Παροχή κινήτρων στο μάθημα της φυσικής αγωγής και αυτοαντίληψη - αυτοεκτίμηση μαθητών δημοτικού σχολείου

Abstract

Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να εξετάσει αν η εφαρμογή στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής συγκεκριμένων προτάσεων με στόχο την ανάπτυξη των κινήτρων μπορεί να βελτιώσει τους επιμέρους τομείς αυτοαντίληψης (ακαδημαϊκή ικανότητα, σχέσεις με συνομηλίκους, αθλητική ικανότητα, σωματική εμφάνιση, συμπεριφορά), καθώς επίσης και την αυτοεκτίμηση των μαθητών/τριών της Ε΄ και ΣΤ΄ δημοτικού. Επειδή η έρευνα διεξήχθη στο πλαίσιο της θεωρίας των στόχων επίτευξης (Nicholls, 1989) εξετάστηκαν, επίσης, οι μεταβλητές της αντίληψης του κλίματος παρακίνησης («μάθηση», «επίδοση») αλλά και των προσωπικών προσανατολισμών («έργο», «Εγώ»). Σκοπός, επίσης, της έρευνας ήταν να εξετάσει τις σχέσεις όλων των μεταβλητών που προαναφέρθηκαν, πριν και μετά την παρέμβαση, τόσο στην πειραματική όσο και στην ομάδα ελέγχου και για τα δύο φύλα. Το πρόγραμμα είχε χρονική διάρκεια τριών μηνών και βασίστηκε στο αναλυτικό πρόγραμμα του ΥΠ.Ε.Π.Θ. (1995). Στην πειραματική ομάδα συμμετείχαν 185 μαθητές/τριες, από 3 δημοτικά σχολεία της πόλης της Λάρισας, με στόχο τη μάθηση και την προσωπική τους βελτίωση. Στην ομάδα ελέγχου συμμετείχαν 175 μαθητές/τριες, από άλλα 3 δημοτικά σχολεία της ίδιας πόλης, οι οποίοι διδάχθηκαν τα ίδια γνωστικά αντικείμενα, αλλά με τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας που στόχο είχε την επίδοση των μαθητών. Το πρόγραμμα αξιολογήθηκε με τη χρήση ερωτηματολογίων στην αρχή και στο τέλος της παρέμβασης. Για την εξέταση της επίδρασης του προγράμματος χρησιμοποιήθηκε η τριπαραγοντική (χρόνος Χ ομάδα Χ φύλο) πολυμεταβλητή ανάλυση διακύμανσης επαναλαμβανόμενων μετρήσεων (MANOVA). Από την ανάλυση προέκυψε ότι οι μαθητές/τριες της πειραματικής, σε σχέση με τους μαθητές/τριες της ομάδας ελέγχου: α) είχαν υψηλότερη αυτοαντίληψη της σχολικής τους ικανότητας και των σχέσεων με τους συνομηλίκους τους, β) αντιλαμβάνονταν σε μεγαλύτερο βαθμό το κλίμα παρακίνησης στη «μάθηση» και σε μικρότερο το κλίμα παρακίνησης στην «επίδοση» και γ) είχαν χαμηλότερες τιμές στον προσανατολισμό στο «Εγώ». Επίσης, φάνηκε ότι το πρόγραμμα της πειραματικής ομάδας, σε σχέση με το πρόγραμμα της ομάδας ελέγχου, ενίσχυσε σε μεγαλύτερο βαθμό: α) την αυτοαντίληψη της αθλητικής ικανότητας των κοριτσιών και β) την αυτοεκτίμησή τους. Από την ανάλυση των συσχετίσεων προέκυψαν: α) μέτριες προς υψηλές συσχετίσεις των επιμέρους τομέων αυτοαντίληψης με την αυτοεκτίμηση, β) μέτριες συσχετίσεις του προσανατολισμού στο «έργο» και του κλίματος μάθησης με τις κλίμακες αυτοαντίληψης - αυτοεκτίμησης και γ) χαμηλές έως αρνητικές συσχετίσεις του προσανατολισμού στο «Εγώ» και του κλίματος επίδοσης με τις κλίμακες αυτοαντίληψης - αυτοεκτίμησης. Τα ευρήματα δείχνουν ότι, όταν ο εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής δίνει έμφαση στη μάθηση και στην προσωπική βελτίωση των μαθητών/τριών, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην ενίσχυση του κλίματος παρακίνησης στη «μάθηση», των επιμέρους τομέων αυτοαντίληψης αλλά και της αυτοεκτίμησης τους. Επίσης, μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κλίματος παρακίνησης στην «επίδοση» και του προσανατολισμού στο «Εγώ». Από την ανάλυση των συσχετίσεων φάνηκε ότι τόσο οι μαθητές που είναι προσανατολισμένοι στο «έργο» όσο και εκείνοι που αντιλαμβάνονται ότι το κλίμα είναι προσανατολισμένο στη «μάθηση», έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν θετική άποψη για τον εαυτό τους, από ό,τι οι μαθητές που είναι προσανατολισμένοι στο «Εγώ» και εκείνους που αντιλαμβάνονται ότι το κλίμα είναι προσανατολισμένο στην «επίδοση».