Ποινική ευθύνη των εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για πράξεις και παραλείψεις στο χώρο του σχολείου και σε σχολικές εκδηλώσεις

Abstract

The thesis deals with an area of intense conflict of legal rights, these of school community. The aim was to define the exact limits between the obligations of the teachers and their students in secondary education, and thus, the limits of the possible criminal responsibility of the teachers, by introducing objective criteria. The existing interpretations about the content of criminal rules and the effective critical approach of the legal framework (laws, presidential decrees, ministerial decisions and circulars) which defines the functions of secondary school teachers towards their students have been accepted as the basic methodology. The conclusions drawn are: 1) it is difficult the psychological problem of the student to be characterized and determine the causal connection between the problem and the teacher's behaviour , 2) the imposition of sanctions on students is problematic as there is no documented correspondence between the misconduct and the penalty, 3) there are no school rules to ensure the understanding of rights and obligations of students and teachers, 4) the unjust character of the injury done by teachers against students in the framework of their correction is not lifted, 5) the honour of students is independent of evaluations and the teacher's opinion about them or their response to social standards and their obligations, 6) the description of the student's behaviour, as a purely educational fact, is an element only for school using and should not be indicated in the certificates of studies, 7) the fear about the risk, which maybe offend the modesty of minor students, has as a result, the respective Ministers of Education not to integrate the subject of sex education in schools, despite the occasional announcements and the fact that this subject is taught in the most European schools, 8) problem arises when the teacher imposes the penalty of "hourly removal" from the classroom, as the student is left unattended and without security, 9) there might be teacher’s liability when they breach their obligations cited to the ill-treatment against students from their family, 10) the assiduity's rules are not sufficiently clear to the teachers and objective criteria need to be used. The risk against the legal right of physical integrity or student’s life and the possibility of risk might be the criterion, since, according to the mainstream theory, as long as the risk is a change happening in the outside world, it should be considered as an objective criterion, 11) the exemption of some teachers from the obligation to be on attendant duty, creates difficulties related to the coverage of the school area and the protection of students from potential harm, 12) problems might be created for the teachers when they accompany students in various school events and trips, since the framework of the trips is not educational and these trips are mainly a way of entertainment in nightclubs for the students. Based on the research, initiatives are proposed in order the legislative framework to become clearer. This will help to create a safer, for both teachers and students, school environment.

Η διατριβή ασχολείται με ένα χώρο έντονης σύγκρουσης εννόμων αγαθών, αυτόν της σχολικής κοινότητας. Στόχος ήταν να προσδιοριστούν με ακρίβεια και λεπτομερή τρόπο τα όρια των υποχρεώσεων των εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έναντι των μαθητών τους και έτσι τα όρια της ενδεχόμενης ποινικής τους ευθύνης, με την εισαγωγή και αξιοποίηση αντικειμενικών κριτηρίων. Υιοθετήθηκαν κατά βάση οι υπάρχουσες ερμηνευτικές προσεγγίσεις σχετικά με το περιεχόμενο των ποινικών κανόνων και η ουσιαστική κριτική προσέγγιση του νομοθετικού πλαισίου (νόμοι, προεδρικά διατάγματα, υπουργικές αποφάσεις και εγκύκλιοι) που ορίζει τα καθήκοντα των καθηγητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έναντι των μαθητών τους. Τα συμπεράσματα που προέκυψαν είναι τα εξής: 1) υπάρχει μεγάλη δυσκολία για το χαρακτηρισμό του ψυχολογικού προβλήματος του μαθητή και της αιτιακής σύνδεσής του με συμπεριφορά του καθηγητή, 2) η επιβολή κυρώσεων στους μαθητές δημιουργεί προβλήματα καθώς δεν υπάρχει καταγεγραμμένη η αντιστοιχία παραπτώματος και κύρωσης, 3) δεν υπάρχουν σχολικοί κανονισμοί ώστε να διασφαλίζεται η κατανόηση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων από μαθητές και καθηγητές, 4) δεν αίρεται ο άδικος χαρακτήρας της σωματικής βλάβης που πραγματοποιείται από καθηγητές σε βάρος των μαθητών στα πλαίσια του σωφρονισμού τους, 5) η τιμή των μαθητών είναι ανεξάρτητη από τις αξιολογήσεις και από τη γνώμη του δασκάλου για αυτούς ή την ανταπόκριση στα κοινωνικά πρότυπα και την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους, 6) ο χαρακτηρισμός της διαγωγής του μαθητή, ως δεδομένο καθαρά παιδαγωγικού χαρακτήρα, αποτελεί στοιχείο σχολικής αποκλειστικά χρήσης και δεν θα πρέπει να αναγράφεται και στα απολυτήρια των μαθητών, 7) ο φόβος για τον κίνδυνο της προσβολής της αιδούς των ανηλίκων μαθητών φτάνει στο σημείο να μην αποτολμούν οι εκάστοτε υπουργοί παιδείας να εντάξουν το μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία, παρά τις κατά καιρούς εξαγγελίες και παρά το γεγονός ότι αυτό διδάσκεται στα περισσότερα σχολεία των ευρωπαϊκών χωρών, 8) πρόβλημα δημιουργείται στην περίπτωση εκείνη κατά την οποία ο καθηγητής επιβάλει την κύρωση της «ωριαίας απομάκρυνσής» από την τάξη, καθώς αυτός μένει χωρίς επίβλεψη και προστασία, 9) ευθύνη μπορεί να προκύψει για τους καθηγητές από την παράβαση υποχρεώσεων σε πράξεις κακοποίησης σε βάρος μαθητών από το οικογενειακό τους περιβάλλον, 10) οι κανόνες επιμέλειας δεν είναι αρκούντως σαφείς για τους καθηγητές και απαιτείται να χρησιμοποιηθούν αντικειμενικά κριτήρια. Ως κριτήριο μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ύπαρξη κινδύνου για το έννομο αγαθό της σωματικής ακεραιότητας ή της ζωής του μαθητή καθώς και η δυνατότητα κινδύνου, αφού, κατά την κρατούσα άποψη στη θεωρία, ο κίνδυνος, ως μεταβολή που συμβαίνει στον εξωτερικό κόσμο, αποτελεί αντικειμενικό μέγεθος, 11) η απαλλαγή κάποιων εκπαιδευτικών από την υποχρέωση εφημερίας δημιουργεί προβλήματα στην κάλυψη των χώρων εφημερίας του σχολείου για την προστασία των μαθητών από ενδεχόμενους κινδύνους, 12) προβλήματα δημιουργούνται για τους καθηγητές και όταν συνοδεύουν μαθητές σε διάφορες εκδηλώσεις και εκδρομές, καθώς το πλαίσιο των εκδρομών δεν είναι εκπαιδευτικό και οι εκδρομές γίνονται στην πλειοψηφία τους για να διασκεδάσουν τα παιδιά σε νυχτερινά κέντρα. Με βάση τα πορίσματα της έρευνας προτείνονται πρωτοβουλίες που πρέπει να αναληφθούν, ώστε το νομοθετικό πλαίσιο να γίνει σαφέστερο, κάτι το οποίο μπορεί να συμβάλλει στη δημιουργία ενός ασφαλέστερου, τόσο για τους καθηγητές όσο και για τους μαθητές, σχολικού περιβάλλοντος.