Περίληψη
Η συμμετοχή μου στο ερευνητικό πρόγραμμα «Προωθώντας την επίγνωση της ισότητας των φύλων: οι γυναίκες ως πολίτες» και η επαγγελματική μου εμπειρία στο Γραφείο Διασύνδεσης, Σπουδών και Σταδιοδρομίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με έκαναν να αναρωτηθώ σοβαρά για τη διαδικασία μετάβασης των νέων γυναικών από την τριτοβάθμια εκπαίδευση στην αγορά εργασίας. Επίσης, για τους τρόπους με τους οποίους οι γυναίκες αυτές σκέπτονται να συμφιλιώσουν τις επαγγελματικές τους φιλοδοξίες για καριέρα με τις επιτακτικές - και συχνά αντιφατικές - προσδοκίες της Ελληνικής κοινωνίας, οι οποίες κατευθύνουν τη γυναίκα κυρίως στη δημιουργία οικογένειας και στις απαιτητικές ευθύνες των ρόλων της συζύγου και της μητέρας. Παράλληλα, αναρωτήθηκα πολλές φορές πώς και γιατί οι γυναίκες, οι οποίες έχουν καταφέρει ένα υψηλό επίπεδο σπουδών ή έχουν επιτύχει επαγγελματικά, ανέχονται και αναπαράγουν ένα σύστημα κοινωνικής οργάνωσης, το οποίο βασίζεται στην καταπίεση του φύλου τους και στον εξαναγκασμό το ...
Η συμμετοχή μου στο ερευνητικό πρόγραμμα «Προωθώντας την επίγνωση της ισότητας των φύλων: οι γυναίκες ως πολίτες» και η επαγγελματική μου εμπειρία στο Γραφείο Διασύνδεσης, Σπουδών και Σταδιοδρομίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με έκαναν να αναρωτηθώ σοβαρά για τη διαδικασία μετάβασης των νέων γυναικών από την τριτοβάθμια εκπαίδευση στην αγορά εργασίας. Επίσης, για τους τρόπους με τους οποίους οι γυναίκες αυτές σκέπτονται να συμφιλιώσουν τις επαγγελματικές τους φιλοδοξίες για καριέρα με τις επιτακτικές - και συχνά αντιφατικές - προσδοκίες της Ελληνικής κοινωνίας, οι οποίες κατευθύνουν τη γυναίκα κυρίως στη δημιουργία οικογένειας και στις απαιτητικές ευθύνες των ρόλων της συζύγου και της μητέρας. Παράλληλα, αναρωτήθηκα πολλές φορές πώς και γιατί οι γυναίκες, οι οποίες έχουν καταφέρει ένα υψηλό επίπεδο σπουδών ή έχουν επιτύχει επαγγελματικά, ανέχονται και αναπαράγουν ένα σύστημα κοινωνικής οργάνωσης, το οποίο βασίζεται στην καταπίεση του φύλου τους και στον εξαναγκασμό τους σε υποδεέστερους κοινωνικούς ρόλους. Για όλους τους παραπάνω λόγους, η παρούσα μελέτη επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στις νέες γυναίκες, απόφοιτες της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και στους τρόπους με τους οποίους οι ίδιες «μιλούν» για τα μελλοντικά επαγγελματικά και προσωπικά τους σχέδια, σε σχέση με τις υπάρχουσες ιδεολογίες της γυναικείας ταυτότητας στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, προσπάθησα να ανακαλύψω τους τρόπους με τους οποίους αυτή η ομάδα των νέων γυναικών αντιλαμβάνεται και αντιμετωπίζει τα διλήμματα που προκύπτουν από την αντιφατική της θέση στην οικογένεια και στη μισθωτή εργασία. Με άλλα λόγια, προσπάθησα να ερμηνεύσω, όπως πολύ γλαφυρά περιγράφει η Walkerdine (1990: 28), τον μοναδικό συνδυασμό «της εργάτριας και της γυναίκας, της εξαρτημένης και της ανεξάρτητης, της ελεύθερης και της παγιδευμένης», σε μία κοινωνία, η οποία εξακολουθεί να