Συμβολή στη μελέτη της ανοσιακής λειτουργίας ασθενών με κατάθλιψη

Abstract

OBJECTIVE The present study was designed with the aim to investigate an extended panel of parameters of immune function at the same population of depressed patients in comparison to non depressed biologically healthy individuals. MATERIALS AND METHODS In the study 47 patients (9 men and 38 women) diagnosed with endogenous depressive disorder, HDRS > 20 were included, as well as, 26 healthy controls (5 men and 21 women). Flow cytometry was used to investigate the phagocytic capacity and the oxidative burst of monocytes and polymorphonuclear cells. Furthermore, an immunophenotypic analysis was conducted on leukocytes and their subpopulations by assessing the expression of specific cell surface markers with the use of the appropriate monoclonal antibodies. The levels of the cytokines IL-6, IL-1α, IL-1β and TNF-α were determined with both the Elispot assay and with the use of Multiplexed Particle-based Flow cytometry. Finally, the levels of CRP, SAA and α1-antitrypsin (all acute phase proteins) were determined by nefelemotry. RESULTS A statistically significant increase of the absolute number of leykocytes (p = 0,006), neutrophils (p = 0,003) and monocytes (p = 0,001) was observed at the depressed patients. Specifically, on monocytes the expression of CD25 (p = 0,020) and the mean fluorescence intensity (pi) of CD62L (p = 0,031) were found increased and decreased respectively in depressed patients. On the neutrophils both the expression and the pi of CD69 (p = 0,027) as well as the expression of CD11a (p = 0,05) were found increased in depressed patients. The T-helper cells of the depressed patients showed increased expression of CD45RΟ (p = 0,007), reduction of CD45RA (p = 0,048) expression, decreased HLA-DR pi (p = 0,023) and increased CD69 pi (p =0,024). The expression of HLA-DR (p = 0,032) and of CD16 (p =0,032) as well as the CD18 pi (p = 0,053) were found increased on the T-cytolytic cells. The phagocytic capacity and the oxidative burst of monocytes and polymorphonuclear cells was found decreased (p = 0,0001) on depressed patients. A statistically significant increase was found on the production of proinflammatory cytokines (IL-1α, IL-1β, IL-6, TNF-α) on depressed patients, an observation confirmed by the results of both the Elispot assay and Multiplexed Particle-based Flow cytometry. CONCLUSION A diffuse activation of the immune cells, especially the innate immunity ones, of depressed patients was observed. It is possible that on the one hand the above activation is a product of the action of mediators that derive from the CNS of the depressed patients and on the other that it contributes to the initiation of an inflammatory reaction that might accompany the depressive state. The observed reduction of phagocytic capacity and oxidative burst of monocytes and polymorphonuclear cells as well as the reduced number of naive T-helper lymphocytes might indicate the impaired ability of the patients to respond against at least certain pathogens. In this sense, their susceptibility towards infections should not be underestimated.

