Ο υλικός πολιτισμός της αρχαιότητας και οι αλλοδαποί μαθητές στα ελληνικά σχολεία: η περίπτωση της δευτεροβάθμιας διαπολιτισμικής εκπαίδευσης

Abstract

It is widely accepted that material culture and archaeology can contribute to the educational process on the condition that certain requirements are fulfilled. At the same time the interest on intercultural education is increasing in Greece and world widely as a result of the new multicultural social environment. This thesis seeks the possible ways to benefit from using material culture of the past as a part of the intercultural education. It includes an educational research which took place in three secondary intercultural schools of Athens, during the October- December 2009 period. This research used both quantitative (questionnaires) and qualitative (interviews) methods, while the sample included the students and the teachers of all three schools. The analysis of the research results helps us form the picture of the students’ multicultural and fragmentary cultural capital. At the same time Greek intercultural education does not seem to use material culture of either Greek or the origin country’s past in an active or organized way, despite the benefits that can arise from the intercultural study of material culture according to the results of our research. This thesis attempts to propose a wide perspective in which archaeology in education uses students’ experiences in order to help them develop a critical way of viewing the past and the present, through an additive intercultural process oriented to the social context and the meaning of material culture.

Τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και περισσότερο αποδεκτή η άποψη ότι ο υλικός πολιτισμός και η αρχαιολογία μπορούν υπό προϋποθέσεις να συνεισφέρουν θετικά στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ταυτόχρονα, τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως διαφαίνεται ένα ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη διαπολιτισμική εκπαίδευση, ως αναγκαιότητα που προκύπτει από τις νέες πολυπολιτισμικές κοινωνικές συνθήκες. Η παρούσα διατριβή επιχειρεί να προτείνει μια σύνδεση των εκπαιδευτικών δυνατοτήτων του υλικού πολιτισμού του παρελθόντος με τη διαπολιτισμική εκπαίδευση. Βασικό τμήμα της αποτελεί εκπαιδευτική έρευνα η οποία έλαβε χώρα σε τρία διαπολιτισμικά σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της Αθήνας κατά τους μήνες Οκτώβριο- Δεκέμβριο 2009. Τα εργαλεία της έρευνας ήταν τόσο ποσοτικά (ερωτηματολόγια), όσο και ποιοτικά (συνεντεύξεις), ενώ το δείγμα περιελάμβανε μαθητές και εκπαιδευτικούς και των τριών σχολείων. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας οδηγεί στη διαμόρφωση της εικόνας του πολυπολιτισμικού, αλλά και αποσπασματικού σχετικού πολιτιστικού κεφαλαίου των μαθητών. Επίσης, προκύπτει ότι η ελληνική διαπολιτισμική εκπαίδευση δε φαίνεται να αξιοποιεί με δημιουργικό και οργανωμένο τρόπο ούτε τον υλικό πολιτισμό του ελληνικού παρελθόντος, ούτε εκείνον της χώρας καταγωγής των μαθητών, παρά τα θετικά αποτελέσματα που μπορούν να προκύψουν από τη διαπολιτισμική μελέτη του υλικού πολιτισμού σύμφωνα τουλάχιστον με τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας. Η παρούσα διατριβή επιχειρεί να προτείνει μια ευρεία οπτική στο πλαίσιο της οποίας η αρχαιολογία στην εκπαίδευση αξιοποιεί τα βιώματα των μαθητών για να τους βοηθήσει να αναπτύξουν μια κριτική οπτική του παρελθόντος και συνακόλουθα του παρόντος, μέσα από μία προσθετική διαπολιτισμική διαδικασία προσανατολισμένη στα κοινωνικά συμφραζόμενα και στο νόημα του υλικού πολιτισμού.