Η έννοια του τόπου στις αρχιτεκτονικές θεωρίες και πρακτικές: σχέσεις φιλοσοφίας και αρχιτεκτονικής στον 20ο αιώνα

Abstract

This thesis investigates into the relations between architecture and philosophy, in order to focus further into the different interpretations that have been attributed to the concept of architectural place, starting from the introduction of this concept in architectural discourse in the late 19th century up till the present. Within this framework the aims of this thesis are mainly: 1. The investigation of the successive transformations and interpretations of the concept of architectural place, both in theoretical and applied discourse of the 20th century, through the apprehension of its philosophical context. Relations between philosophy and architecture. 2. The apprehension of the thought of Deleuze-Guattari and its connection with architectural theory and practice, which forms the main perspective of the thesis. Relations between Deleuze-Guattari and architecture. 3. A critical recording of the different meanings attributed to the concept of place in architectural theoretical discourse and an analysis of the effects and operations entailed by them for architectural design. Relations between theory and practice. 4. A study of the origins/context and the terms by which ‘’place’’ was established as an architectural domain. A genealogical investigation of the concept of place is attempted along with its relation to the concept of space. Genealogical investigation of place and space. Finally, the conclusions drawn from this thesis show that the marking of boundaries between the concepts attributed to ‘’place’’ and ‘’space’’ changes through history while revealing at each time specific value systems. The relation between the two concepts (place and space) while initially found to be dialectic, evolves into a relation of difference. Therefore, this thesis looks upon the concept of space through the perspective of difference.

H διατριβή εξετάζει τις σχέσεις μεταξύ της φιλοσοφίας και της αρχιτεκτονικής προκειμένου να διερευνήσει τις διαφορετικές ερμηνείες που έχουν αποδοθεί στην έννοια του αρχιτεκτονικού τόπου από την αφετηριακή εισαγωγή της έννοιας αυτής στον αρχιτεκτονικό λόγο στα τέλη του 19ου αιώνα έως σήμερα. Στο πλαίσιο αυτό η διατριβή επιχειρεί: 1. Να εξετάσει τους διαδοχικούς μετασχηματισμούς και τις ερμηνείες που δέχεται η έννοια του αρχιτεκτονικού τόπου στον θεωρητικό και εφαρμοσμένο λόγο της αρχιτεκτονικής του 20ου αιώνα μέσα από την κατανόηση του φιλοσοφικού υπόβαθρου αυτού του αρχιτεκτονικού λόγου. Σχέσεις φιλοσοφίας και αρχιτεκτονικής. 2. Nα κατανοήσει τη σκέψη των Deleuze-Guattari και τη σύνδεσή της με την αρχιτεκτονική θεωρία και πρακτική, που αποτελεί και τη βασική οπτική της διατριβής. Σχέσεις των Deleuze-Guattari με την αρχιτεκτονική. 3. Να καταγράψει με κριτικό τρόπο τις διαφορετικές ερμηνείες που αποδίδονται για την έννοια του τόπου στον θεωρητικό αρχιτεκτονικό λόγο και να αναλύσει τις διαφορετικές επιδράσεις και χειρισμούς τους οποίους συνεπάγονται αυτές οι ερμηνείες στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Σχέσεις θεωρίας και πρακτικής. 4. Να μελετήσει τις καταβολές και τους όρους με τους οποίους ο χώρος κατέστη αντικείμενο γνώσης της αρχιτεκτονικής. Στη μελέτη αυτή επιχειρείται μια γενεαλογική εξέταση της έννοιας του τόπου και της σχέσης της με την έννοια του χώρου. Σχέσεις χώρου/τόπου σε μια γενεαλογική εξέταση. Στην κατάληξη της διατριβής προκύπτει ότι η κατασκευή των ορίων ανάμεσα στις έννοιες που αποδίδονται στον χώρο και τον τόπο, αλλάζει ιστορικά και καταδηλώνει συγκεκριμένα συστήματα αξιών. Η σχέση ανάμεσα στις δύο έννοιες χώρου/τόπου, ενώ εντοπίζεται αρχικά ως μια σχέση διαλεκτική, στην εξέλιξή της διαπιστώνεται ως μια σχέση διαφοράς. Η διατριβή θέτει συνεπώς την έννοια του τόπου υπό την προοπτική της διαφοράς .