκτιων οικοσυστημάτων καθώς και οι παράγοντες που τα επηρεάζουν μέσα από μια διεπιστημονική θεώρηση όπου απαιτείται η συνέργεια των επιστημών της οικονομικής και της θαλάσσια βιολογίας-οικολογίας. Σε δεύτερο επίπεδο επιχειρήθηκε η ενσωμάτωση της θεωρίας και της γνώσης της θαλάσσια βιολογίας σε ένα ενιαίο πλαίσιο που λαμβάνουν χώρα οι κοινωνικοοικονομικές δραστηριότητες. Στόχος είναι η διερεύνηση του ζητήματος της ΟΒΟΑ. […]