ΣΚΟΠΟΣ Η παρούσα μελέτη σχεδιάστηκε με σκοπό την ταυτόχρονη μελέτη μιας σειράς παραμέτρων της ανοσιακής λειτουργίας στον ίδιο πληθυσμό καταθλιπτικών ασθενών, σε σύγκριση με μη καταθλιπτικούς βιολογικά υγιείς μάρτυρες. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΙ Το υλικό αποτέλεσαν 47 ασθενείς (9 άνδρες και 38 γυναίκες) με κατάθλιψη και HDRS > 20, καθώς και 26 μάρτυρες (5 άνδρες και 21 γυναίκες). Έγινε ανοσοφαινοτυπικός προσδιορισμός των υποπληθυσμών των λευκοκυττάρων και μελέτη της έκφρασης μορίων διαφοροποίησης και ενεργοποίησης σε κάθε ένα από αυτούς τους πληθυσμούς. Μελετήθηκε με τη μέθοδο Elispot και τη μέθοδο της μικροσφαιριδιακής κυτταρομετρίας η ικανότητα των μονοκυττάρων για αυτόματη και μετά από διέγερση παραγωγή των κυτταροκινων IL-6, IL-1α, IL-1β και TNF-α. Ελέγχθηκε η ικανότητα των μονοκυττάρων και των πολυμορφοπύρηνων για φαγοκυττάρωση και η επάρκεια της οξειδωτικής τους έκρηξης. Τέλος έγινε νεφελομετρικός προσδιορισμός των πρωτεϊνών οξείας φάσεως CRP, αμυλοειδές Α του ορού και α1-αντιθρυψίνη. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Η ανάλυση έδειξε ότι στους καταθλιπτικούς υπάρχει αύξηση των λευκοκυττάρων (p = 0,006), των ουδετερόφιλων (p = 0,003) και των μονοκυττάρων (p = 0,001) συγκριτικά με τους μάρτυρες. Ειδικότερα στους καταθλιπτικούς ασθενείς παρατηρήθηκε συγκριτικά με τους μάρτυρες: στα μονοκύτταρα αύξηση της έκφραση του CD25 (p = 0,020) και μείωση της έντασης φθορισμού (pi) του CD62L (p = 0,031), στα πολυμορφοπύρηνα αύξηση της έκφρασης (p = 0,013) και του pi του CD69 (p = 0,027) και αύξηση της έκφρασης του CD11a (p = 0,05), στα βοηθητικά Τ-λεμφοκύτταρα αύξηση της έκφρασης του CD45RΟ (p = 0,007), μείωση της έκφρασης του CD45RA (p = 0,048), μείωση του pi του HLA-DR (p = 0,023) και αύξηση του pi του CD69 (p =0,024), στα κυτταρολυτικά Τ-λεμφοκύτταρα αύξηση της έκφρασης του HLA-DR (p = 0,032) και του CD16 (p =0,032) και αύξηση του pi του CD18 (p = 0,053). Όσον αφορά τα ΝΚ κύτταρα και τα Β-λεμφοκύτταρα δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές. Η ικανότητα των μονοκυττάρων και των πολυμορφοπύρηνων να φαγοκυτταρώνουν βακτήρια και να τα καταστρέφουν μέσω του μηχανισμού οξειδωτικής έκρηξης, βρέθηκε ότι στους καταθλιπτικούς υπολείπεται σε στατιστικά σημαντικό επίπεδο (p = 0,0001) συγκριτικά με τους μάρτυρες. Η παραγωγή φλεγμονωδών κυτταροκινών (IL-1α, IL-1β, IL-6, TNF-α) στους καταθλιπτικούς βρέθηκε στατιστικά σημαντικά αυξημένη σε σχέση με τους μάρτυρες. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στους καταθλιπτικούς ασθενείς παρατηρείται διάχυτη ενεργοποίηση των κυττάρων του ανοσιακού συστήματος και κυρίως των κυττάρων της φυσικής ανοσίας. Είναι πιθανό ότι η ενεργοποίηση αυτή προέρχεται αφενός από μεσολαβητές που παράγονται στο ΚΝΣ αυτών των ασθενών και αφετέρου συμβάλει στην ανάπτυξη της φλεγμονώδους αντίδρασης που πιθανολογείται ότι συνοδεύει τη νόσο. Η παρατηρούμενη μείωση της φαγοκυτταρικής ικανότητας των πολυμορφοπυρήνων και των μονοκυττάρων, καθώς και η μείωση των παρθένων βοηθητικών Τ-λεμφοκυττάρων αποτελούν αρκετά ισχυρές ενδείξεις ότι η ικανότητα αυτών των ασθενών να αντιμετωπίσουν ορισμένα τουλάχιστον παθογόνα είναι σημαντικά μειωμένη. Κατά τούτο, η ευπάθειά τους προς τις λοιμώξεις δεν μπορεί να αποκλειστεί.