διχάζεται ανάμεσα σε παραδοσιακές και φιλελεύθερες αξίες σε σχέση με τη γυναικεία και την ανδρική ταυτότητα. Στα παραπάνω ερωτήματα κατέληξα ωστόσο και από τη διεξαγωγή μιας προκαταρκτικής μελέτης με αντικείμενο τους ρόλους και τις διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα, στους τομείς της οικογένειας και της αγοράς εργασίας η οποία διεξήχθη σε φοιτητές και φοιτήτριες του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έτσι, διαπίστωσα ότι οι απόψεις της νέας γενιάς των ελλήνων σπουδαστών και ιδιαίτερα των ανδρών εξακολουθούν να αντικατοπτρίζουν στερεότυπες αντιλήψεις σε σχέση με τους ρόλους των δύο φύλων στους τομείς της ιδιωτικής και δημόσιας ζωής. Επομένως, οι στόχοι της παρούσας εργασίας συνοψίζονται στους εξής: α) Στη μελέτη της αλληλεπίδρασης των τομέων της ιδιωτικής και της δημόσιας ζωής για άνδρες και γυναίκες. Ο όρος ιδιωτική ζωή αναφέρεται κυρίως στην οικογένεια, ενώ ο όρος δημόσια ζωή στην μισθωτή εργασία και στην επίσημη εκπαίδευση. β) Στη μελέτη των γνώσεων και των αντιλήψεων που έχουν διαμορφώσει σήμερα οι φοιτητές και οι φοιτήτριες της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για τη θέση της γυναίκας και τους ρόλους των δύο φύλων στην ελληνική κοινωνία, στους τομείς της ιδιωτικής και δημόσιας ζωής. γ) Στη μελέτη μιας ιδιαίτερης και προνομιούχου κοινωνικής ομάδας γυναικών, όπως είναι οι νέες γυναίκες, απόφοιτες της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και στις διαδικασίες μετάβασης των γυναικών αυτών από τις ανώτατες σπουδές στην αγορά εργασίας ή στη δημιουργία οικογένειας. δ) Στην ανακάλυψη των τρόπων με τους οποίους η παραπάνω ομάδα γυναικών αντιμετωπίζει και πραγματεύεται ενεργητικά τις συνθήκες της ανισότητας του φύλου, στο πλαίσιο διαφόρων κοινωνικών θεσμών (όπως είναι η οικογένεια, η εκπαίδευση και η αγορά εργασίας) και στην ανακάλυψη των «στρατηγικών επιβίωσης» που υιοθετεί. Για τους παραπάνω στόχους, αποφασίστηκε ο συνδυασμός της ποσοτικής και της ποιοτικής μεθοδολογίας. Συγκεκριμένα, διεξήχθησαν δύο διαφορετικές μελέτες σε δύο διαφορετικούς πληθυσμούς. Η πρώτη μελέτη διερεύνησε τις αντιλήψεις 288 σπουδαστών ενός ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος, σε σχέση με τη θέση και τους ρόλους των δύο φύλων στη μισθωτή εργασία και στην ιδιωτική ζωή. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκε ένα ερωτηματολόγιο γνώσεων και αξιών σε θέματα φύλου. Η πρώτη μελέτη κάλυψε κάποια κενά της ελληνικής βιβλιογραφίας, ειδικά σε ότι αφορά τις μελλοντικές επιλογές των φοιτητών και των φοιτητριών και σκιαγράφησε το πλαίσιο για τα ερωτήματα και τις αναλύσεις της δεύτερης μελέτης. Η δεύτερη μελέτη, απευθύνθηκε αποκλειστικά σε γυναίκες πτυχιούχους, οι οποίες βρίσκονταν στο στάδιο της μετάβασης από τις σπουδές στην αγορά εργασίας και στη δημιουργία οικογένειας. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε η ομαδική συνέντευξη εστίασης, ενώ για την ανάλυση των δεδομένων υιοθετήθηκε η θεωρία και η μέθοδος της ανάλυσης λόγου. […]
περισσότερα
